Ма?саты: жас ?рпа??а адам денсаулы?ыны? басты байлы? екендігін т?сіндіру. Денсаулы? негізі ?имыл, спорт, д?рыс тама?тану, таза ауада д?рыс ж?ру екенін ??ындыру. Шымыр да шапша?, ??ыпты да жина?ы, тал?ампаз да ?ана?атшыл, таза да ?демі болу?а т?рбиелеу. Міндеті: Осы ма?сатты т?сіндіре отырып т?рлі жатты?улар ар?ылы о?ушылар бойынан жа?сы ?асиеттерді ?алыптастыру.
2. М??алімні? кіріспе с?зі: Балалар б?гінгі д??гелек ?стелге ?ош келді?іздер! Біз, б?кіл адамзатпен бірге ?лкен тарихи кезе? 21 ?асырда ?мір с?ріп отырмыз. Осы ?асырда ?ркениетті елдер ?атарынан орын аламыз десек, бізді? хал?ымыз салауатты ?о?амда ?мір с?руі керек. Елбасымыз Н. ?. Назарбаевты? «?аза?стан – 2030» стратегиясында «?аза?стан азаматтарыны? денсаулы?ы, білімі мен ?л ?уаты» тарма?ында азаматтарымызды? ?мірі со?ына дейін сау болуы ж?не жас ?рпа? д?рыс жетіліп, ?суі ?шін денсаулы?ын к?туі керек, зиянды ?рекеттерден аула? болуы керек. Б?гінгі т?рбие са?атымызды д??гелек ?стелде талдаса?.
3. Денсаулы??а пайдалы ж?не зиянды та?амдар к?рсетілген. Осыларды? ішінен бізді? ?мірімізге ?ажет емес заттарды алып тастайы?шы. Бізге к?птеген к?к?ністер, ?рт?рлі та?амдар, темекі торттар. Балалар бізді? ?мірімізге ?рт?рлі д?ндерді алатын болса?, оларды? беретін д?румендері ?те к?п.
Ендше о?ушылар бізді? б?гінгі ?тетін та?ырыбымыз ?андай болды екен.
Зиянды заттарды? алдын алу.
4. М: ал о?ушылар та?ырып белгілі болды енді д??гелек ?стелде екіге б?лініп отырса?. Мына екі конвертті та?дайсыздар оны?? біреуінде пайдасы екіншісінде зияны деген с?здер бар. Осы та?ырыпты? екі жа?ынан ?араймыз. О: екі топ болып ?з пікірлерін білдіреді.
Жарайды осы жаман адеттерден аула? боуымыз ?шін нестеуіміз керек.
Дене жатты?улары
Таза ауа
Тазалы?ты са?тау
5. М: Жа?сы сіздерді? пікрлері?ді білдік енді осы зиянды заттар, ?рекеттер туралы ?андай ма?ал м?телдер біледі екенбіз. Мен басын бастайын сендер кезекпен жал?астырып отырасы?дар.
7. Жарайсы?дар о?ушылар енді саба?ымызды пысы?тап алса?. Ол ?шін мына ойынды ойнаса?. «Не арты??»
