Саба?

Саба?

Мерзімі: 16.10

Сынып:9

Саба?ты? та?ырыбы: Елді мекендерді? т?рлері ,?ала хал?ы ж?не урбандалу

Саба?ты? ма?саты: О?ушылар?а ?аза?стан хал?ыны? республика бойынша шо?ырлануы туралы к?з?арастарын ?алыптастыру, халы?ты аума?ты? ?йымдастыруды? ма?ызын, халы?ты? ?ала ж?не ауыл хал?ы болып б?лінуін т?сіндіру. Урбандалу, ?ала, агломерация, мегаполис ??ымдары туралы т?сінік беру. Халы?ты? шекаралас аудандар?а шо?ырланып орналасуы туралы айту.

Саба?ты? к?рнекілігі: ?аза?станны? физикалы? картасы,о?улы? ж?не кескін карта

О?ыту н?тижесі: о?ушылар халы? жайында біледі; оларды? орналасуы ж?не ты?ызды?ы жайында карта бойынша сипаттай алады;

Саба?та?ы ?діс-т?сілдер: Сыни т?р?ыдан ойлау?а с?ра?тар

Топты? ж?мыс «Суреттеп т?сіндір» С?ра?-жауап «Не ??тым?»Тест ж?мысы

Кері байланыс

Саба? бойынша м??алімні? жазбалары: (м??алім ж?не о?ушы немен айналысады)

?йымдастыру:1.Сынып о?ушыларына жа?ымды ахуал ту?ызу. (5 минут)

2.Топ?а б?лу: смайлик ар?ылы топ?а б?лінеді (2 минут)

І. Сыни т?р?ыдан ойлау?а с?ра?тар (5 минут)

1.Елді мекен деген не?

2.?алалы? елді мекендерді? ?алыптасуына ?андай факторлар ?сер етуі м?мкін?

3.?аза?стан халы?тарын ?алай жіктейміз?

Мада?тау ар?ылы ба?алау

ІІ. Жа?а саба?: О?ушыларды 5 топ?а б?ліп м?тінмен ж?мыс жасап постер ?ор?ату

Екі ж?лдыз,бір ?сыныс ар?ылы ба?алау

1 топ-3топ: Елді мекен

2 топ-?алалы? елді мекендерді? ?орша?ан орта?а ?сері

4 топ : ?алада?ы халы?ты? орналасуы

5 топ: «Ж?мыспен ?амту -2020ба?дараламасы»

ІІІ. Жа?а саба?ты бекіту:

О?ушылар?а берілетін с?ра?тар:

1.Урбандалу- ірі ?алалы? орталы?тарда экономикалы? ж?не м?дени ?міргенегізделген ?алаларды? шо?ырлан?ан т?р?ындар саныны? ?дайы артуы.

2.Агломерация дегеніміз не? Ша?ын ж?не орташа ?алаларды? жина?талуын айтамыз

3.Жа?адан ?алыптас?ан агломерациялар?а не жатады? ?алалы?, Астана агломерциясы, Алматы

4. Ластану к?рсеткіші жа?ынан неше ?ала тіркелген?7

5.Кеттену деген не? Ел хал?ы санында?ы ?ала хал?ыны? артуы

6. моно?алалар проблемасы деген не?

IY.Картамен ж?мыс:

?аза?стан хал?ыны? ты?ызды?ы картасы бойынша ауыл ж?не ?ала хал?ыны? орташы ты?ызды?тарын к?рсеті?дер.Y.?орытынды тест ж?мысы

