Конспект урока по биологий

Cабақтың тақырыбы: Астың ауыз қуысында қорытылуы. Тістің құрылысы мен қызметі, сүт тістердің тұрақты тістермен алмасуы. Тістің күтімі.

Сабақтың мақсаты: 1.Оқушыларға ас қорыту, тағамдық заттардың құрамы жайлы түсік қалыптастыру; тістің құрылысы және олардың ас қорыту маңыздылығымен танысу.
Дамытушылық:Оқушыны өздігінен оқып, ой-өрісін тереңдетуге баулу, ізденіске жетелеу.
Тәрбиелік: ауыз қуысының гигиеналық талабы, тіс күтіміне көңіл бөлуге тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: ізденіс.
Сабақтың көрнекілігі: қанатты сөздер, тірек-сызба, стерженді моделі. Сызба, «Ас қорыту мүшелері»,
Үлестірме материал. «Тістің құрылысы» сурет сызбасы.
Сабақтың әдісі: СТО элементі, бес шумақ өлең, шаршы.
Үй тапсырмасын тексеру.
Оқушылар тапсырмаларын шаршыда (кубта) берілген тақырыптар бойынша өздері тыңдайды.
І. Кубизм әдісі:
1. Атаңыз(мақал-мәтел )
2.Шешіңіз(жұмбақ)
3. Ой-толғау(темекі зияны)
4. Талдау(тыныс алу мүшелерінің аурулары)
5.Салыстыру (алкоголдің зияны)
6.Сақтану шаралары.
Жұппен, топпен ой бөлісіп, бір оқушы жауап береді.
ІІ. Бес жолды өлең стратегиясы.
Темекі, туберкулез, кариес, денсаулық сөздеріне бес жолды өлең жазу тапсырылады.

ІІІ. Жаңа сабақты түсіндіру. Халқымыздың «Тәннің ләззаты-саулығында, жанның ләзаты білімінде»деген нақыл сөз бар. Денсаулық-адам өмірінің негізі, ал білім ақыл-ойдың дамуы. Адам денесі сау болып қалыптасу үшін салауатты өмір сүруі қажет.

Мағынаны ажырату: Адам ағзасының қалыпты өсіп, дамуы мен тіршілік әрекеті үшін ең негізгі жағдай-дұрыс тамақтану.Қоректік заттар- жасушаның өсіп дамуы үшін, тіршілікке қажетті энегияның көзі. Адам ағзасына керекті қоректік заттардың құрамына ақуыз, май. Көмірсулар,минералды заттар және дәрумендер кіреді.
1.Сыныпты топқа бөліп жеке тапсырмалар беріледі.
2.Ас қорыту жүйесіне қандай мүшелер жатады?(тақтадағы сызбадан) .
Ас қорыту деп қоректік заттардың күрделі түрінен жай түрге, суда еритін, қанның құрамына жеңіл өте алатын күйіне айналуы. Ас қорыту- өте күрделі процесс,ас қорыту жүйесі ас қорыту жолынан және бездерден тұрады.Тағам тіспен тіл арқылы ұнтақталады.
3.Тістің құрылысы. Сызба нұсқа арқылы танысу(дәптерге сызу).
4. Адамның денсаулығы оның барлық мүшелерінің бір қалыпты жұмыс істеуіне байналысты.

1. Сау тіс- денсаулық кепілі.
2. Кариес- тіс жегісі
3. Тіс ауруларын емдеу.
4. Тіс күтімі.
5. Қазақ ырымдары.

ІV. .Бекіту.

Топпен жұмыс «Сөздерді орналастыр» Әр топқа тістің мүсініне жазылған үлестірме беріледі.

1. Тісті қатты заттардан қорғайды-----------------------------(креуке)

2. Тіс түбінде қантамырлар және және-----------------бар.( жүйке)

3.Тістің ақ бөлігі------------------ деп аталады. (креуке)

4. Креуке неден бұзылады? .

5. Тістің құрылысы ?
7. Сен тісінді калай күтесің?
Тісті күту ережелерін оқып, өзің орындайтын ереженің тұсына қосу белгісін, орындамайтын ереженің жанына алу белгісін қойып шық. Қосу мен алудың санын салыстыр. Нәтижесінде тісті күтуге өзіңе не істеу керегін шеш.

Мұғалім тапсырманың орындалуына баға береді.

в) Жұмбақтарды шешу.

