Сабақтың тақырыбы: Тұқымқуалаушылық пен өзгергіштік заңдылықтары.
Мектеп: №271 орта мектеп
Мұғалімнің аты-жөні:
Мұғалімнің аты-жөні: Қайырбай А.Т
Сынып: 9 А
Қатысқандар саны:
Қатыспағандар:
Осы сабақтың көмегімен қолжеткізілетін оқу мақсаттары
Толық және толымсыз доминаттылықты салыстыра алады.
Сабақтың мақсаттары
Барлық оқушылар: Толық және толымсыз доминаттылықты салыстыра алады.
Оқушылардың көпшілігі:Мысалдардың көмегімен толық және толық емес басымдықты салыстыруды жаза алады
Кейбір оқушылар: Бірнеше мысалдар толтырып, толық басымдық мысалынан оның қаншалықты ерекшеленетіндігін көру үшін қаншалықты айырмашылығы бар екендігін салыстырады.
Тілдікмақсат
Оқушылар:
Болжанатынқатынас …құрайды
Х рецессивтінышанболыптабылады, себебі…
Y доминанттықнышанболыптабылады, себебі…
Жыныс … анықталады
Алдын-ала білімдер
Тұқым қуалайтын және тұқым қуаламайтын өзгергіштік
Хромосомалар ДНҚ-дан түзіледі, ал ДНҚ үлескісі ген деп аталады
Тұқым қуалаушылық пен өзгергіштіктің эколюциядағы маңызы
Гаметалар ядро бөлу кезінде түзіледі – ядро мейоз жолымен бөліп хромосомалар санын екі есе азайтады. «галлоидты» және «диплоидты» терминдері
Сабақ барысы
Сабақтың жоспарланған кезеңдері
Сабақтағы жоспарланған жұмыс
Ресурстар
0 –15минут
10-25минут
25-30 минут
Жаңа сабақты баяндау
Доминантты ген рецессивті генге қарсы басымдылығын әрқашан көрсете алмайды.Мұндай жағдай толымсыз доминанттылық деп атайды.Толымсыз доминанттылық кезінде гетерозиготалар ата-енесінің аралық белгісін көрсетеді.Мысалы күлтелерінің реңінің тұқым қуалауы толымсыз доминанттылыққа жатады.
Есептер шығару
1.Бұршақ өсімдігінің тұқымының қара түсі,ақ түсінен басым.Мұндай будандастырудан алынған өсімдіктердің тұқымының түсі қандай болмақ.
- Аа х Аа
- АА х Аа
- аа хАА
- Аа х аа?
2.Қан тобына байланысты есептер
Қан тобы I қыз,қан тобы IIIжігітке тұрмысқа шығады.Олардың балаларының қан тобы қандай болады?
3. Миоплегия (паралич)-доминантты тұқымқуалайды.Осы ауру бойынша әкесі гетерозиготалы шешесі –сау отбасында ауру балалардың туу мүмкіндігі қандай?
4.Қызыл жемісті бүлдіргенді ақ жемісті бүлдіргенмен будандастырғанда алынған ұрпақтың жартысы қызыл жемісті,екінші жартысы ақ жемісті болып шыққан.Ата-енесінің генотипін табуға болама?
5.Тегіс пішінді асбұршақты бұдыр пішінді асбұршақпен будандастырғанда,біркелкі тегіс пішінді асбұршақ алынған.Будандастыруға алынған даралардың генотиптін анықта.
6.Ерлі –зайыптылардың екеуіде гомозигоалы алты саусақты отбасында 5 саусақты бала тууы мүмкін бе?
7.Қызан өсімдігінің жемісінің қызыл түсін анықтайтын Р гені сары түсін анықтайтын р геніне қарағанда басым.Гетерозиготалы қызыл жемісті қызанды сары түсті түрімен будандастырғанда алынатын өсімдіктердің жемісінің түсі қандай болмақ?
Мына будандастырудағы өсімдіктерінің генотиптерін және фенотиптерін анықтаңдар:
- РР х рр
- Рр х рр
- Рр х Рр
- рр х рр
- Рр х РР
мысалдар мен парақты мына жерден қараңыз:
http://www.tes.co.uk/teaching-resource/Genetic-crosses-worksheet-
http://www.tes.co.uk/teaching-resource/Monohybrid-Inheritance-Practice-6179776/
толық және толымсыз доминаттылық:
http://stud.kz/referat/show/200501332/
31 – 36минут
35 – 40минут
Оқушылардың тақырыпты меңгеру деңгейін анықтау үшін.Рефлексия.
Үйге тапсырма :Толық және толымсыз доминаттылықты салыстыруға байланысты есептер шығару.
стикерлер
Қосымша ақпарат
Дифференциация – Сіз қалайша
көбірек
қолдау
көрсетуді жоспарлайсыз? Қабілеті жоғары оқушылар алдында Сіз қандай міндеттер қоюды жоспарлайсыз?
Бағалау – Сіз оқушылардың материалды игеру деңгейін тексеруді қалай жоспарламақшысыз?
Пәнаралықбайланыстар
Денсаулықжәнеқауіпсіздік
АКТ-менбайланыс
Құндылықтарменбайланыс
(тәрбиелейтін элемент)
Бірнеше оқушыға парақтағы көптеген нұсқауларды таратуға болады. Талдау сұрақтары қосымша сұрақтарды қамтиды.
Кластер жасау барысында оқушыларға анықталған ерекшеліктерінің көбеюдегімаңызы туралы ойлануға болады.
Кластерді жасау барысында жеке оқушыларға сұрақ қою мүмкіндігі болады. Кластерді қорғау және талдау барысында оқушылар өзара бағалауды жүзеге асырады.
Оқушылардың түсінгендігін анықтау үшін сәйкестендіру кестесі ұсынылады.
Топпен жұмыс барысында ұжымға сыйластықпен қарау, бір-бірінің ойын тыңдап, өз қызметін жауапкершілікпен атқару.
Рефлексия
Сабақ мақсаттары оқу мақсаттары шындыққа негізделген болды ма? Оқушылар бүгін нені үйренді? Сыныпта қандай атмосфера болды? Мен жүргізген дифференциация іске асты ма? Мен уақытқа сәйкес жұмыс істедім бе? Сабақ жоспарынан қандай ауытқулар болды және неліктен?
Бұл бөлімді рефлексия үшін пайдаланыңыз (сабақ туралы ой қозғау).
Сол бұрышта тұрған Сіздің сабағыңыз туралы сұрақтарға жауап беріңіз.
Жалпы бағалау
Сабақтың қандай екі аспектісі жақсы өтті (сабақ беру әрі оқу туралы ойланыңыз)?
1:
2:
Қандай екі нәрсе сабақты жақсарта алатын еді (сабақ беру әрі оқу туралы ойланыңыз)?
1:
2:
Мен сабақ кезінде келесі сабаққа дайындалуға көмектесетіндей сынып немесе белгілі бір оқушылар туралы не білдім?