* Алма, апельсин, банан, алм?рт, темекі
* Айран, су, ш?бат, кола
* Чипсы, ??рт, ж?гері, ірімшік
* Чупа чупс, ж?гері, ??рт
* Банан, шемішкі, кириешки, са?ыз, кола
8. М: о?ушылар ендігі саба?ымызды на?тылау ?шін с?зж?мба? шеше кетейі. (с?зж?мба? та?та?а алдын ала сызылып о?ытушы алдын ала с?ра?тарын о?ып о?ушылар соны кезекпен кезек тауып отырады)
9. Саба?ымызды ?орытындылау ?шін ?осымша, ?ызы?ты, ты?, пайдалы ке?естерге ??ла? салайы?. Мына берілген тізім ішінен жылдам пайдалы заттарды бір ?атар?а зиянды заттарды бір ?атар?а теріп жазы?ыздар. Бол?ан со? мен осы заттар туралы ма?л?мат беріп кетемін деп саба?ты ?орытындылайды. (ірімшік, балы?, с?т, нан, алма, шай, бал, чипсы, кока - кола, сникерс, кириешки, майонез, ж?мырт?а, балм?зда?, бот?а, сосиски, торт, газдал?ан су, гамбургер айран, т?здал?ан балы?, ?ант, жеміс жидек, банан, са?ыз)
10. М: Темекіні? зияны. Д?ние ж?зілік денсаулы? са?тау ?йымыны? м?ліметі бойынша темекі тарту зардабынан жыл сайын 5 миллион адам ?айтыс болады екен. Темекі шо?ыны? ?ызуы 300 градус?а жетеді, оны сор?анда ауыз ?уысында 60 градус?а дейін температура пайда болады. Б?л ауыз, ??еш, ке?ірдек, тыныс жолдары мен ас?азанны? шырышты ?абы?ыны? н?зік жасушаларын к?йдіреді. Темекі шеккен адам шекпеген адамнан 10 - 15 жыл аз ?мір с?реді. Темекіні? ?сері. Темекі тарту не??рлым кен тара?ан зиянды ?деттерді? бірі. Ол жас?спірімдерді? бойында, к?біне ?здеріні? “есейгендігін” к?рсетіп, ересектерге еліктеуінен туады. Темекі тартуды? бастап?ы кезінде – а? тыныс алу ж?не ж?рек тамыр ж?йелері ?ызметіні? б?зылып, дене м?шелері мен ткандерді? оттегімен ?амтамасыз етілуіні? нашарлай баста?аны (темекі артерия ?анында оттегін тасымалдайтын гемоглобинге кері ?сер етеді) бай?алады. Темекі тартатындар ж??палы аурулар?а шалды??ыш мысалы, оларды? араларында тыныс жолы ауруларымен ауратындар темекі тартпайтындар?а ?ара?анда 4 есе жиі ?шырасады. Таби?и ж?не ?ндірістік факторларды? ?олайсыз ?серіне т?зімсіз келеді. Темекі тарту ж?рек тамыр ж?йесіні? тыныс алу ж?не ас ?орыту м?шелеріні? ауру?а шалды?у, ?атерлі ісікті? пайда болу ?ауіпін тудырады
«Кока-кола?а» келсек, оны сату?а тыйым салу керек деп сенімді т?рде айта аламыз. ?йткені к?шті газдал?ан б?л сусынны? ??рамында ?антты? м?лшерден к?п екені аны?тал?ан. Оны? адамны? с?йектерін ?лсіретіп, сусамыр дертіне шалды?тыратыны да белгілі болды.
Са?ыз Біріншіден, са?ыз ??рамында к?птеп кездесетін ?ант пен глюкоза ауыз ?уысында бактерияларды? к?беюіне ы?пал етеді. Екіншіден, Е-320, Е-322, Е-414, Е-422 т.с.с компоненттерді? салдарынан стоматологиялы? аурулар пайда болады. ?шіншіден, са?ыз онкологиялы? ж?не ас?азан ауруларыны? пайда болып, ары ?арай созылуына жол ашады.
Т?ртіншіден, са?ыздан тісті? сырты? ?абы?шасы ?лсіреп, кариес пайда болады.
Бесіншіден, са?ыз ??рамында?ы химиялы? заттар созылмалы тері ауруларыны? тууына себепкер. Адам баласыны? а?засы кейбір компоненттерді к?тере алмай, салдарынан теріде безеу, секпіл, б?ртпе ?аптауы м?мкін.
Са?ызды? зиянды?ы м?нымен шектелмейді. Диетолог-мамандар ?р кез жа?а зиянды т?сын ашып жатады. Алайда, зиянды та?амны? аз да болса пайдасы бар.
Са?ыз патогенді микрофлораны? к?зін жойып, сілекейді? б?лініп шы?уына ы?пал етеді.
Сілекей ?з кезегінде асты? д?рыс ?орытылуына жол береді. Са?ыз бас пен мойын б?лігіндегі ?ан айналымды жа?сартады.
Есі?ізде болсын!
Са?ызды бей-берекет шайнау?а болмайды.