1. Бір таудың алпыс екі саласы бар, Он екі жанында қаласы бар.

Бау - бақша, түрлі өсімдіктер, Барлығыныңбилеп тұрған анасы бар. (адамның 62 тамыры, 12 мүшесі)

2. Жиырма баласы бар төртеуі ана, Біреуі ұзын, бірі - қысқа, дара - дара. Қандайын іске қоссаң ерінбейді, Білімпаз мамандығы болған сара.
(2 аяқ, 2 қол, саусақтар)

3. Қызыл түлкі ықпайды, Өзі інінен шықпайды.(тіл)

4. Сәуле артында жүз ине, Десек сөзді жасырдым.
Тапқыр болсаң тауып көр, Қылығымды асырдым. (кірпік)

6. Күмбір - күмбір қарағым, Қартайғанша жарадың.
Осы айтқан жұмбақты, Дұрыс тапсаң жарадың.(құлақ)

V. Қорытынды. Оқушыларды бағалау.

ІV. Үйге §40 оқу.

Желді зерттеудің маңызы.

Жел тақырыбына сызықтық диктант
Кескінді сызып, оқыған сөйлем дұрыс болса "+" белгі, ал қате болса "-" белгісі қойылады.
1.Желдің пайда болуының негізгі себебі - ауа- райының жер бетінде әркелкі таралуы.
2. Суық ауа жоғары көтеріледі.
3.Жердің бағыты сызыққа байланған шүберектің көмегімен анықталады.
4.Түнде құрлық жылынады.
5.Жел-сарқылмайтын қуат көзі.
6.Жел жол қатынасына, адам өміріне қауіпті емес.

1 2 3 4 5 6

Жел тақырыбына сызықтық диктант
Кескінді сызып, оқыған сөйлем дұрыс болса "+" белгі, ал қате болса "-" белгісі қойылады.
1.Желдің пайда болуының негізгі себебі - ауа- райының жер бетінде әркелкі таралуы.
2. Суық ауа жоғары көтеріледі.
3.Жердің бағыты сызыққа байланған шүберектің көмегімен анықталады.
4.Түнде құрлық жылынады.
5.Жел-сарқылмайтын қуат көзі.
6.Жел жол қатынасына, адам өміріне қауіпті емес.

1 2 3 4 5 6

Орталық Қазақстан экономикалық ауданы
-Қарағандының кокстелген көмір қоры 51 млрд тонна-600 жылға жетеді.
-Темір кенінің қоры 132 млрд тонна -800 жылға жетеді.
-Жезқазған кен орыны 1928 жылдан бастап игерілді. Жылына 26 млн т кен береді-20 жылға жететін қоры бар.
-1930 ж. алғашқы болып Қарағанды көмір алабы игерілді.
-1944 ж. 31 желтоқсанда алғашқы Қазақстан болаты алынды.

Сен білесің бе?
1995 ж. Үкімет Қарағанды металлургия комбинатын шетелдік компанияның басқаруына беріп, қазіргі кезде" Лакшми Митталдың" болат империясының құрамына енді.
-Балқаш жезінен құнды 1,2,5,10 алғашқы Қазақстан монеталары соғылып шығарылды.
-Балқаш мысы қазір Лондонда түсті металдар биржасында сапа этолоны ретінде көрмеде тұр.
-Қарағанды қаласында дүние жүзінде теңдесі жоқ "Арглабин" дәрісін шығаратын фармацевтика зауыты салынды.
-"2003-2013" жылдарға арналған индустриялық инновациялық даму стратегиясы Қазақстан өнеркәсібінің құрылымын жақсартуға арналған. Қазіргі кезде технопарктер ұйымдастырылуда, кластерлер шығаратын салааралық кешендер жасалуда.
"инновациялық даму" - жаңа идеялардың ғылым мен білімнің және жаңа технологияның енуі.
"технопарк"- ғылыми иниституттар мен өнеркәсіптің бірігіп жұмыс істеуі.
"кластер"- дайын өнімдер шығаратын салааралық кешен.

