Сабақтың тақырыбы:Тұқымқуалаушылық пен өзгергіштік заңдылықтары
Мектеп: №271 орта мектеп
Мұғалімнің аты-жөні:
Қайырбай А.Т
СЫНЫП: 9 А
Қатысқандар саны:
Қатыспағандар:
Осы сабақтың көмегімен қолжеткізілетін оқу мақсаттары
Моногибридті будандастыру кезінде белгілердің тұқымқуалауын болжайтын генетикалық сызба жасау
Са Сабақтың
мақсаттары
Барлық оқушылар:Негізгі генетикалық символдарды сипаттай алады.
Оқушылардың көпшілігі:Буданды шағылыстыруды көрсету және жыныстың ұрпақтан-ұрпаққа берілуіне арналған генетикалық сызбаларды толтыра алады.
Кейбір оқушылар:Генетика мен тұқым қуалаушылық туралы түсінеді.
Тілдікмақсат
Оқушылар:
Алдын-ала білімдер
Тұқым қуалайтын және тұқым қуаламайтын өзгергіштік
Хромосомалар ДНҚ-дан түзіледі, ал ДНҚ үлескісі ген деп аталады
Тұқым қуалаушылық пен өзгергіштіктің эколюциядағы маңызы
Гаметалар ядро бөлу кезінде түзіледі – ядро мейоз жолымен бөліп хромосомалар санын екі есе азайтады. «галлоидты» және «диплоидты» терминдері)
Сабақтың жоспарланған кезеңдері
Сабақтағы жоспарланған жұмыс
Ресурстар
0-5 минут
5–20минут
20-25 минут
25-30 минут
30-35 минут
Үй тапсырмасын сұрау.
1.Генетика дегеніміз не?
2.Мендель кім?қандай еңбектері бар?
3.Не себепті асбұршақты алды?Асбұршақтың қандай қасиеттері бар?
4.Өсімдіктің қандай белгілеріне назар аударды?
5.Генотип дегеніміз не?
6.Фенотип дегеніміз не?
7.Доминанттылық?
8.Рецессивті ?
9.Гомозигота ?
10.Гетерозигота?
Жаңа сабақты баяндау
Ата-енелер формалары тек бір жұп белгілері бойынша ғана ерекшеленетін шағылыстыру моногибридті будандастыру деп аталады.
Р АА х ●аа
G. А а
F1 Аа – 100%Мендельдің бірінші заңы біркелкілік
Мендельдің екінші заңы ажырау
Тапсырма:
Тапсырма 1
Берілген үлгіні қарап бірінші ұрпақты анықтаңыздар.
Тапсырма 2
Асбұршақ тұқымының сары түсін анықтайтын А гені, жасыл түсін анықтайтын а геніне қарағанда доминантты. Төмендегі жолдармен будандастырылып алынатын ұрпақтардың тұқымдарының түстерін анықтау керек.
А) Аа Х Аа
В) АА Х Аа
С) аа Х АА
D) Аа Х аа
Жұптық есептер
Кохут тест тапсырмасы
1. Тұқым қуалаушылық пен өзгергішілік зерттейтін ғылым:
А) биология ә) эмбриология
Б) гельминтология г) генетика
2. Тұқым қуалаушылықтың негізгі заңдылықтарын ашқан кім:
А) Г. Мендель
ә) Морган
Б) Де Фриз
в) Чермак?
3. Бірніші ұрпақта басымдық қасиет көрсетіп, бірден жарыққа шығатын белгіл:
А) ген
ә) доминнантты
Б) аллельді
в) рецесстивті
4. Бірніші ұрпақта көрінбей қалған қарам - қарсы белгі:
А) ген
ә) доминнантты
Б) аллельді
в) рецесстивті
5. Қарам - қарсы белгілердің анықтайтын жұп гендер:
А) ген
ә) доминнантты
Б) аллельді
в) рецесстивті
6. Ата - аналары бір - бірінен бір жұп белгі бойынша ажыратылатын дараларды шағылыстыру қалай аталады:
А) моногибридті
ә) дигибридті
б) полигибридті?
