11 сынып Алкандар

Тақырыбы

§3.1 Алкандар.

уақыты

Білімділік мақсаты:

дамытушылық:

тәрбиелік:

Оқушыларға алкандардың гомологтық қатары, изомериясы және номенклатурасы туралы білімді толықтырып қалыптастыру;

Изомерлердің формуласын құрастыру, алкандардың гомологтарын, қосылыстың құрылыс формуласы бойынша атын атау,аты бойынша құрылыс формуласын құрастыру,есеп шығара білу біліктілігі мен дағдыларын жетілдіру, көңіл аудару ,еске сақтау қабілеттерін дамыту;

сабақ уақытын бағалауға үйрету,еңбекқорлыққа және пәнге қызығушылығын арттыру.

Сабақ типі:

Аралас сабақ

Сабақ өткізілу түрі:

мұғалімнің түсіндіруі, жаттығулар орындау, фронталды сұрақтар; кесте құрастыру, есептер шығару

Құралдар мен реактивтер:

Кітап, дәптер, интерактивті тақта

Ұйымдастыру

кезеңі:

(Сабақтың мақсаты мен кезеңдерін анықтау.)

-сабақта қалыпты жұмыс істеуге мүмкіндік жасау ;

-оқушыларды психологиялық дайындау.

Амандасу.Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру. Оқушылардың көңілін сабаққа аудару. Сабақтың жалпы мақсатын ашу ,оны өткізу жоспарын көрсету.

1-2

Үй тапсырмасын тексеру кезеңі:

Сабақтың білімділік мақсаты:

-үй тапсырмасының дұрыс, толық орындалғанын тексеру ;

-білімдеріндегі кеткен кемшіліктерді,тапсырма орындау барысында қиындықтарды анықтау ;

-кеткен кемшіліктерді жою.

Айналым бойынша жаттығу тексеру.

2-3

Оқушыларды білімді ,саналы және белсенді түрде меңгеруге дайындау кезеңі:

1.Сабақ тақырыбын хабарлау.Оқушылармен біріге отырып сабақ мақсатын айқындау.

Жаңа материалды оқып үйренудің практикалық қажеттілігін көрсету. Оқушылардың алдына оқу проблемасын қою. Білімді жаңғырту. (Актуализация )

Білімділік міндеттері: .

-оқушылардың білім алуға деген ынта-ықыласын жұмылдыру.

-оқушыларды білім алудың мақсаттарын анықтауға;

- оқушылардың материалды бір мезгілде қабылдауы ,ой қорытындыларын жасауы,жалпылай және жүйелей білуі.

2.Оқыту проблемалары

Алкандар.Гомологтық қатары.Изомериясы, номенклатурасы

3.Білімді жаңғырту

1. Фронталды әңгімелесу:

• ОҚХҚТ негізгі қағидалары қандай?

• Негізгі қағидаларын дәлелдеңдер.

• Көміртек атомының электрондық құрылысы.

• Көміртек атомының ядро заряды қандай? Көміртек атомының ядро заряды 6 –ға тең, ПЖ бұл элементтің реттік нөмірі 6.

• Көміртек атомының ядросындағы протон саны қанша ? Көміртек атомының ядросындағы протон саны 6 –ға тең, ядро заряды протон санына тең.

• Көміртек атомында қанша электрон бар?

• Көміртек атомында қанша энергетикалық деңгей бар?

• Көміртек атомының сыртқы электрондық деңгейінде қанша электрон бар?

Көміртек атомы органикалық қосылыстарда үнемі төрт валентті.Химиялық байланыс түзгенде атом қозған күйге көшеді де,2 s-электронның біреуі 2-р орбитальға ауысады.

3-4

Жаңа сабақты түсіндіру кезеңдері:

Білімділік міндеттері:

Берілген материалды оқушылардың қабылдауын есте сақтауын қамтамасыз ету;

- оқушылардың білімді қабылдауына,алған білімнен қорытынды шығаруға,жүйелеуге қажетті түрлі әдіс –тәсілдерді үйрету;

- оқушылардың білімді қайта жаңғырту әдістерін қабылдауы;берілген оқу материалын өз бетінше ұғынуға ,түсініктерді ,заңдарды, анықтамаларды философиялық тұрғыдан түсінуге көмек жасау.

