Қазақ әдеби стиль

Күні:

Сынып:9

Пән аты: қазақ тілі

Сабақтың тақырыбы: Қазақ әдеби тілінің стилі

Сілтеме

Қазақ тілі оқулығының әдістемесі

Сабақтың жабдығы

Тақта,оқулық,интербелсенді тақта , тапсырма парақшалары, дәптермен жұмыс,рефлексия жасау парағы.

Білімділік: Қазақ тіліндегі стильдер туралы түсінік беру. Ертеңгі ел азаматтарын жұмыс стильдерінен хабардар ету. Сөз қолдану аясын кеңейту.
Дамытушылық:Сөз саптауды, орынды, шешен сөйлеуді дамыту.
Тәрбиелік:Сөздік қорларын нығайта отырып, сөз мәдениеттерін жетілдіру.Көп алдында еркін сөз сөйлеуге баулу .
Сабақтың типі: аралас сабақ
Әдісі: баяндау,түсіндіру,сұрақ - жауап,талдау,жинақтау, оқушының оқу әрекетін ұйымдастыру тәсілдері: топтық , жалпы сыныппен жұмыс.
Көрнекілігі: үлестірмелі қима қағаздар.

Оқыту  нәтижесі

Топқа бөлу

Сыныпты үш топқа бөлеміз. Үстел үстінде әр түрлі түстегі қиынды қағаздар тұрады сол қағаздарды әр оқушы өзі келіп таңдап алып,сол топқа қарай орналасады.I топ білгірлер. IIтоп алғырлар.III топ тапқырлар.

Оқушылар-ға психология-лық ахуал туғызу

«Әсем әуен » тыңдату арқылы сыныпта психологиялық ахуалды қалыптастыру.

«Армандастар, құрдастар» әнін бірге орындату арқылы көңіл күйлерін көтеру.

Үй тапсырма-сын сұрау

Қызығушылықты ояту

Қазір қандай сабақ екенін еске түсірейік.
Қазақ тілім - өз тілім, ана тілім,
Абай, Мұхтар сөйлеген дана тілім.
Қастерлейді ұл - қызың мәңгі сені,
Болашағым, бақытым, дара тілім.
- Міне, балалар, ғұлама кемеңгер ақындарымыздың тілі - туған тіліміз қазақ тілі сабағын бастаймыз.

Үй тапсырмасын айтайық. Өткен сабаққа оралатын болсақ өтілген тақырыптар бойынша сұрақтарға жауап берейік:

Стилистика дегеніміз не?

Сөйлеу тілінің лексикасы.

Экспрессивті-эмоционалды лексика.

Қазіргі кітаби тіл.

Әр оқушының жауабын тыңдау.

Мағынаны тану

Өздерің күнде араласып жүрген ортада немесе оқыған әдеби шығармада, көркем әдебиетте, газет, журналдарда келтірілген мәтіндердің өзіндік ерекшеліктері бар екенін байқайсыңдар.

Қазіргі біз кеңінен қолданып жүрген қазақ әдеби тілі-стильдік –жанрлық тармақтары айқын , ауызша және жазбаша түрде қызмет ететін тіл. Әдеби тіл қоғамдық өмірдің барлық саласында белсенді қолданылады. Ауызша және жазбаша әдеби тілдің ортақ белгілері нәтижесінде стиль салалары айқындалып, бөлініп шығады.Қазақ әдеби тілінің 5 түрлі стильдік тармақтары қалыптасып сараланған: білім мен ғылым саласында –ғылыми стиль, басқару мен құқықтық, іскерлік саласында- ресими ісқағаздар стилі, қысқаша айтқанда , ресми стиль , әдебиет пен өнерде – көркем әдебиет стилі, бұқаралық ақпарат саласында – публицистикалық стиль, тұрмыстық қарым-қатынаста- ауызекі сөйлеу стилі.

Қазақ әдеби тілінің стильдік тармақтары , түптеп келгенде , үлкен екі арнаға саяды. Жоғарыда аталған публицистикалық стиль, ғылыми стиль, ресми стиль, көркем әдебиет стилі кітаби тіл стильдері деп аталады.

Қазақәдеби тілініңстильдік тармақтары .

Ауызекі сөйлеу стилі

Кітаби тіл стилі

Ауызекі сөйлеу стилі

Көркем әдебиет стилі

Ресми стиль, ісқағаз-дар стилі

Ғылымистиль

Публицистика-лық стиль

Сөйлеу тілінің стильдік тармақ-тары болмай-ды. Алдын ала дайындалуды қажет етпейді. Қарым-қатынас, негізі-нен, ауызша түрде жүзеге асады.

Көркем әдеби шығармаларда (бейнелі, эмоцио-налды, экспрес-сивті сипатта) қолданы-лады.

Әртүрлі мекемелерде (жеке тұлғаға қатысты да) жүргізілетін құжаттар, нұсқау хаттар, іскерлік байланыс қағаздарында қолданылады.

Ғылыми зерттеу еңбекте-рінде , ғылыми баянда-малар, дәрістер, мақала-ларда қолданылады.

Бұқаралық ақпарат құралдарында, жиын- мәжіліс-терде қолданы-лады.Кітаби тілдің осы аталған стильдері жазбаша және ауызша түрде де қызмет атқарады. Кітаби жазба стильдер сөйлеу стилімен тығыз байланысты.Ауызекі тіл стилін сендер күнделікті өмірде байқап та , қолданып та жүрсіңдер.

Стиль- қарым-қатынас барысында тілдік бірліктерді сұрыптап пайдалану арқылы ойды жеткізу мәнері.

Тапсырмалар:

I Топ 46-жаттығу.

II Топ 47-жаттығу.

III Топ 47-жаттығу. (2-тапсырмасы)

Берілген тпасырмалары бойынша орындау.

Тақтамен жұмыс. Үш топтан бір-бір баладан тақтаға шығып сойлем талдайды. Сөйлемдерді өздері тексереді және баға береді.

Жаңа сабақ бойынша алған білімдерін тексеру. Стиль түрлерін ажырату мақсатында кестемен жұмыс істеп көрейік. Әр оқушыға парақшалар таратылады, сол парақшадағы тапсырманы орындау керек.

Сабақты қорытындылау.

Рефлексия жасау, Т кестесі

Жақсы әлсіз

Т

Сергіту сәті

Оқушылар орындарынан тұрып әр оқушы бір-біріне жақсы тілек айтады.(доп лақтыру арқылы)

Үй тапсырмасы

А) 48-жаттығу. Әр топ төмендегі көрсетілген бағытта бір стиль түріне шағын материал дайындап, талқылауға дайындық жасап келу.

Ә) Қазақ әдеби тілінің стилдерін оқу.

Үй тапсырмасын білу, түртіп алу

 Бағалау

Бағалау парақшаларын үлестіру

Өзін өзі бағалау

Кері байланыс