Ас қорыту мүшелерінің жұқпалы аурулары

Саб № 48

8 сынып

Күні:

Сабақтың тақырыбы:

Ас қорыту мүшелерінің жұқпалы аурулары

Сабақтың мақсаты

Дизентерия, тырысқақ, іш сүзек ауруларынң алдын алу шаралары. Паразиттік құрттар туғызатын аурулардың алдын алу. Тағамнан улану, алғашқы көмек көрсету шаралары туралы біледі

Термин сөздер

1.Қарын және ішек аурулары.

2.Дизентерия.

3.Іш сүзегі.

4.Тырысқақ,тырысқақ вибрионы

5.Ішекте болатын аурулар.

6.Таспақұрттар.

7.Ішексорғы.

8.Қылқұрттар.

9.Эхинококк.

10.Гигиена.

11.Тағамнан улану.

12.Диетология.

13.Дұрыс тамақтану.

14.Тамақтану ережесі.

Сабақтың түрі

Аралас сабақ

Құрал – жабдықтар

интерактивті тақта, электрондық оқулық, интернет
ресурс, сурет бетшелері.

Сабақтың барысы

І. Ұйымдастыру кезеңі 2 мин

Сыныппен амандасу.

Топқа бөлу

ІІ. Білу 4 мин

Тақтадағы тірек сөздерді оқушылар есте сақтайды,уақыт біткен соң сөздер жабылып, есте қалғандарын дәптерге жазады. 

Сөздер ашылып, салыстырылады,ұмытып кеткен сөздермен толықтырады

Мәтінді оқу жылдамдығы 1бетке 3мин.  Оқушылардың тапқан сөздері «+», «- » таңбамен белгіленеді.

Тірек сөздерді дәптерге жазу.14 сөзге2мин уақыт беріледі.ООМ-да

Неше сөз жазғандығы тексеріліп. бормен сөз саны жазылады 

ІІІ. Түсіну 7 мин

Мағынаны тану

1. Тамақтану режімі

2. Тәбет

3. Асқазан-ішек аурулары, ішекқұрт аурулары және олардың алдын алу

VI. Қолдану

10 мин

Постерді жасау және қорғау

V.Талдау

10 мин

1.Қарын және ішек аурулары не арқылы таралады(ауру қоздырғыш микробтар)

2. Қарын және ішектің қауіпті ауруларына қандай аурулар жатады(дизентерия,іш сүзегі,тырысқақ,,т.б.

3.Ауру белгілерін атап айтыңыз.(дене қызуы көтеріледі,құсады,ішек қызметі бұзылып,іш өтеді) 

4.Тіршілікке ерекше бейім микоробтарды атаңыз(тырысқақ ауруының қоздырғышы-тырысқақ вибрионы)

5. Тырысқақ ауруына тез әсер ететін зат(хлорлы әк)

6.Тырысқақ індеті таралған жерде не істеу керек(алдымен қолды сабынмен жуады,одан кейін арнайы дезинфекциялық ерітіндімен қолды шайып,артынан таза сумен жуады). 

7.Ішек қарын ауруларын не таратады(шыбындар,тарақандар) 

8. Тағамдарды қалай сақтау керек(тоңазытқышта,арнайы ыдыстарда,қораптарда)

9. Ішек құрттарымен зақымданған жағдайдағы ауру белгілері. (тез шаршайды,басы ауырады,лоқсиды,құсады.)

10.Адам ағзасы көбіне неден зақымданады(таспақұрттар,ішексорғы,қылқұрттар,эхинококкпен,)

11.Ішек құрттарынан сақтану үшін нені сақтауымыз керек(гигиенаны)

12.Тамақпен уланғанда қандай алғашқы  жәрдем көрсетіледі(ішекті қарынды жуып тазалау,олүшін 1 стакан жылы суға 1 шай қасық ас содасын қосып,  немесе марганцовка ерітіндісін ішкізеді,ішті тазалауды бірнеше рет қайталау керек.Ішті тазалағаннан кейін ауру адамға қою шай беріп,төсекке жатқызады.