Са?ызды тек тама?тан кейін 5-10 минут ?ана шайнау керек. Жа?ымсыз иістен арылам десе?із, ащы са?ызды 5 минут шайнап, кейін аузы?ызды шайып жібері?із. Т?тті са?ыздар?а ??мар болма?ыз! ?ш жас?а дейінгі балалар?а са?ыз беруге болмайды. Са?ызды ж?тып ?ой?ан жа?дайда, к?п м?лшерде су іші?із.
?орытындылау
Деніміз сау,?р?ашан тату болып ?мір с?рейік.
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Просмотр содержимого документа
«Зиянды заттардан аула? бол!»
Тақырыбы: Зиянды заттардың алдын алу
Мақсаты: жас ұрпаққа адам денсаулығының басты байлық екендігін түсіндіру. Денсаулық негізі қимыл, спорт, дұрыс тамақтану, таза ауада дұрыс жүру екенін ұғындыру. Шымыр да шапшаң, ұқыпты да жинақы, талғампаз да қанағатшыл, таза да әдемі болуға тәрбиелеу. Міндеті: Осы мақсатты түсіндіре отырып түрлі жаттығулар арқылы оқушылар бойынан жақсы қасиеттерді қалыптастыру.
2. Мұғалімнің кіріспе сөзі: Балалар бүгінгі дөңгелек үстелге қош келдіңіздер! Біз, бүкіл адамзатпен бірге үлкен тарихи кезең 21 ғасырда өмір сүріп отырмыз. Осы ғасырда өркениетті елдер қатарынан орын аламыз десек, біздің халқымыз салауатты қоғамда өмір сүруі керек. Елбасымыз Н. Ә. Назарбаевтың «Қазақстан – 2030» стратегиясында «Қазақстан азаматтарының денсаулығы, білімі мен әл қуаты» тармағында азаматтарымыздың өмірі соңына дейін сау болуы және жас ұрпақ дұрыс жетіліп, өсуі үшін денсаулығын күтуі керек, зиянды әрекеттерден аулақ болуы керек. Бүгінгі тәрбие сағатымызды дөңгелек үстелде талдасақ.
3. Денсаулыққа пайдалы және зиянды тағамдар көрсетілген. Осылардың ішінен біздің өмірімізге қажет емес заттарды алып тастайықшы. Бізге көптеген көкөністер, әртүрлі тағамдар, темекі торттар. Балалар біздің өмірімізге әртүрлі дәндерді алатын болсақ , олардың беретін дәрумендері өте көп.
Ендше оқушылар біздің бүгінгі өтетін тақырыбымыз қандай болды екен.
Зиянды заттардың алдын алу.
4. М: ал оқушылар тақырып белгілі болды енді дөңгелек үстелде екіге бөлініп отырсақ. Мына екі конвертті таңдайсыздар онығң біреуінде пайдасы екіншісінде зияны деген сөздер бар. Осы тақырыптың екі жағынан қараймыз. О: екі топ болып өз пікірлерін білдіреді.
Жарайды осы жаман адеттерден аулақ боуымыз үшін нестеуіміз керек.
Дене жаттығулары
Таза ауа
Тазалықты сақтау
5. М: Жақсы сіздердің пікрлеріңді білдік енді осы зиянды заттар, әрекеттер туралы қандай мақал мәтелдер біледі екенбіз. Мен басын бастайын сендер кезекпен жалғастырып отырасыңдар.
7. Жарайсыңдар оқушылар енді сабағымызды пысықтап алсақ. Ол үшін мына ойынды ойнасақ. «Не артық?»
