Просмотр содержимого документа
«Қазақтың ұлттық музыкалық аспаптары»
Қазақ ұлттық музыкалық
аспаптары
Презентации на русском и казахском языках: http://yznaika.com/powerpoint
Правила казахского языка: http://yznaika.com/hints
Интересные факты: http://yznaika.com/interest
Ұлттық аспаптар
Домбыра -қазақ халқының ең кең тараған екі ішекті, көп пернелі музыкалық аспабы. Алғаш эпикалық дәстүр шеңберінде жыр, толғау, термелерді сүйемелдеуге қолданылған домбыра кейін аспаптық шығарма – күй жанрының қалыптасуына ықпал еткен.
Презентации на русском и казахском языках: http://yznaika.com/powerpoint
Правила казахского языка: http://yznaika.com/hints
Интересные факты: http://yznaika.com/interest
Шертер - қазақ халқының көне ішекті музыкалық аспабы.
Сырт келбеті қобызға жақын, көлемі жағынан домбырадан кіші. Шертер аспабы ағаштан ойылып, шанағы ешкі терісінен қапталған. Ішегіне аттың қылы тағылады. Ойнау тәсілі домбыра тартуға ұқсайды. Шертер екі немесе үш ішекті болып келеді.
Қылқобыз – қазақ халқының ұлттық аспаптарының ішіндегі ең көне аспап. Қылқобыз – екі ішекті, ыспалы музыкалық аспап. Оның ішегі жылқының қылынан тартылып келді, ысқышы да. Оның қылқобыз аталуы да сондықтан. Қылқобыздың ішіндегі ең үлкен түрі – «нар қобыз».
Жетіген – (жеті ішекті) көп ішекті шертіп ойналатын музыкалық аспап. Ертеректе ел арасында сақталған көне жетігеннің ішегі аттың қылынан тағылып, тиектің орнына асықтар пайдаланылатын болған. Ішек сандары жетеу болғандықтан, аспап жетіген аталған.
Сазсырнай - үрлемелі аспап. Сазсырнай ысқырып ойналатын флейталар тобына жатады. Оның пішінін шеберлер құсқа, балыққа, көп басты атқа, жұмыртқаға ұқсатып жасай берген. Сазсырнайдың дыбыс диапазоны терция, кейде октаваға шейін барады.
Сыбызғы - қазақтың үрмелі көне музыкалық аспабы. Қурайдан, ағаштан, кейде жезден де жасалады. Ұзындығы 600 - 650 см не 700 - 800см болады. 3 - 4 ойықты.
Шаңқобыз - қазақтың көне музыкалық аспабы. Ағаштан, темірден кейде күмістен жасалады. Ол ашалы сым темірден немесе күмістен жасалған. Шаңқобызға арналған «Қыз зары», «Қыз ұзату», «Қыздың мұңы» әуендері мен «Шаңқобыздың толғауы» сияқты күйі де бар.
Тұяқтас – қазақ тұрмыс салтында ежелден бар музыкалық аспап. Жаңа сойылған жылқының тұяғын кесіп алып, суға қайнатады, тұяқтың ішкі сүйегі босап, сыртқы қабығы бөлектенеді. Оны әбден ішін тазартып, күнге кептіреді.
Сақпан – (зырылдауық) қазақ халқының көне музыкалық аспаптарының бірі. Зырылдауық аспабының жасалу әдісі күрделі болғанымен, ойнау тәсілі өте қарапайым. Ол музыкалық шығармаларда кездесетін оқыс дыбыстарды ойнау үшін қолданылады.
Презентации на русском и казахском языках: http://yznaika.com/powerpoint
Правила казахского языка: http://yznaika.com/hints
Интересные факты: http://yznaika.com/interest
Дауылпаз – дауылпаздың бірнеше түрібар: қазандауылпаз, нардауылпаз.
Даңғыра - қазақтың көне ұрмалы - сылдырмақты, қатты дыбысты музыкалық аспап. Бұл бір жағы терімен қапталған, ішкі жағынан темір алқалар сақиналар мен сылдырмалар ілінген дөңгелек шығыршық.
Презентации на русском и казахском языках: http://yznaika.com/powerpoint
Правила казахского языка: http://yznaika.com/hints