Саба? жоспары
Саба? та?ырыбы: Архимед за?ы.
Ма?саты:
а) білімділік: Архимед к?ші туралы т?сінік ?алыптастыру. Архимед за?ыны? физикалы? ма?ынасын ашу;
??ралдар: компьютер, интерактивті та?та, проектор, о?улы?тар, есептер жина?ы, Цифрлы лаборатория ба?дарламасы, электронды динамометр, штатив, динамометр, суы бар ыдыс, Архимед шелегі, ж?ктер.
Саба?ты? т?рі: интерактивті кіріктірілген саба?.
П?н аралы? байланыс: математика, химия, информатика.
Саба? барысы
?йымдастыру кезе?і.
?ткен материалды пысы?тау
- Сор?ыларды? ??рылысы ?алай ж?не ол ?алай ж?мыс істейді?
Жа?а саба? т?сіндіру
Архимед Ежелгі Грекияны? ?лы ?алымы, математигі, механигі. Ол Сицилия аралында?ы Сиракуз ?аласында, туып сонда ?мір с?рген. Архимед астроном Фидийді? баласы деген жорамал бар.
Су?а батырыл?ан денеге т?сірілген барлы? к?шті бір (те? ?серлі) к?шпен ауыстырамыз. Б?л к?ш жо?ары ба?ыттал?ан, оны кері итеруші к?ш немесе Архимед к?ші деп атайды (Е? ал?аш осы к?шті? бар екенін ж?не оны? неге т?уелді екенін Архимед аны?тады). 2, б-суретте осы к?ш FА деп белгіленеді.
Енді архимед к?шіні? сан м?ні неге те? со?ан то?талса?.
Б?л за?ды Архимед аш?ан, сонды?тан оны? есімімен — Архимед за?ы деп аталады.
Денеге ?сер ететін Архимед к?ші FА т?мен ?арай ?сер ететін салма? к?ші mсg-мен те?еседі. (м?нда?ы mс — берілген дене к?леміндегі с?йы? масасы):
FА = mс g.
Біра? салма? к?ші mcg ы?ыстырылып шы?арыл?ан с?йы?ты? салма?ына Рс те?. Сонымен FA= Рс те?. Сонымен FA= Рс те? екені д?лелденді.
4-сурет
(2) формула газдарда?ы архимед к?ші ?шін де д?рыс орындалады, тек б?л жа?дайда газ ты?ызды?ы мен ы?ыстырылып шы??ан газды? к?лемі, с?йы? орнына алынады.
Жо?ары айтыл?андарды ескере отырып, Архимед за?ын былай т?жырымдайды:
Жа?а саба?ты ?орытындылау.
- С?йы??а (газ?а) батырыл?ан денелерге кері _____________ ?сер етеді.
- Б?л к?ш жо?ары ба?ыттал?ан, оны _______________ немесе ____________деп атайды.
Есеп шы?ару ?лгілері: 29-жатты?у
1-есеп
Су?а к?лемі 100см3 болатын дене батырыл?ан. Осы денеге ?сер ететін ы?ыстырушы к?шті аны?та?дар. Суды? ты?ызды?ы-1000кг/м3.
О?ушыларды ба?алау.
?й ж?мысы: ?ткен §55. Архимед к?ші та?ырыбын мазм?ндау, 29 -жатты?у 5-9 есеп.