"Жас зияткер -2016жыл "

Әбіш негізгі жалпы білім беретін мектебі

Геометрия 9 сынып

Математика пәні мұғалімі Имангалиева Гулшат Нұрболатқызы

Сабақтың тақырыбы: «Дұрыс , дөңес көпбұрыштар»

( Есептер шығару)

Сабақ мақсаты:

Білімділік: Дұрыс, дөңес көпбұрыштарға түрлі геометриялық есептер шығара отырып, формулаларды тиімді пайдалана білуге үйрету,

Дамытушылық: Оқушылардың өздігінен жұмыстану арқылы шығармашылық қабілетін дамыту, қызығушылығын арттыру

Тәрбиелік: Оқушыларды шыдамдылыққа, шапшаңдыққа, ұқыптылыққа, достастыққа тәрбиелеу,

Күтілетін нәтиже: Оқушылар дұрыс көпбұрыштар мен дөңес көпбұрыштар туралы толық меңгереді, есеп шығару кезінде қолдана біледі

Сабақ түрі: Дәстүрлі, қайталау сабағы

Сабақ әдісі: деңгейлік тапсырмалар, сұрақ-жауап т.б.

Сабақ барысы: І Ұйымдастыру бөлімі

ІІ Қызығушылықты ояту

ІІІ. Қайталау сұрақтары

ІV. “Қателесіп кетпе” ойыны

V. Мағынаны тану

VІ. Кестені толтырыңдар

VIІ.Үйге тапсырма

VIIІ.Оқушыларды бағалау

Қызығушылықты ояту

Дұрыс Дөңес

Дұрысүшбұрыш

Дұрыстөртбұрыш

Дұрысалтыбұрыш

Бесбұрыш

Алтыбұрыш

Қайталау сұрақтары

1.Көпбұрыш дегеніміз не?

2.Көпбұрыштар туралы қандай

теорема білесіңдер?

Жауаптары

1.Көпбұрыш дегеніміз- үш немесе одан да көп бұрыштары мен қабырғалары бар геометриялық фигура Мысалы: Үшбұрыш, Төртбұрыш, Бесбұрыш т.б.

2.Көпбұрыштар туралы- Көпбұрыштардың ішкі бұрыштарының қосындысы

(п-2)•180˚ -қа тең.

Мағынаны тану

Шағын мағлұматтар

Көпбұрыштар құрылысы:

Төбелері

Қабырғалары

Диагоналдары

Ішкі бұрыштары

“Қателесіп кетпе” ойыны

Әрбір көпбұрышта қанша диагональ бар?

5, 9, 14, 20, 34, 52

Елестетіп көріңіз

Сіздің алдыңызда үстелдің үстінде жұмыртқа жатыр. Оның пішіні, түсі, мөлшері түрі әртүрлі болуы мүмкін

3

Сіз ол жұмыртқаны жарып қалдыңыз...

4

Ішінде қандай тапсырма болуы мүмкін?

біреуін таңдаңыз

Деңгейлік тапсырмалар

№1 Дұрыс он бесбұрыштың бұрышын есептеп табу керек.

Шешуі. n = 15 деп алып, α = формуласын пайдаланамыз.

Сонда α = (п-2)•180˚/ п = 156˚

Жауабы: 156˚

Есептер шығару

№2 Бұрышы 144˚ болатын дұрыс n бұрыштың қабырғалар санын анықтау керек

Шешуі: α = формуласының көмегімен α = 144˚ деп алып, дұрыс көпбұрыштың n бұрыштар санын табамыз: 144˚ = (п-2)•180˚/ п , n = 10

Жауабы: n = 10(он бұрыш)

№3 тапсырма

Дөңес көпбұрыштың әрбір төбесінен 5 диагональ өтеді.Көпбұрыштың қабырғалар санын анықтаңдар

Шешуі. n = ? деп алып, ( п – 2 )•180˚ формуласын пайдаланамыз.

Сонда ( п – 2 )•180˚= 180˚п- 360˚

Жауабы: п = 8Сегізбұрышта ғана тек 5-5 тен диагональ болады.

Математикалық диктанттар

1) Көпбұрыш сыз, белгіле.

2. Көпбұрыштың қабырғаларын жаз.