1. Е?бекке жарамды халы?...:
A) ?дай ?суі B) Таби?и ?су C) Халы?ты? ??рамы D) Халы?ты? саны E) Е?бек ресурстары2.?ала р?ліні? басымдылы?ы мен ?ала хал?ы саныны? артуы:
A) Реурбандалу B) Урбандалу C) Миграция D) Мегаполис E) Агломерация
3.Ірі ?алаларды? ма?ында шо?ырлан?ан ша?ын ж?не орташа ?алалар:
A) Мегаполис B) Агломерация C) Миграция D) Урбандалу E) Реурбандалу
4.Халы?ты? к?шіп-?онуы:
A) Миграция B) Таби?и ?суі C) Агломерация D) Урбандалу E) Мегаполис
5.1 000 адам?а ша??анда?ы 1 жыл ішінде ту?ан балаларды? саны:
A) Таби?и ?су B) Туу C) ?лу D) Ты?ызды?ы E) ??рамы
6.Халы?ты? к?п б?лігіні? шы??ан елінен тыс жерде ?оныстануы:
A) Тайпа B) Диаспора C) Этнос D) Миграция E) Урбандалу
7.1 000 адам?а ша??анда?ы 1 жыл ішіндегі ?лген адамдар саны:
A) Туу B) ?лім-жітім C) Таби?и ?сім D) Ты?ызды?ы E) К?шіп-?онуы
8.1999жыл?ы дерек бойынша ?аза?стан хал?ыны? саны (мы? адам)
А) 14953 В) 16465 С) 15135 D) 14684 Е) 13009
9.Халы? саны туралы на?ты м?ліметті береді
А) Таби?и ?сім В) Халы? сана?ы С) А?ымда?ы есеп D) ?леуметтік сауалнама
Е) К?ші-?он б?лімдері
10.Халы?ты? механикалы? ?оз?алысы дегеніміз.
А) Туу саны В) ?лім-жітім С) Миграция D) ?лім мен тууды? айырмасы Е) Жер аудару
11.?аза?ты? демограф-?алымы
А) М. ?озыбаев В) ?. Мар??лан С) ?. С?тбаев D) М. Т?тімов Е) С. Ердовлетов

Д?рыс жауаптары:е,в,в,а,в,в,в,а,в,с,д

М??алімні? ба?алауы

Не ?йрендім?

Не ?иын болды?

Т?сінбеген жерім?

Кейінгі тапсырма: Ауыл хал?ы ,халы?ты? орналасуымен ты?ызды?ы та?ырыбын о?у.

Моно?алар проблемасы

Осы?ан дейін елімізде басты назар, барлы? к?ш пен жігер, инвестициялар ірі ?алалар?а ж?не облыс орталы?тарына ба?ытталып келді. Ондай ?алалар экономикалы? ?су айма?тарына айналып, ?зімен ?оса ?зге де ша?ын ?алаларды биікке алып шы?ады деген оймен келдік.

Елімізде жалпы халы? санын ?ос?анда 1,53 млн. ??райтын 27 моно?ала бар. Оларды? ахуалы т?мен, т?р?ындарды? 30%-50% ж?мыссыз. Ерте?гі к?ні шаруашылы?тарына негіз болып отыр?ан таби?и ресурстары сар?ылса к?ретін к?ндері ?ара??ы. Б?л м?селені? алдын алу ?шін бір салалы ша?ын ?алаларды? дамуына жіті к??іл б?лу керек.[1]

ХХ ?асырды? ортасында индустриялы? кезе?ге ?адам бас?ан, ?ндірісі дамы?ан елдерде бір сала?а ба?ыттал?ан ?алалар мен аудандар ?алыптасты. Ондай ?алалар ?леуметтік экономикалы? жа?дай?а жа?сы ?сер етіп ?ана ?оймай, ?з елдеріні? ахуалын жа?сарт?ан к?шбасшыларына айналды. Алайда, постиндустриялы? ?ндіріс пен ?ылыми технология?а к?шкен кезде, моно елді мекендер шектеулі ресурстар мен артта ?ал?ан технологиясыны? кесірінен жарамсыз болып ?алды.[2]

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«саба? »

Мерзімі: 16.10

Сынып:9

Сабақтың тақырыбы: Елді мекендердің түрлері ,қала халқы және урбандалу

Сабақтың мақсаты: Оқушыларға Қазақстан халқының республика бойынша шоғырлануы туралы көзқарастарын қалыптастыру, халықты аумақтық ұйымдастырудың маңызын, халықтың қала және ауыл халқы болып бөлінуін түсіндіру. Урбандалу, қала, агломерация, мегаполис ұғымдары туралы түсінік беру. Халықтың шекаралас аудандарға шоғырланып орналасуы туралы айту.

