Тамақтану гигиенасы. Асқорыту мүшелерінің жұқпалы аурулары және олардың алдын алу.

Күні: 22.11.2022ж Мұғалімнің аты-жөні: Тайырова А.М.

Сынып: 8 «Д» Қатысқандар: Қатыспағандар:

Сабақтың тақырыбы:

Тамақтану гигиенасы. Асқорыту мүшелерінің жұқпалы аурулары және олардың алдын алу.

Оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме)

8.1.2.4 асқорыту жолы ауруларының себептерін және олардың алдын алу жолын анықтау

Сабақтың мақсаты

Асқорыту жолдары ауруларын тудыратын жағдайларды анықтайды

Асқорыту жолдары ауруларының түрлерін талдайды

Дұрыс тамақтану ережесінің пайдасын дәлелдейді

Бағалау критерийлері

Асқорыту жолдары ауруларының себептерін біледі

Асқорыту жолдары ауруларының түрлерін анықтайды

Дұрыс тамақтану ережесінің жүйелі кестесін құрастырады

Тілдік мақсаттар

Оқушылардың назарын академиялық тілге аудару: Дизентерия (тышқақ), ішсүзегі (тиф), тырысқақ (холера), ботулизм, диетология

Оқушыларды диалогтерге қатыстыру , тіл туралы сыни ойлауын дамыту, тілді барынша нақты пайдалануға ынталандыру

Құндылықтарға баулу

Қоғамымыздағы ұлттық бірлік, бейбітшілік пен келісім

Қарым – қатынас жасау қабілеті, өзгелердің мәдениетіне және көзқарасына құрметпен қарау, достық пен айналадағыларға қамқорлық көрсету

Жеке бастың гигиенасын , салауатты өмір салтын сақтау, зиянды әдеттерден аулақ болу

Пәнаралық байланыс

Медицина – анбиотиотиктер мен антисептиктер заласыздандыру жолдары

Өзін-өзі тану- салауатты өмір салтын қалыптастыру

Алдыңғы білім

8.1.2.3 Асқорыту жолдарының құрылысы мен қызметі

Сабақтың жоспарланған кезеңдері

Сабақтағы жоспарланған жаттығу түрлері

Ресурстар

Сабақтың басы

Сәлемдесіп, сыныпқа жағымды ахуал тудыру.

• Кезекші дыбыспен жұмыс Қ – Ғ дыбысы

• Сұрақ – жауап үштігі

«Қар кесегі» әдісі

Оқушылардың өткен сабақтағы білімдерін сұрақ –жауап арқылы бірін-біріне қар кесегін лақтыру арқылы сұрайды

• Адамның асқорыту жүйесінің бөлімдерін дұрыс ретпен атаңыз

• Адамның қарыны нешеу?

• Ол қалай аталады?

• Сиырдың асқазаны неше бөлікке бөлінеді?

• Бөлімдерін атаңыз

Тамақтану режимі

Тағамды бірден өте көп мөлшерде ішкен кезде асқазан толып кетеді.Асқорыту процесін қиындатады және бұзады,себебі ас қорыту сөлі тағамдағы барлық қоректік заттарды ыдырата алмайды Адам тәулігіне 4 рет тамақтану керек.

Тамақтанудың өз уақытында ішіп отыру керек.Мұндай жағдайда шартты сөл бөллу рефлекстері түзіледі. Кешкі асты ұйқтардан 1-2 сағат бұрын ішу керек, Егер адам көп тамақтанып, тоқ күйінде жатқанда мазасызданып ұйықтайды, себебі организм мөлшерде демалмайды.

Асқазан-ішек аурулары, ішекқұрт аурулары және олардың алдын алу.

Сапасыз немесе ескі тұрып қалған өнімдерді пайдаланғанда адам тағамнан улануы мүмкін.Ол көбінесе шұжық өнімдерін, консерві, улы саңырауқұлақтардан, үйде консервіленген өнімдерден болады.

Өңделмеген тамақтан,жақсы жуылмаған жеміс-жидек, көкөніс арқылы организмге ауру тудыратын микроптар түсуі мүмкін.Бұл бактериялар бөлінетін «у» ас қорытуды бұзады, ішек қабырғаларын жарақаттайды, іштен қан кетеуі мүмкін өте қауіпті,мұндай жағдайда аурулар өте жұқпалы сауадамды ауыртады.