3. Көпбұрыштың төбелерін жаз.

4. Көпбұрыштың диагональдарын жүргіз.

5. Көпбұрыштың қабырғалар санын анықта.

6. Көпбұрыштың бұрыштарының санын анықта.

7.Көпбұрыштың төбелерінің санын анықта.

Мына кестені толтырыңдар

Мына формуланы пайдалан

Ой толғау

1 топқа

Синустар теоремасы туралы

2 топқа

Косинустар теоремасы туралы

Үйге тапсырма: №310 №311 Бағалау

Әбіш негізгі жалпы білім беретін мектебі

Сабақтың тақырыбы:

«Дұрыс, дөңес көпбұрыштар »

Өткізген: Имангалиева Г.Н.

математика пәні мұғалімі

Әбіш негізгі жалпы білім беретін мектебі

Ж А С З И Я Т К Е Р Л Е Р – 2 0 1 2

(«Математика және логика» апталығында өткізілген сыныптан тыс сабақ)

8-9 сыныптар

Өткізген:

математика пәнінің мұғалімі:

Имангалиева Г.Н.

2012-2013 оқу жылы

Күні: 19.11.2012ж

«Жас зияткерлер-2012» математикалық сайысы.

Мақсаты:

1. Білімділік: Оқушылардың математикаға қызығушылығын, ынтасын, зейінін арттыру, алған білімдерін тереңдету.

2. Дамытушылық: Ой-өрісін кеңейту, логикалық ойлау қабілеттерін дамыту, ұжымшылдық қабілеттін дамыту.

3. Тәрбиелік: Окушыларды ұжымшылдыққа, жолдастыққа, алғырлыққа, белсенділікке және жеке тұлға етіп қалыптастыру.

Көрнекілігі: Презентация, безендендірілген кабинет, нақыл сөздер, карточкалық тапсырмалар, логикалық есептер, әр топқа даярланған үстел. «Жас зияткер – 2012» деген лента, оқушылардың сыныбы, аты жазылған алдарына қоятын қағаздар.

Түрі: топтық сайыс сағаты
Типі: сайыс түрінде

Жоспары:

1.Топ мүшелерін іріктеу. Таныстыру. Топтың өзін таныстыруы, амандасу рәсімі;
2. Логикалық сұрақтар;
3. Зерделілер
4. Кім жылдам?
5.Сергіту сәті. «Ойлан тап».
6.»Математикалық терминдер»

7. «Топ басшылар сайысы»
Қолданылған нақыл сөздер:
1. “Білімді, интеллектуалды адамдарсыз, озық ғылымсыз Қазақстанның перспективасы жоқ. Қазір адамдардың бәсекелестігі, білімнің бәсекелестігі, ғылымның бәсекелестігі жүруде. Бұған дайындалу қажет.”

Н.Ә.Назарбаев

2. «Логика өнері - адамның ақыл-парасатын жетілдіруге көмектесетін құрал.»

Әбу Насыр Әл-Фараби

3. «Математика - барлық ғылымдардың тұңғышы және оларға пайдалы да, қажет те»

Р.Бэкон

Барысы:

Құрметті оқушылар, Ұстаздар! Бүгінгі сайысымызды Н.Ә.Назарбаевтың сөзімен бастайын: “Білімді, интеллектуалды адамдарсыз, озық ғылымсыз Қазақстанның перспективасы жоқ. Қазір адамдардың бәсекелестігі, білімнің бәсекелестігі, ғылымның бәсекелестігі жүруде. Бұған дайындалу қажет.” Осы сайыста көрсеткен білімдерің күнделікті жақсы оқығандарың - өздеріңнің болашаққа алғашқы қадамдарың болып табылады.

1. Логикалық сұрақтар. Қазір сендерге логикалық сұрақтар қойылады. Кім бірінші қол көтереді, сол жауап береді. Әр дұрыс жауабына – 1 ұпай.

1. 4 пен 5-тің арасына қандай таңба қойылғанда 4-тен артық бірақ 5-тен кем сан шығады? (үтір)

2. Бөлмеде 2 ит, 3 құс, 1 шыбын бар. Осы жануарлардың бәрінің аяқтарын қосып есептегенде қанша болады?