Сабақтың көрнекілігі: Қазақстанның физикалық картасы,оқулық және кескін карта

Оқыту нәтижесі: оқушылар халық жайында біледі; олардың орналасуы және тығыздығы жайында карта бойынша сипаттай алады;

Сабақтағы әдіс-тәсілдер: Сыни тұрғыдан ойлауға сұрақтар

Топтық жұмыс «Суреттеп түсіндір» Сұрақ-жауап «Не ұқтым?»Тест жұмысы

Кері байланыс

Сабақ бойынша мұғалімнің жазбалары: (мұғалім және оқушы немен айналысады)

Ұйымдастыру:1.Сынып оқушыларына жағымды ахуал туғызу. (5 минут)

2.Топқа бөлу: смайлик арқылы топқа бөлінеді (2 минут)

І. Сыни тұрғыдан ойлауға сұрақтар (5 минут)

1.Елді мекен деген не?

2.Қалалық елді мекендердің қалыптасуына қандай факторлар әсер етуі мүмкін?

3.Қазақстан халықтарын қалай жіктейміз?

Мадақтау арқылы бағалау

ІІ. Жаңа сабақ: Оқушыларды 5 топқа бөліп мәтінмен жұмыс жасап постер қорғату

Екі жұлдыз,бір ұсыныс арқылы бағалау

1 топ-3топ: Елді мекен

2 топ-Қалалық елді мекендердің қоршаған ортаға әсері

4 топ : Қаладағы халықтың орналасуы

5 топ: «Жұмыспен қамту -2020бағдараламасы»

ІІІ. Жаңа сабақты бекіту:

Оқушыларға берілетін сұрақтар:

1.Урбандалу- ірі қалалық орталықтарда экономикалық және мәдени өміргенегізделген қалалардың шоғырланған тұрғындар санының ұдайы артуы.

2.Агломерация дегеніміз не? Шағын және орташа қалалардың жинақталуын айтамыз

3.Жаңадан қалыптасқан агломерацияларға не жатады? Қалалық, Астана агломерциясы, Алматы

4. Ластану көрсеткіші жағынан неше қала тіркелген?7

5.Кеттену деген не? Ел халқы санындағы қала халқының артуы

6. моноқалалар проблемасы деген не?

IY.Картамен жұмыс:

Қазақстан халқының тығыздығы картасы бойынша ауыл және қала халқының орташы тығыздықтарын көрсетіңдер.

Y.Қорытынды тест жұмысы

1. Еңбекке жарамды халық...:
A) Ұдай өсуі B) Табиғи өсу C) Халықтың құрамы D) Халықтың саны E) Еңбек ресурстары

2.Қала рөлінің басымдылығы мен қала халқы санының артуы:
A) Реурбандалу B) Урбандалу C) Миграция D) Мегаполис E) Агломерация

3.Ірі қалалардың маңында шоғырланған шағын және орташа қалалар:
A) Мегаполис B) Агломерация C) Миграция D) Урбандалу E) Реурбандалу
4.Халықтың көшіп-қонуы:
A) Миграция B) Табиғи өсуі C) Агломерация D) Урбандалу E) Мегаполис

5.1 000 адамға шаққандағы 1 жыл ішінде туған балалардың саны:
A) Табиғи өсу B) Туу C) Өлу D) Тығыздығы E) Құрамы

6.Халықтың көп бөлігінің шыққан елінен тыс жерде қоныстануы:
A) Тайпа B) Диаспора C) Этнос D) Миграция E) Урбандалу

7.1 000 адамға шаққандағы 1 жыл ішіндегі өлген адамдар саны:
A) Туу B) Өлім-жітім C) Табиғи өсім D) Тығыздығы E) Көшіп-қонуы

8.1999жылғы дерек бойынша Қазақстан халқының саны (мың адам)
А) 14953 В) 16465 С) 15135 D) 14684 Е) 13009

9.Халық саны туралы нақты мәліметті береді
А) Табиғи өсім В) Халық санағы С) Ағымдағы есеп D) Әлеуметтік сауалнама
Е) Көші-қон бөлімдері

10.Халықтың механикалық қозғалысы дегеніміз.
А) Туу саны В) Өлім-жітім С) Миграция D) Өлім мен туудың айырмасы Е) Жер аудару

11.Қазақтың демограф-ғалымы
А) М. Қозыбаев В) Ә. Марғұлан С) Қ. Сәтбаев D) М. Тәтімов Е) С. Ердовлетов

Дұрыс жауаптары:е,в,в,а,в,в,в,а,в,с,д

Мұғалімнің бағалауы Қаншалықты түсінгенін,түсінбеген жерін,жіберген қателіктерін күнделікке толтыру. (5мин)

Не үйрендім?