Қызықты география
Ең сирек кездесетін құс- калифорниялық кондор.
Ең бағалы құс- ақбасты бүркіт, АҚШ -тың ұлттық символы
Ең кішкентай құмырсқа жегіш - ергежейлі.
Ең кең тараған жабайы мысық - сілеусін.
Ең ірі ескек аяқты жануар - морж
Ең улы бақа - кокои: оның уы 50 тапирды өлтіре алады.
Ең кішкене құс-калибри
Ең кішкене жапалақ - ергежейлі жапалақ: ол торғайдан да кіші.
Ең ірі көбелек агрепина көбелегі: қанатының ұзындығы 27 см.
Ең баяу жануар - еріншек: бір бұтақтан көршілес бұтаққа ауысу үшін жарты сағат керек.
Ең ірі мысық - ягуар: салмағы 135 кг.
Ең ірі бақа - өгіз бақа.

Дүние жүзіндегі ең биік тау-(гамалай)
Дүние жүзіндегі ең үлкен арал (гренландия)
Дүние жүзіндегі ең кішкентай материк/аустралия/
Дүние жүзіндегі ең биік сарқырама /анхель/
Дүние жүзіндегі ең үлкен шөл /сахара/
Дүние жүзіндегі ең терең шұңғымы /мариан/
Дүние жүзіндегі ең суық материк/арнтарктида/
Дүние жүзіндегі ең ең үлкен түбек /арабия/
Дүние жүзіндегі ең үлкен мемлекет /ресей/
Дүние жүзіндегі ең үлкен материк /еуразия/
Дүние жүзіндегі ең ең кіші мұхит /солт мұзды мұхит/
Дүние жүзіндегі ең ыстық материк /африка/
Дүние жүзіндегі ең ұзын өзен /ніл/
Дүние жүзіндегі ең терең көл /байкал/
Дүние жүзіндегі ең ұзын тау /анд/
Дүние жүзіндегі ең биік шың /джамалунгма/
Дүние жүзіндегі ең суы мол өзен /амазонка/
Дүние жүзіндегі ең ылғалды материк /оң. америка/
Дүние жүзіндегі ең халқы көп /қытай/
Дүние жүзіндегі ең
Дүние жүзіндегі ең
Дүние жүзіндегі ең
Дүние жүзіндегі ең
Дүние жүзіндегі ең
Дүние жүзіндегі ең

Қазақстандағы тасты, шөлдер /бетпақдала, үстірт/
Рахман бұлағы қай тауда орналасқан /алтай/
Арал теңізіне қандай өзендер құяды /сырдария, амудария/
Қазақстанның жер көлемі /2724,9 мың шқ /
Қазақстанның халқы /16 млрд/
Ертіс өзеніндегі СЭС /бұқтырма/
Сарқылмайтын ресурстарды ата /күн, жел энергиясы, климаттық қорлар/
Қазақстанда қанша қорық бар /10/
Таулар биіктігіне қарай нешеге бөлінеді /3/
Дермене өсімдігінен қандай дәрілік зат алынады. /сантонин/
Қазақстандағы шөлдерді ата /қызылқұм, мойынқұм/
Ақсу - Жабағылы қорығы қайда орналасқан /Оңтүстік Қазақстанда/
Каспий теңізіне құятын өзен /жайық/
Қазақстан қандай мемлекеттермен шектеседі /Өзбекстан, Түркіменстан, Қырғызстан, Ресей, Қытай/
Қазақстан тәуелсіздігін алғанда бірінші таныған ел /Түркия/
Сырдария өзеніндегі су қоймасы /шардара/
Сарқылатын ресурстар /пайдалы қазбалар/
Алтай тауының ең биік нүктесі /Белуха/
Бұғының мүйізінен қандай дәрілік зат алынады. /пантакрин/
Қазақстанның астанасы орналасқан өзен /есіл/
Қазақстандағы ең ірі су қоймасы /бұқтырма/
Қазақстан ең төмен нүктесі /қарақия-132м/
Қорғалжын қорығы қай зонада орналасқан /дала зонасында/
Экологиясы ең нашар көл /арал теңізі/
Сырдария өзені қандай шөл даламен ағып өтеді /қызылқұм/
Шөл зонасындағы қорық /үстірт/
Іле Алатауының ең биік шыңы /Талғар/
Каспий теңізінің ең бағалы балығы /бекіре/
Қазақстанның астанасы Алматыдан Астанаға қай жылы көшірілді /1997/
Қазақстанның ең биік нүктесі /Хантәңірі/
Қазақстаннан шыққан тұңғыш географ -ғалым /Ш.Уалиханов/
Еліміз нешінші сағаттық белдеуде орналасқан /3,4,5/
Қазақстан жер көлемі бойынша нешінші орында /9/
Қазақстан неше облысқа бөллінеді /14/