"Айтыс асқақ өнер"

Сабақ тақырыбы

 Айтыс- асқақ өнер

(бұрынғы айтыс пен қазіргі айтыс айырмашылығы)

Мерзімі: 06.04.2020

Мұғалімі: Ермекова Ж.А.

Сынып: 8 «а»

Барлық оқушы саны: 14  Қатысқаны 13

Осы сабақ  арқылы жүзеге асатын оқу мақсаттары:

Т/Ж  Тыңдалым арқылы тың ақпараттарға сүйене отырып, мәтін жазу, бұрынғы айтыс пен қазіргі айтыс айырмашылығын ажырату.

А. Өзіндік көзқарас

Сабақ мақсаты

Оқушылардың барлығы сабақ тақырыбына сай коммуникативтік жағдаят бойынша еркін жауап бере алады;

Оқушылардың көбісі тыңдалым бойынша тірек сөздерге сүйеніп,мәтін жаза алады, айтыс айырмашылықтарын түсінеді.

Оқушылардың кейбірі сюжет желісін сақтап, грамматикалық нормаға сай мәтін жазады, айтыс айырмашылықтарын дәлелдей алады.

Құндылықтарды игерту:

Ақындық пен сөз өнерінің құдіреті

Пәнаралық байланыс:

Қазақстан тарихы, журналистика, театр өнері, музыка

             Тілдік міндеттер

Пән лексикасы және терминология: айтыс,күрделі жанр. қайым, түре, сүре, шындықты жырлау, әйел теңсіздігі.

Диалог және жазылым үшін қажетті сөз тіркестер;

Менің ойымша, бұл пікірге келісемін, келіспеймін өз сөзіме дәлел ретінде, негізінен, әсіресе,  . . . деп ойлаймын, т.б

Қолданылатын әдістер

Болжау, сәйкестендіру, салыстыру, пайымдау, бірлесіп жазу, зерделеу.

Осыған дейін меңгерілген білім

Айтыс түрлері, Біржан мен Сара айтысы, көркемдік ерекшелігі.

АКТ-ны қолдану

Таныстырылым, бейнематериал, айтыс әуені

Жетістік критерийі

1. Мәтін құрылымы сақталса;

2. Тірек сөздер қамтылса;

3. Жүйелі ой айта алса;

4. Айтыс айырмашылығын білсе, түрлерін ажырата алса:

Сабақ кезеңдері

Жоспарланған іс әрекеттер

Ресурстар

Ұйымдастыру

Ой шақыру

2 минут

«Болжау» әдісі.

Айтыс ақындары суреттерін алып, жұптарымен сурет бойынша диалог құрып, сабаққа болжау жасайды.Сурет артындағы номерлер бойынша 4 топқа бөлінеді.

суреттер

1минут

Айтыс әуені ойналады.Әуен және суреттер бойынша диалогқа тарту.

             Айтысқа ерекше жұрт көзқарасы,

Ақындар  да айтысуға оң қарасты.

  Ендеше, айтыс жайлы сөз қозғалық,

    Айтыс – бұл екі ақынның сөз додасы.

акт

2 минут

Слайд бойынша ақпаратты толықтыру.

Бәдік айтысы – айтыс жырларының ... түрі.

«Айналшық» ауруының иесі - ... .

Ең сирек айтысатын айтыс түрі-... .

Салт айтысы  ...  бөлінеді.

Қыз бен жігіт айтысы  ... талғамайды.

Ол шын мәнінде ...., .... мәселесіне бармайды.

Ақындар айтысының негізгі тақырыбы - ... .... .

1980 жылдардағы айтыс ақындары - ...., ..., ...., ....

Мойыным сұңғағындай жүзген қудың,

Лебізім –шырынындай шәрбат судың.

Қаққанда төңкерілген қас бітісім

Ашылған айбатындай жібек тудың...

Жоғарыда кімнің сөзі берілген?

Көркемдегіш сөздерді, ұйқасын тап.

Негізгі бөлім

Тыңдалым

«Айтыс туралы бейнематериал.»

(3 минут)

2минут

5минут

Жазылым.

Әр топқа мәтін оқуға 2 минут

Бағалау.

Топтар бірін бірі бағалайды.