Не қиын болды?

Түсінбеген жерім

Кейінгі тапсырма: Ауыл халқы ,халықтың орналасуымен тығыздығы тақырыбын оқу.

Моноқалар проблемасы

Осыған дейін елімізде басты назар, барлық күш пен жігер, инвестициялар ірі қалаларға және облыс орталықтарына бағытталып келді. Ондай қалалар экономикалық өсу аймақтарына айналып, өзімен қоса өзге де шағын қалаларды биікке алып шығады деген оймен келдік. Алайда, өз тәжірибеміздің көрсетуінше ол іс жүзінде жүзеге аспады. Керісінше, «даму нүктелері» деп аталатын қалалар қаржылық инвеститциялық, материалдық және еңбек ресурстарын бұрынғыдан да көп қажет етті. Әрине бұл аудан аралық табыс теңсіздігін арттыратыны белгілі. Бұл жағдай онсызда күйзеліс аймағына айналғалы тұрған,бір салаға дағдыланған моноқалаларға жығылған үстіне жұдырық болды.

Елімізде жалпы халық санын қосқанда 1,53 млн. құрайтын 27 моноқала бар. Олардың ахуалы төмен, тұрғындардың 30%-50% жұмыссыз. Ертеңгі күні шаруашылықтарына негіз болып отырған табиғи ресурстары сарқылса көретін күндері қараңғы. Бұл мәселенің алдын алу үшін бір салалы шағын қалалардың дамуына жіті көңіл бөлу керек.[1]

Моноқалалар проблемасы жеке алғандағы ауданның немесе қаланың проблемасы ғана емес, тұтас Қазақстанның проблемасы. Және оның шешімін табу еліміздің өркениетті мемлекет болып дамуы үшін өте қажет. Мұндай тіршілігі бір салаға байлаулы аудандар біздің мемлекетте ғана емес, өзге елдерде де бар. Осы тұста АҚШ, Канада, Германия сияқты еңселі мемлекеттердің елеулі тәжірибесін зерттей кетейік:

ХХ ғасырдың ортасында индустриялық кезеңге қадам басқан, өндірісі дамыған елдерде бір салаға бағытталған қалалар мен аудандар қалыптасты. Ондай қалалар әлеуметтік экономикалық жағдайға жақсы әсер етіп қана қоймай, өз елдерінің ахуалын жақсартқан көшбасшыларына айналды. Алайда, постиндустриялық өндіріс пен ғылыми технологияға көшкен кезде, моно елді мекендер шектеулі ресурстар мен артта қалған технологиясының кесірінен жарамсыз болып қалды.[2]

3. Жаңа материалға көшу кезеңі
Қазақстанның халық саны қанша?
Ол республика аумағында біркелкі таралған ба?
Ең тығыз қоныстанған аймақ?
Ең сирек қоныстанған аймақ?
Қазақстанның саяси - әкімшілік бөлінісі қандай?
4. Жаңа материалды меңгеру кезеңі. 1. Халықты аумақтық ұйымдастырудың маңызын ашу: халықты орналастыру, халықтың қоныстану дегеніміз не екенін қысқаша түсіндіру, халықтың қала халқы, ауыл халқы болып бөлінетінін түсіндіру.
2. Қала – агломерация – мегаполис тізбегін түсіндіру. Урбандалу терминіне анықтама беру.
3. Ауылдық халықтың орналасуы: ауыл халқының орналасу ерекшелігіне тоқталу.
4. Халықтың шекаралас аудандарға шоғырланып орналасуы туралы қысқаша айту.
5. Халық пен қоршаған орта арасындағы байланыс қандай деген сұрақ қою.