Әңгімелеу. «Қарт пен бала әңгімесі» Баласы кетіп бара жатқан атасының алдынан шығып:- Ата, мені де ала кетесіз бе?- дейді. Қарт:-Балам, мен балалар кітапханасында болғалы жатқан «Ардақта ата-анаңды» атты тәрбие сағатына бара жатырмын. Сен әлі жассың, - дей бергенде: Бала:- Ата маған сұрақ қойыңызшы, - деді бала. Қарт:--Балам, үйдің алтын қазығы кім? Бала:-Ата, үйдің алтын қазығы – бала. Қарт:--Жоқ балам, үйдің алтын қазығы –АНА. Ана ақылды болса, бала дана болады. Ана тәрбиесі – қызға үлгі, әке тәрбиесі – ұлға үлгі. Ана ақылшың, әке қамқоршың, аға қорғанышың, інің сүйенішің, қарыңдасың қанатың екенін ұмытпа. Қарт:--Балам жоқты бар, ашты тоқ ететін кім? Бала:- -Ата, жоқты бар, ашты тоқ ететін – мейрімді әке. Қарт:-- Жоқ балам, әке қанша мейрімді болса да ананың жөні бөлек. Ашты тоқ, жоқты бар ететін – АНА. Анасыз бала ұйықтамайды, қатықсыз айран ұйымайды. Ал, балам, өмір сүру үшін не қажет? Бала:- Ата, өмір сүру үшін алтын, ақша, мал қажет. Қарт:-Жоқ балам, өмір сүру үшін су, от, тұз, қыз, ақыл қажет. Су тіршіліктің нәрін береді, от өмірге жалын береді, тұз астың дәмін келтіреді, қыз өмірдің сәнін келтіреді, ақыл өмірдің мәнін келтіреді. Қарт:-Адамның ақылы қайда, балаларым, кім айтады екен? Оқушы: Ханның ақылы тағында, әкемнің ақылы жанында, ғалымның ақылы басында, ананың ақылы жасында, жігіттің ақылы жақсылығында, ақымақтың ақылы кім көрінгеннің қалтасында. Қарт:- Адамға ақыл беретін кім, балаларым? Оқушы: Адамға ақыл беретін – ата-ана, ұстаз, досың. Ата- ана ақылын баласы мен қызына айтады, ұстаз шәкіртіне айтады. Қарт: «Өмірде не жетім?» деген сұраққа өзім жауап берейін. Өмірде жеті жетім бар. 1. Өмірде ата –анасы жоқ болса, бала жетім. 2. Халқына сенімсіз болса, халқы жетім. Ханы ақылсыз болса, халқы жетім. 3. Суы жоқ құдық- жетім. 4. Досы жоқ жігіт –жетім. 5. Шәкіртсіз ұстаз жетім. 6. Қызы жетесіз болса, ана – жетім. 7. Ата – ана ақылы жерде қалса, бәрінен де сол жетім. Осы әңгімеден не түйдіңдер? Қарт айтқан өмірде жеті жетім бар екеніне келісесіңдерме? |