7. Генотипі АА болатын өсімдіктер қандай гаметалар түзеді:
А) аа
ә) АА
б) Аа
в) аА
8. Бір - бірнен айқын бір жұп белгі бойынша ажыратылатын гомозиготалы дараларды шағылыстырса, бірнеше ұрпақта генотипі де, фенотипі де біркелкі будандар алынады. Бұл қай заң:
А) ажырау заңы
ә) Морган заңы
Б) біркелікілік заңы
в) тәуелсіз ажырау заңы?
9. Аллельді гендері бір ғана белгінің дамуына, яғни екеуі де не доминантты (АА), не рецессивті (аа) белгіні анықтайтын организм:
А) гомозиготалы
ә) гетерозиготалы
Б) фенотип
в) генотип
10. Аллельді гендері екі түрлі - біреу доминантты, екіншісі рецессивті (Аа) белгінің дамуын анықтайтын организм:
А) гомозиготалы
ә) гетерозиготалы
Б) фенотип
в) генотип
Нұсқаулықты мына мекен-жайдан алуға болады
Осы анимацияны пайдалануға болады.
http://www.siskiyous.edu/class/bio1/genetics/monohybrid_v2.html
интерактивті мысалдар пайдалана алады, мысалы:
http://www.zerobio.com/drag_gr11/mono.htm
http://www.youtube.com/watch?v=z8yLj-p-zGo
http://www.youtube.com/watch?v=rQ3oe39j7m8
35-40минут
Рефлексия
Кері байланыс оқушының тақырыпты меңгергеніне байланысты талдау жасауына ықпал етеді.
Қосымша ақпарат
Дифференциация – Сіз қалайша көбірек қолдау көрсетудіжоспарлайсыз? Қабілеті жоғары оқушылар алдында сіз қандай міндеттер қоюды жоспарлайсыз?
Бағалау – Сіз оқушылардың материалды игеру деңгейін тексеруді қалай жоспарламақшысыз?
Пәнаралықбайланыстар
Денсаулықжәнеқауіпсіздік
АКТ-менбайланыс
Құндылықтарменбайланыс
(тәрбиелейтін элемент)
Бірнеше оқушыға парақтағы көптеген нұсқауларды таратуға болады. Талдаусұрақтары қосымша сұрақтарды қамтиды.
Бірнеше сыныппен, түрлі топтар мен қоректің бірсынағына ғанатоқтала кетуге болатын еді – кейбірсыныптар қосымша тапсырманы толтыруы мүмкін.
Оқушыларға ұрық жолдас арқылы өтетін заттар көрсетілген таратпа материалдар жинағын таратыңыз. Оқушылар оларды екі санат (ана, бала) бойынша сұрыптайды. Содан кейін оқушылар таратпа материалда жазылған сөздерден сөйлемдер құрайды. Оқушыларға адам ұрығының дамуына шылым шегу, алкоголь мен есірткінің әсері туралы деректер беріледі.
АКТ- дан суреттерді, қаңқаның биін, слайдты көрсету.
Тауық сүйегін ашып көрсетудегі қауіпсіздік ережесін сақтау.
Денсаулықты сақтауға баулу, өзіндік жұмыс дағдыларын дамыту.
Сурет,валеология.
Рефлексия
Сабақ мақсаттары/оқу мақсаттары шындыққа негізделген болды ма? Оқушылар бүгін нені үйренді? Сыныпта қандай атмосфера болды? Мен жүргізген дифференциация іске асты ма? Мен уақытқа сәйкес жұмыс істедім бе? Сабақ жоспарынан қандай ауытқулар болды және неліктен?
Бұл бөлімді рефлексия үшін пайдаланыңыз (сабақ туралы ой қозғау).
Сол бұрышта тұрған Сіздің сабағыңыз туралы сұрақтарға жауап беріңіз.
Жалпы бағалау
Сабақтың қандай екі аспектісі жақсы өтті (сабақ беру әрі оқу туралы ойланыңыз)?
1:
2:
Қандай екі нәрсе сабақты жақсарта алатын еді (сабақ беру әрі оқу туралы ойланыңыз)?
1:
2:
Мен сабақ кезінде келесі сабаққа дайындалуға көмектесетіндей сынып немесе белгілі бір оқушылар туралы не білдім?