* Алма, апельсин, банан, алмұрт, темекі
* Айран, су, шұбат, кола
* Чипсы, құрт, жүгері, ірімшік
* Чупа чупс, жүгері, құрт
* Банан, шемішкі, кириешки, сағыз, кола
8. М: оқушылар ендігі сабағымызды нақтылау үшін сөзжұмбақ шеше кетейі. (сөзжұмбақ тақтаға алдын ала сызылып оқытушы алдын ала сұрақтарын оқып оқушылар соны кезекпен кезек тауып отырады)
9. Сабағымызды қорытындылау үшін қосымша, қызықты, тың, пайдалы кеңестерге құлақ салайық. Мына берілген тізім ішінен жылдам пайдалы заттарды бір қатарға зиянды заттарды бір қатарға теріп жазыңыздар. Болған соң мен осы заттар туралы мағлұмат беріп кетемін деп сабақты қорытындылайды. (ірімшік, балық, сүт, нан, алма, шай, бал, чипсы, кока - кола, сникерс, кириешки, майонез, жұмыртқа, балмұздақ, ботқа, сосиски, торт, газдалған су, гамбургер айран, тұздалған балық, қант, жеміс жидек, банан, сағыз)
10. М: Темекінің зияны. Дүние жүзілік денсаулық сақтау ұйымының мәліметі бойынша темекі тарту зардабынан жыл сайын 5 миллион адам қайтыс болады екен. Темекі шоғының қызуы 300 градусқа жетеді, оны сорғанда ауыз қуысында 60 градусқа дейін температура пайда болады. Бұл ауыз, өңеш, кеңірдек, тыныс жолдары мен асқазанның шырышты қабығының нәзік жасушаларын күйдіреді. Темекі шеккен адам шекпеген адамнан 10 - 15 жыл аз өмір сүреді. Темекінің әсері. Темекі тарту неғұрлым кен тараған зиянды әдеттердің бірі. Ол жасөспірімдердің бойында, көбіне өздерінің “есейгендігін” көрсетіп, ересектерге еліктеуінен туады. Темекі тартудың бастапқы кезінде – ақ тыныс алу және жүрек тамыр жүйелері қызметінің бұзылып, дене мүшелері мен ткандердің оттегімен қамтамасыз етілуінің нашарлай бастағаны (темекі артерия қанында оттегін тасымалдайтын гемоглобинге кері әсер етеді) байқалады. Темекі тартатындар жұқпалы ауруларға шалдыққыш мысалы, олардың араларында тыныс жолы ауруларымен ауратындар темекі тартпайтындарға қарағанда 4 есе жиі ұшырасады. Табиғи және өндірістік факторлардың қолайсыз әсеріне төзімсіз келеді. Темекі тарту жүрек тамыр жүйесінің тыныс алу және ас қорыту мүшелерінің ауруға шалдығу, қатерлі ісіктің пайда болу қауіпін тудырады
«Кока-колаға» келсек, оны сатуға тыйым салу керек деп сенімді түрде айта аламыз. Өйткені күшті газдалған бұл сусынның құрамында қанттың мөлшерден көп екені анықталған. Оның адамның сүйектерін әлсіретіп, сусамыр дертіне шалдықтыратыны да белгілі болды.
Сағыз Біріншіден, сағыз құрамында көптеп кездесетін қант пен глюкоза ауыз қуысында бактериялардың көбеюіне ықпал етеді. Екіншіден, Е-320, Е-322, Е-414, Е-422 т.с.с компоненттердің салдарынан стоматологиялық аурулар пайда болады. Үшіншіден, сағыз онкологиялық және асқазан ауруларының пайда болып, ары қарай созылуына жол ашады.
Төртіншіден, сағыздан тістің сыртық қабықшасы әлсіреп, кариес пайда болады.
Бесіншіден, сағыз құрамындағы химиялық заттар созылмалы тері ауруларының тууына себепкер. Адам баласының ағзасы кейбір компоненттерді көтере алмай, салдарынан теріде безеу, секпіл, бөртпе қаптауы мүмкін.
Сағыздың зияндығы мұнымен шектелмейді. Диетолог-мамандар әр кез жаңа зиянды тұсын ашып жатады. Алайда, зиянды тағамның аз да болса пайдасы бар.
Сағыз патогенді микрофлораның көзін жойып, сілекейдің бөлініп шығуына ықпал етеді.
Сілекей өз кезегінде астың дұрыс қорытылуына жол береді. Сағыз бас пен мойын бөлігіндегі қан айналымды жақсартады.
Есіңізде болсын!
Сағызды бей-берекет шайнауға болмайды.
Сағызды тек тамақтан кейін 5-10 минут қана шайнау керек. Жағымсыз иістен арылам десеңіз, ащы сағызды 5 минут шайнап, кейін аузыңызды шайып жіберіңіз. Тәтті сағыздарға құмар болмаңыз! Үш жасқа дейінгі балаларға сағыз беруге болмайды. Сағызды жұтып қойған жағдайда, көп мөлшерде су ішіңіз.