3минут

Жұптық жұмыс. Әр топ оқушылары жұпқа бөлініп, тыңдаған сюжет жайлы берілген тірек сөздер мен суреттерді қолданып, сөйлемдер құрады. Жұптардың тірек сөздерді бөліп алуына мән беріледі.

Топтық жұмыс. Жұптар сөйлемдерін біріктіріп, жүйелі түрде толықтырып, «Айтыс –халық тарихы» тақырыбында мәтін құрайды. Постерге жазады. Жазып болған соң оқиды. Келесі топтар жетістік критерийі бойынша бағалайды.

Тірек сөздер:

1- жұп:  шабытты шыңдайтын, ұйқыдағы жүректі оятатын, суырып салма, мұра, жүзден жүйрік, күрделі жанр, ұрпақтан-ұрпаққа жалғасқан, актерлік, көрермен көзайымы.

2-жұп: Біржан-Сара, ғажап, үздік,өнер саңлағы, қыздардың бас бостандығы, 1980 жылдар, Әселхан, Манап , 6 мың жыл бұрын, аспап, 10 секунд, қарсыласты байқау, жауап,айтыс түрлері,қайым, түре, сүре, айтыс ерекшелігі.

3-жұп: Қазіргі айтыскер ақындары, Ринат, Айнұр, Жандарбек, Мұхтар, шыншыл, көрермен ілтипатына бөленген, ел мәселесі, теледидар.

Жетістік критерийі:

1. Мәтін құрылымы сақталса;

2. Тірек сөздер қамтылса;

3. Жүйелі ой айта алса;

Бейнематериал

Тірек сөздер

2 минут

Кері байланыс орнату:

Жұптық жұмысты орындау қандай қиындық туғызды. Кімнің көмегіне жүгіндің?Жұпта құраған сөйлемдерің, ойларың эссе жазуда тиімді болды ма? Топтық жұмыста кімнің көшбасшылығы көбірек байқалды?

Өзара келіспеушілік болды ма?

Оқушылар қалаған тақырыбына қарай таңдау жасайды

5 минут жұмыс.

5 минут қорғау

Еркін топтық тапсырма:

 1-топ.Бұрынғы айтыс пен қазіргі айтыстың айырмашылығын  жаз.

2-топ. Төмендегі өлең жолдарын қара сөзге айналдырып жаз,қарамен берілген сөздің мағынасын түсіндір,өлең ұйқасын тап:

Белгілі қанша жұртқа атым –Сара,

Ішінен Ер Қаптағай шықтым дара.

Домбыра ап, он үшімде сөз сөйледім,

Келемін бір сүрінбей жеке-дара.

Мінеки, он сегізге биыл шықтым

Сан жүйрік ілесе алмас самғағанда.

3-топ. Күй айтысы.

            Күй айтысы  жайлы не білесің?

4- топ «Айтыс құрастыру».

5 минут

Айтылым

Топтық жұмыс:  Дебат-пікірталас: «Бұрынғы айтыс шынайы ма, қазіргі айтыс шынайы ма?»

1-2 топ «Жақтаушылар»: «Қазіргі айтыс шынайы»,

3-4 топ.«Қарсыластар»:    «Бұрынғы айтыс шынайы» деген ұстанымды қорғайды. Пікірталас мәдениетін сақтап, талаптарға сай сөз өнерін көрсетеді, өзіндік көзқарасын танытады.

Жетістік критерийі:

Әртүрлі жағдайда және топта түрлі пікір, идеялармен келісіп не келіспеу барысында спикер ретінде шешен, тапқыр, ұтымды сөздерді қолданады. .

Пікірталас мәдениетін сақтап, талаптарға сай сөз өнерін көрсетеді, өзіндік көзқарасын танытады.

Үйге тапсырма:

1минут

«Айтыс – халықтың төл өнері», «Мен ұнатқан айтыскер ақын» тақырыптарының біріне шығарма.

Рефлексия

1минут

Егер сабақ ұнаса және тапсырманың бәрін сәтті орындасаңыз, желкенді жасыл түске бояңыз; Егер сабақта белгілі бір қиындықты кездестірген болсаңыз, желкенді сары түске бояңыз;

Егер сабақ барысында тапсырмаларды орындау қиын болып, мұғалімнің көмегі қажет болған болса, желкенді қызыл түске бояңыз

  Бұрынғы айтыс

Қазіргі айтыс