1.Мұғалімнің түсіндіруі:

Қарапайым қаныққан көмірсутек-метан адамдарға өте ерте кезден белгілі.Оны кен немесе батпақ газы деп атаған.Көміртек атомы гибридтелген күйде болады.Көміртекте бұрышы 109 28 минутқа тең , тетраэдр төбесіне бағытталған, 4 теңдей гибридтелген орбиталі бар. Метан молекуласының кеңістікте орналасуын көміртек атомының электрондық құрылысы анықтайды. С-Н барлық 4 ковалентті байланыстары көміртек атомының орбиталі мен сутек атомы орбиталінің қаптасуы арқылы түзіледі.Барлық байланыс сигма –түріне жатады. Сутек атомының ядросының центрі тетраэдр төбесінде жатады.

Егер көміртектің қалған валенттіктері сутек атомымен толығымен байланысса ,бұларды қаныққан көмірсутектер, парафиндер , алкандар деп атау белгіленген.

Органикалық химияда бір кластың барлық заттарын бір қатарға жинақтауға болады,оны гомологтық қатар деп атаймыз.Бұл қасиеттері бірдей құрылысында бір немесе бірнеше --СН₂-- топқа айырмасы бар органикалық қосылыстар қатарын айтамыз.Бір гомологтық қатардың өкілдерін гомологтар деп атаймыз.Құрылымдық формула, қысқартылған құрылымдық формула , молекулалық немесе эмпирикалық формула.

Молекуладағы барлық байланыс бірдей.Егер молекуладағы бір байланысты үзсе әрбір атом жұптаспаған электроны бар екі бөлшекке айналады:сутек атомы ,метил радикалы.Бұл гомолиттік айырылу. Ендіекі метил радикалын қосамыз.Метан гомологы –этан алынады.Бірақ құрамдары бірдей құрылыстары әртүлі заттар болады.Бұлар изомерлер Бутан изомері молекуласындағы атомдардың байланысу тәртібі әртүрлі Бұл құрылымдық изомерия. «Біріншілік», «екіншілік», «үшіншілік», «төртіншілік»:

1 2 3 4 5

СН3-СН2-СН2-СН2-СН3

1,5 – Біріншілік атомдар, бір көміртек атомымен байланысқан; 2,3,4 – екіншілік көміртек атомы, көміртектің екі атомымен байланысқан, үшіншілік үш атомымен байланысқан, төртіншілік төрт атомымен байланысқан.

CH₃ CH₃ Біріншілік-1,6 радикалдардағы (барлығы-5)

6 5 4 3 2 1 екіншілік-5,3

H₃C- CH₂-CH-CH₂ C CH₃ үшіншілік- 4

төртіншілік-2

CH₃

16-17

Жаңа сабақты қалай қабылдағанын

алғашқы тексеру кезеңі:

Білімділік мақсаты:

1. - оқылған материалды оқушылардың дұрыс меңгергенін анықтау;

-алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;

- кеткен кемшілікті жою жұмыстары; -

11-ППР-1жұмыс істеу. 88 бет. №2.12, 2.14

9-10

Білімді қорытындылау және жүйелеу:

-тапсырмаларды оқушылар өз бетінше орындайтындай дәрежеге жеткізу;

-оқушылар білімі мен сыныптың ерекшелігіне қарай отырып тапсырманың күрделілігін анықтау;

Жаттығуды тексеру.

4-5

Білімді тексеру және өз бетінше тексеру кезеңі:

-оқушылардың өтілген материалды қаншалықты дұрыс меңгергенін анықтау;

Оқушылардыңіс-әрекеті мен біліміндегі олқылықтарды анықтау.Кеткен олқылықтардың себебін анықтау.

-оқушылардың өзін –өзі бағалау қабілеттерін дамытуға жағдай жасау.

Дәптерге жазғандарын тексеру

1-2

Үй тапсырмасын беру кезеңі:

Білімділік міндеттері:

-оқушыларға үй тапсырмасының берілу мақсаты ,мазмұны шығарылу жолы түсінікті болуын қамтамасыз ету

1. Үй тапсырмасын орындауға берілетін нұсқаулар.

параграф 3.1; оқу; № 3-6жазбаша

2.Дәптерге жазғандарын тексеру .

1-2

Сабақ қорытындысын шығару кезеңі.

- жекелеген оқушылар мен сынып жұмысына баға беру.Сабақтың кемшілігі мен қорытындысын шығару. Баға қою.

1-2

Рефлексия кезеңі:

Білімділік міндеттері:

-оқушы мен мұғалім арасындағы дұрыс қарым қатынасты тудыру.

-оқушылардыңөзін өзі басқару және басқа адамдармен дұрыс қарым –қатынас принципін үйрету.

1-2