Сабақтың тақырыбы: §1.Биология-тіршілік туралы ғылым.Тірі организмдер, оларға тән
қасиеттер
Сабақтың мақсаты: Білімділік: Биология-тіршілік туралы ғылым екендігін, тірі
организмдер және оларға оларға тән қасиеттер туралы түсінік беру.
Тәрбиелік. Биология ғылымдарының маңызын, тірі ағзаның өлі
табиғаттан ерекшелігін ажырата білуге үйрету
Дамытушылық. Тірі табиғат, тірі ағзалар туралы түсініктерін
дамыту
Сабақтың әдісі: Сөздік, көрнекілік
Сабақтың көрнекілігі: кестелер, суреттер
Сабақтың түрі: аралас сабақ
Сабақтың барысы:
1.Ұйымдастыру.
2. Жаңа сабақ.Биология-тірі ағзалар туралы көп салалы ғылым. Ботаника-өсімдіктер әлемін, зоология-жануарлар әлемін зерттйтін ғылымдар биология саласына жатады.
Тірі ағзалар тыныс алады, қоректенеді, көбейеді, өседі, дамиды және зат алмасу жүреді. Тірі ағзалар өзін қоршаған ортамени тығыз байланысты және оған бағынысшты. Ағзалар айналадағы ауамени тыныс алады, суды сіңіреді, сыртқы орт аға көмірқышқыл газы мен оттегін бөледі. Тірі ағзалардың денесі жасушалардан тұрады, тіпті денесі бір ғана жасушадан тұратын түрлері де бар.
Тірі ағзалар Жер шарында кеғ таралған. Олар қорегі мен ылғалы мол далаларда, ыстық шөлдерде, мұз бен қар басқан асқар тауларда кездеседі. Тірі ағзалар жер қойнауында, жарық түспейтін мұхит түбіндегі қазаншұңқфрларда тіршілік етеді. Ағзалар табиғатттың аса маңызды бөлігі. Олар бір-бірімен тығыз байланыста тіршілік етеді. Басқа ағзалар тіршілігінде өсімдіктер аса маңызды орын алады. Өсімдіктер болмаса жануарлар да, адам да тіршілік ете алмайды. Барлық тірі ағзалар ауадағы оттегімен тыныс алып, көмірқышқыл газын бөліп шығарады. Жасыл өсімдіктер қоректенгенде ауаға үнемі оттегін бөліп, көмірқышқыл газын сіңіреді. Сол отегімен өсімдіктердің қздері де, басқа ағзалар да тыныс алады. Жануарлардың көптеген түрлері өсімдіктермен қоректенеді. Өсімдіктер топырақты қара шірікпен байытып, құрылымын жақсартады. Ауаны шаң мен улы газдан тазартады. Ауру тудыратын майда ағзаларды жояды. Аптап ыстықты, қақаған аязды бәсеңдетелді. Осының бәрі бүкіл тірі ағзалардың тіршілік етуіне мүмкіндік беретін аса маңызды жағдайлар.
Көбелектер, қоңыздар, аралар өсімдіктерді тозаңдандырады. Шұбалшаңдар топырақтың құрылымын жақсартады. Бунақденелілермен қоректенетін жануарлар өсімдіктердің зиянкестерін азайтып, пайда келтіреді. Жануарлар өсімдік тұқымдары мен жемістерін таратады.
Микроорганизмдер өсімдік қалдықтары мен жануарлардың өлексесін шірітіп, топырақты қара шірікпен байытады. Адам өміріне қажетті киімді, тағамды, дәріні, құрылыс материалдарының көпшілігін өсімдіктер мен жануарлардан алады.
3. Қорытындылау.
4. Бекіту:
1. Биология нені зерттейді? Ботаника, зоология қандай ғылымдар?
2. Тірі ағзаларға не жатады?
3. Тірі ағзалардың тіршілікке тән қандай қасиеттері бар?
4. Тірі ағзалардың тіршілік үшін қандай маңызы бар?