реактивтер: «Алюминий және оның құймасы» үлгісі,натрий гидроксиді,
алюминий хлориді,күкірт қышқылы ерітінділері,сынауықтар,
спиртшам,фольга,скотч,ұнтақ,сым,ашудас,ыдыстар.
Барысы: І.Ұйымдастыру . Сынып оқушыларын 4-ке бөліп отырғызу
Әр топ оқушыларына алдын-ала тапсырмалар және атаулары беріледі.Оқушыларға әр толық жауап қызыл түсті,жартылай жауап жасыл түсті карточкалармен бағаланатындығы түсіндіріледі
Әр топқа қара жәшік беріледі.Барлығында алюминий бұйымдар.
Проблемалық сұрақ:
-Жәшік ішіне не салынған?Неден жасалған ?Неге тараттым?
Жаңа сабақ ашылады (Тақтамен жұмыс)
«Алюминий» тақырыбының мақсаты таныстырылып,периодтық жүйедегі орны оқушылардың өз беттерімен жұмыстануы арқылы айқындалады.
Жоспары (слайд-5)
1.Периодтық жүйедегі орны.
2.Ашылу тарихы
3.Атом құрылысы
4.Жай заттың құрылысы
5. Физикалық қасиеттері
6.Атомның қасиеті
7.Химиялық қасиеті
8.Табиғатта таралуы
9.Алынуы
10.Қолданылуы
І.«Химиялық элементтің төл белгісі» Өз беттерімен жұмыс (слайд-6)
Бос торкөздерге қалдырылған сөздерді жаз
Алюминий - элементі III топтың, негізгі топшасында орналасқан
Алюминий атомының ядро заряды +13.
Алюминий атомының ядросында 13 протон бар .
Алюминий атомының ядросында 14 нейтрон бар.
Алюминий атомында 13 электрон бар.
Алюминий атомында 3 энергетикалық деңгей бар .
Энергетикалық деңгейдегі электрондардың таралуы 2е, 8е, 3е.
Сыртқы қабатында 3 электрон бар .
Қосылыстардағы тотығу дәрежесі +3 .-ке тең
Алюминий оксиді мен гидроксиді екідайлы қасиет көрсетеді
ІІ. 1 апта бұрын қойылған тәжірибеге тоқталу.
Al+ су Fe+су
Қай металдың белсенділігі жоғары ,ал онда неге алюминий реакцияға түспеген?Дәлелдейік.(Оны дәлелдеу үшін әр топ өзіне жүктелген презентацияларын қорғайды)
Тарихшылар. (слайд-7) (Оқушылардың өз презентацияларын қорғауы)
Мұғалімнің қорытындылауы
Ең алғаш алюминийді 1825 жылы Х.Эрстед алды.Элементтің атауы латын тілінен аударғанда алюмен сөзінен алынған.Ал 1827 жылы неміс химигі Фридрих Велер алюминийді ашудастан алған .
Сонымен бірге француз ғалымы С.Де-виль таза металды бөліп алды. (Напалеон туралы, Д.И.Менделеевке сыйлық жөнінде әңгімелеу)
1827 жылы неміс химигі Ф.Вёлер.
Француз ғалымы Берцелиус латынша аІumеn – ашудас
950 С, Nа3 [АІF6]
2АІ2О3 → 4АІ + 3О2↑
электр тогы
Географтар. (слайд-19).(Оқушылардың өз презентацияларын қорғауы)
Мұғалімнің қорытындылауы
Қ.Р. Павлодарда Al зауыты салынды.Оған Ертістің суын,Екібастұздың
көмірін, Торғайдың бокситін пайдаланды.Себебі,1 т алюминий алу үшін
18 мың квт сағ электр қуаты қажет .Қ.Р.президентінің Қазақстан халқына
жолдауының 9 бағытына тоқталу.Павлодар алюминий зауыты туралы
әңгімелеу.
(Слайдпен Павлодар Al зауыты көрсетіліп,оқу орны аталады)
Физиктер.(слайд-9,10) .(Оқушылардың өз презентацияларын қорғауы)
Мұғалімнің қорытындылауы
Химиялық қасиеттері. (слайд-13)
Бейметалдармен (оттегімен ,күкіртпен)
Бейметалдармен (көміртекпен ,галогендермен)
Сумен
Қышқылдармен
Сілтілермен
Металл оксидтерімен
4Аl + 3O2 = 2Al2O3
t
2Al + 3S = Al2S3
2Аl + 3Cl2 = 2AlCl3
4Al + 3C = Al4C3
2Al + 6H2O = 2Al(OH)2 + H2↑
2Al + 6HCl = 2AlCl3 + H2↑
2Al + 3H2SO4 = Al2(SO4)3 + H2↑
2Al + 6NaOH + 6H2O = 2Na3[Al(OH)6] + 3H2↑
2Al + 2NaOH + 2H2O =2NaAlO2 +3H2↑
8Al + 3Fe3O4 = 4Al2O3 + 9Fe
2Al + WO3 = Al2O3 + W
Осы жазғанымыздың ішінде біздің өмірімізде көріп жүргеніміз қайшы келмей ме ?Біз алюминий ыдыста су қайнатамыз,тамақ пісіреміз,бірақ оттек те,су да температура да әсер етпейді.
Көрнекі тәжірибе :алюминий сымының балқуы.
Химиктер.(слайд-20,21) Қолданылуы
(Оқушылардың өз презентацияларын қорғауы)
Мұғалімнің қорытындылауы
Геологтар.(слайд-14,15,16,17)
Табиғатта таралуы .(Оқушылардың өз презентацияларын қорғауы)
Мұғалімнің қорытындылауы
Боксит-Al2O3*H2O криолит
Криолит Nа3AlF3
Анортит СаAlSiO4
Нефелин К NаAlS iO4
Корунд Al2O3
Бекіту.(слайд-22)
1.Сандарды сөйлетейік (Жасырулы тұрған сандардың нені білдіретіндіктерін анықтау3;2,7;18000;9;660,24;1825
2.Ұлттық бірыңғай тест тапсырмаларын орындату.(слайд-23,24)
(Дұрыс жауабын өзара бір-біріне тексерту,балын қою)
1.Құрамында алюминий элементі болмайтын табиғи қосылыстар