13. Диетология  қандай ғылым.(Тамақты дұрыс пайдалану туралы ғылым)

14.Тамақтану ережесі бойынша адам қүнделікті қалай тамақтануы дұрыс( бір мезгілде)

15.Күніне неше рет тамақтануға дағдылану керек(4 рет)

16. Бір күн ішінде пайдаланатын тамақ калориясының мезгілге байланысты қандай үлесте болғаны тиімді(таңертеңгілік және кешкі асқа 20% ,ал сәскелік және түскі астың әрқайсысына 30% үлестен келу керек)

17.Кешкі асты ұйықтаудан неше сағат бұрын іщу керек(2сағ)

VI. Жинақтау

5 мин

Асқазан аурулары — өңеш пен 12 елі ішек аралығына орналасқан ас қорыту органының қалыпты қызметінің бұзылуы. А. а-ның ішінде: асқазанның қабынуы, асқазан жарасы, асқазан рагы жиі кездеседі. Асқазан қабынуының жедел және созылмалы түрі белгілі. Жедел қабыну кейбір дәрілерден, арақ-шараптан, шәй, кофені қою ішуден, тамақты өте ыстық немесе суық жеуден және бұзылған тағамды жеп уланудан пайда болады. Науқастың жоғарғы құрсақ тұсы жайсызданады, жүректің айнуы, құсу және іш өту байқалады. Созылмалы қабыну жедел қабынудың жазылмай қайталануынан туындайды. Ол 12 елі ішек сөлінің кері ағуынан, ұзақ уақыт ішімдікті, дәрілерді пайдаланудан, бактериялық қабынудан т.б. болады. Науқаста кекіру, ащы запыран келу, жүрек айну, құсу, арықтау және қан аздық белгілері байқалады. Ауруды гастродуоденофиброскоппен анықтайды. Ауру адам тағам, демалыс режимдерін сақтап, асқазан сөлін тежейтін дәрі-дәрмектер ішуі керек. Асқазанның ойық жарасы маусымға байланысты өршіп отырады. Аурудың ұшығуына көңіл күйзелісі, асқазан сөлінің жоғары қышқылдығы, тамақтану режимінің бұзылуы, темекі тарту, кейбір дәрінің кері әсері мен организмнің қорғаныс факторларының (иммунитеттің) әлсіреуі жатады. Көбінесе тамақтанғаннан кейін 1/2-1 сағ. ішінде науқастың жоғарғы құрсақ тұсы ауырады. Емдеу үшін тұз қышқылын бейтараптайтын атропин, циметидин т.б. дәрілер қолданылады.

VII. Қорытынды

3 мин

Бағалау 2 мин

Бақылау  және өзін-өзі бағалау

Оқушылар сабақта өтілген жаңа тақырыптағы тірек сөздерге байланысты тақырып мазмұнын ашатындай тест құрастырады Сұрақ қоятын оқушы басқа оқушының сайтын атап,сұрағын қояды. Жауаптың дұрыс –бұрыстығын сұрақ қоюшы  оқушы өзі айтып тұрады. Мұғалім оны ООМ-да көрсетеді. 5+30

Тапсырманы алғашқы аяқтаған 5 оқушыдан кейін 30 секунд уақыт беріледі де сұрау басталады.Осы тақырып бойынша 1нұсқадағы әрбір оқушы 3-5 тест сұрақтарын құрастырады 2нұсқа мәтінді оқып жауап беруге дайындалады.

Жанында отырған жолдасына тест сұрағын қоюға рұхсат етілмейді

Тез және сапалы жұмыс жасаған ,толық жауап берген оқушыларды  мадақтау.Сабаққа қатысып отырған әр оқушыны назардан тыс қалдырмау,барлық оқушыларды еңбегіне қарай бағалау. Барлық оқушы мадақталады.ООМ-да  әр оқушының бүгінгі сабаққа қатысуы 5 баллдық шкаламен бағаланады

VIII. Үй тапсырмасына нұсқау беру

2 мин

§48 оқу қосымша мәліметтер жинау