Дұрыс тамақтана білу де денсаулықтың басты шарты.Тамақ ішу режіміне немқұрайлы қарау асқазан,бауыр, ішек ауруларына себепті.Адам пайдаланатын тағам әр түрлі әрі қуаты мол нәрлі болуы қажет. Тамақты дұрыс пайдалану туралы ғылым-диетология деп аталады.

Асқорытту сөлінің дұрыс бөлінуіне жеміс-жидектер,көкөністер,жеміс шырындары, сұйық тағамдар әссер етед.Ұзақ өмір сүрудің басты себебі-дұрыс тамақтану.

Пайдалы кеңес

1. Әрбір астың алдында қолды сабындап жуу керек.

2. Тамақты асықпай,толық шайнау.

3. Пайдаланған ас өте ыстық немесе салқын болмау керек

4. Ащы тағамды көп пайдаланбау керек.

5. Тамақтан соң ауыды шайып,тісті тазалау.

6. Пайдаланған ас қуаты мол, нәрлі болу керек.

7. Тамақтану режимін сақтау керек.

Интербелсенді тақта

Сабақтың ортасы

Сабақтың соңы

Сергіту сәті: «Ауа райы»

1 – тапсырма «Сұрақ ілмегі» әдісі

1.Асқазан және ішек ауруларының ата?

2.Паразит құрттар тудыратын аурулар?

3.Ботулизм ауруы дегеніміз не?

4.Диетология нені зерттейді?

2 - тапсырма "Кеңес беріңіз" ойыны арқылы

Әр топқа бірнеше азық түлік этикеткаларының үлгілері беріледі де проблемалық сұрақ қойылады

• жасөспірімнің қалыпты дамуы үшін қандай азық - түлікті пайдалану қажет?

• Қандай азық- түліктер ағзаға зиянды?

• салауатты өмір салтын ұстану үшін тамақтану тәртібі қандай

Дескрипторлар:

- азық - түлік этикеткаларының құрамын дұрыс анықтайды

- адамның дұрыс өмір сүруіне пайдалы азық түлікті сұрыптай алады.

- ағзаға зиянды азық - түліктерді ажырата алады

Оқушылар смайликтер арқылы өзін өзі бағалайды

3-тапсырма Ширату жаттығуы

Мақал-мәтелдерді жалғастыр

1. Ас адамның .........

2. Тәні саудың- ............сау

3. Ас тұрған үйде.........болмайды

Кері байланыс «Табыс сатысы» әдісімен

1-баспалдақ; Мен........білемін.

2-баспалдақ; Мен ........түсінемін.

3-баспалдақ; Мен.........толықтыруым

8-сынып оқулығы

«Атамұра»-2018

Соловьева А.Р

Ибраимова Б.Т

Саралау –Сіз қандай тәсілмен көбірек қолдау көрсетпексіз? Сіз басқаларға қарағанда қабілетті оқушыларға қандай тапсырмалар бересіз

Бағалау –Сіз оқушылардың материалды игеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлап отырсыз

Денсаулық және қауіпсіздік техникасын сақтау

Сабақтың мақсаты оқушылардың қажеттілігіне қарай құрастырылды.

Саралау түрлері

Қарқын

Нәтиже

Үй жұмысы

Сұрақтарды пайдану

1."Қар кесегі"әдісі

Бұл әдіс төмен деңгейлі оқушыларға арналған.

4. "Сұрақ ілмегі"әдісі

Сұрақтарды пайдалану арқылы деңгейлік тапсырмалар орындалды.

5. «Кеңес беріңіз»

Нәтиже тәсілі орындалады. Орта деңгейлі оқушылар орындайтын тапсырма.

6. «Ширату» жаттығуары

Жұмыс қарқыны тәсілі жүзеге асады.

Қалыптастырушы бағалау.

Бағалау критерийлері оқу мақсатына негізделіп құрастырылды.

Әрбір тапсырма соңында дескриптор құрылды

:

1. «Қошемет» әдісі

2. Смайликтер арқылы өзін өзі бағалайды

3.Кері байланыс «Табыс сатысы» тәсілі

Интербелсенді тақта 15 минуттан артық қосылмауы керек

Техника қауіпсіздік ережесімен таныстырылып, сол ережелерді қатаң сақтану керек.