Просмотр содержимого документа
«"Баланың шығармашылық қабілетін дамыту"»
Өскелең жас ұрпақты рухани – адамгершілік қасиеттерге тәрбиелеу мәселесі біздің заманымызда әрқашанда өзекті болып отыр. Балаларға білім беруде , адамгершіліктің ең құнды қасиеттерін бойына сіңіріп тәрбиелеуде, білім мекемелерінен, ұстаздардан, әрине ата-аналардан шығармашылық себептерді талап етеді. Тәрбиелеу, білім беру жұмысының мазмұны мен формалары балалардың мүмкіндігін ескеру арқылы нақтыланады. Мектепке деингі тәрбие бағдарламасы балалардың жан-жақты дамуын, олардың мектепке деген дайындығын қарастырады. Жас ұрпақты саналы, сергек етип тәрбиелеу-отбасы мен шағын орталық қызметкерлерінің бірден-бір парызы. Қазіргі кезде өсіп келе жатқан ұрпақты тәрбиелеуде қойылған мақсаттардың бірі қоғамға пайдалы, үлкенге құрмет көрсетіп, кішіге қамқор бола білетін, жан-жақты дамығанжеке тұлғаны қалыптастыруда халық педагогикасының маңызы зор. Ата-бабаларымыз өмірдегі бар асылын ұрпағына арнаған , оның келешегін әріден ойлап, нәрестенің дүниегие келген сәтінен-ақ шілдехана, бөбек тойы, тұсау кесу, тілашар рәсімдерін жасауды ойлп тапқан. Оны өлең жырмен кестелеп, баланың құлағына әуен етіп жеткізе білген. Балаларды мектеп ішіндегі «Тәуелсіздік мұражайына»саяхатқа апарып, Астана қаласының әдемі ғимараттарымен және әр ұлттың киімдерімен таныстырып отыру, Ұлттық мәдени мұражайда қазақ батырының бес қаруы мен ат әбзелдерін және халықтың ежелден қолданып келе жатқан тұрмыстықбұйымдары мен таныстыру-баланың бойына рухани құндылықтарды сіңіреді. Алаңдағы Ұлы Жеңістің мәңгілік алауына тағзым етіп, гүл шоқтарын қойғызу, Отанын, елін сүйетін патриоттықтәрбиеге тәрбиелеп отыру мектепке деингі тәрбиеден басталса, көркем өнер туындыларының мазмұнын түсінуге, бояу түстерін ажырата білуге, көркемдіктің мәнерін сезінуге баулиды. Еліміздің ертеңі-бүгінгі бүлдіршінді-тәрбиелеу-ең негізгі мәселелердің бірі. Оны шешудің басты бір тармағы-эстетикалық тәрбиенің дұрыс қолға алынуы . Эстетикалық тәрбиеде ерекше роль бейнелеу өнерінің еншісіне тиеді. Бейнелеу өнері тәрбие құралы ретінде баланың жеке басының жан-жақты қалыптасуына тікелей әсерін тигізеді. Бейнелеу іс-әрекеті кезінде баланың ақыл ойы жетіледі, адамгершілік қасиеттері, жағымды мінез-құлқы ерекшеліктері қалыптасады , көтеріңкі көңіл-күй пайда болады. Олар болмысқа эстетикалық көзқарастарды қалыптастыратын сезімдерге біртіндеп ауысып, күнделікті өмірден, әсемдік пен сұлулықты қабылдау арқылы көркем өнердің алғашқы дағдыларына жаттықтырады. «Тәй-тәй»бағдарламасының авторлары: «Балалар арасындағыортада өзара байланыс бар, егер олардың оқу барысын ішінара тартса, сана-сезімі, ойлау қабілеті одан әрі дамиды», -деген қорытындыға келіп, тәрбиенің жаңа үлгісін құрастырды. Мұқият ойластырылған білім беру ортасын балалардың әлемді зерттеуіне, ынтасын көрсетіп, шғармашылық өнерлерін көрсетулеріне жағдай туғызады. Білім беру ортасын құру үшін және балалардың құрал жабдықтарындайындап беру үшін, олардың дамуына жағдай жасау үшін педагогтар басқа мектептердегі, балабақшаладағы қызметтестерімен жұмыс істеу барысында өз білімдерін пайдаланады. «Тәй-тәй» бағдарламасы балдырғандарды оқыту мен тәрбиелеу негіздерін іске асыру барысында демократияның іс-тәжірибенің жемісі айқын көрінеді, яғни, осындайтоптардағы балаларға жеке-жеке қамқорлықпен қараса, онда балаларды ең жақсы деген әдіс-тәсілдермен оқыту жемісті болады.
Балалардың саусақпен, губкамен сурет салып, жұмыс істеуісаусақ моторикасының дамуы және тілінің дұрыс қызмет атқаруына әсер етеді. Баланың жан-дүниесі руханижағынан нәр алып, оның айналадағы ортаны тану мүмкіндігі арта түседі. Алғашында бейнелеу өнерінің түрлері туралы түсініктер беріледі. Сурет салуға бейімдеу арқылы мүсіндеу, жапсыру арқылы сәндік қолданбалы өнерге, құрастыру сабағы арқылы сәулет өнерінің қыр-сыры жайында алғашқы түсінік беріледі.
Мектепке дейнгі тәрбиеде осы жұмыстарды ұйымдастырғанда үш кезеңді дұрыс жоспарлау керек. Олар мыналар: 1.Алдын ала жүргізілетін жұмыстар –саяхаттар, мақсатты серуендер, диафильмдер мен слайдтар көрсету, иллюстрациялық суреттермен әңгіме өткізу. 2.Арнайы өтілетін сабақтар-сурет, мүсіндеу, жапсыру және құрастыру сабақтарын программалық талаптарға сай жүйелі, бірізді жүргізу. 3.Дербес көркемөнер бұрыштарындағы жұмыстарды дұрыс ұйымдастырып, қажетті құралдармен толықтырып отыру.
Мысалы, дидактикалық ойындардың, түрлі ою-өрнек альбомдарының, кеспе үлгілердің, қажетті құралдардың жеткілікті болуы-эстетикалық тәрбиенәң батауы, қайнар көзі болып табылады.
Халық педагогика – қанша уақыт өтсе де, тат баспайтын адалдығы айнадай ұлттық қазына, сондықтан да оқу-тәрбие жұмыстарына халықтық педагогикадан нәр алып, бала бойына ата-баба өсиеттерін сіңіріп, алт – дәстүрді біліп, халық қамын ойлайтын, тілін, дінін терең біліп, өз ұлтын, өзге ұлтты сыйлай білетін білімді жас ұрпақ тәрбиелеуіміз керек дер едім.Ұлтымыздың ұлағатты дәстүрлерін келешекте де пайдаланып , тәрбие ісіне арқау ету – борышымыз.