3. Анасы 16 мандарин сатып алды. Жартысын Думан жеді, Айша екі мандарин жеді, Қалғанының жартысын Дина жеді. Қанша мандарин қалды? (3)

3. Зерделілер. Егер жауабы дұрыс болып, аудармасы жоқ болса, 1 ұпай алынады. «Кім жылдам?» оқушы 1 минутта қанша сұраққа жауап берсе, сонша ұпайға ие болады.

«Ұшқыр» тобына:

1. Екі қабырғасы тең болатын үшбұрыш (тең бүйірлі)

2. Жазықтықта қиылыспайтын екі түзу (параллель)

3. Қарама-қарсы қабырғалары параллель болатын төртбұрыш (параллелограмм)

4. Геометрияның жазықтықтағы фигураларды зерттейтін бөлімі (планиметрия)

5. -дің мәні неге тең? (3,14)

6. 

7. Үшбұрыштың орта сызығы 12 см, табаны неге тең? (24 см)

8. 12

9. (процент)

10. -қа тең бұрыш? (жазыңқы)

11. ? (180)

12. 9-ға кері сан? 1/9

13. 7 құрама санба, жай сан ба? (жай сан)

14. Миллионда неше ноль бар? (6)

15. Ең кіші жай сан? (2)

«Зерде» тобына:

1. Барлық қабырғалары тең үшбұрыш? (тең қабырғалы)

2. Геометрия терминінің мағынасы? (жер өлшеу)

3. Ең үлкен хорда (диаметр)

4. Екі қатынастың теңдігі? (пропорция)

5. 360⁰-қа тең бұрыш? (толық)

6. Ең кіші натурал сан (1)

7. 13-тің квадраты? (169)

8. Тік бұрыш жасап қиылысатын екі түзу? (перпендикуляр)

9. Квадрат түбірдің астындағы өрнек қандай болмауы керек? (теріс емес)

10. Дөңгелектің радиусы 5 см, Диаметрі қанша? (10)

11. Дәлелденетін тұжырым (теорема)

12. Ең кіші екі таңбалы сан? (99)

13. Сызықтық функцияның графигі (түзу)

14. 11-ге кері сан? 1/11

15. Өзі шыққан бұрышты қақ бөлетін сәуле? (биссектриса)

1. Сергіту сәті: «Ойлан, тап». Ұшқыр тобына Т-Н, А-Қ, Қ-Р, А-Ұ әріптері мен Зерде тобына А-Ы, А-Ы, Қ-С, Р-Д әріптері беріледі. Әрбір дұрыс жауап 1-ұпай.

Ұшқыр тобына:

Қазақстандағы өзен (Нұра)

Дәреже, даңқ, (атақ)

Аяқ қиім бөлігі (тақа)

Шашыңды (тара)

Ата, қария, (қарт)

Топтық ........, девиз. (ұран)

Зерде тобына:

.........-жігер, қайрат (ырық)

Назарбаева .........

Малға жем салатын ыдыс (ақыр)

Ілгекті (қада)

Сары ...... (арқа)

......... – аяқ. (ыдыс)

....... сап ойнау (асыр)

Береке, құт, (ырыс)

Жүдеу сөзіне синоним (арық)

6 «Математикалық терминдер». С, П, А, К, Т, Ш әріптерінен басталатын математикалық термин сөздер жазу, әр дұрыс жауап 1 ұпаймен есептеледі, 1-минут.

7. Топ басшылар сайысы.

Ең көбі – 3 ұпай.

Доп емес, дөңгелек емес,

Ұқсас бірақ достарым.

Фигура ол ең негізі

Дәл жауапты қостадым.

(шеңбер – окружность - circle)

Жоқ өзінде бас та, қас та, мойын да,

Ұзындығы жазулы тұр бойында.

(сызғыш - линейка - ruler)

Алды-артымыз шексіз де

Жете алмайсың біздерге.

Сәулеменен кесілді

Шықан тегін білсе де.

(түзу - прямая - line)

Көк құтанша ақ айдында,

Бір аяқпен тұрады.

Тұмсығымен ол мұнда,

Шыр айналып шығады.

(циркуль – циркуль - сircle)

Нәрселерді санағанда,

Керек ол бізге ауадай.

Айтыңдаршы бұл қандай сан

Жан-жағыңа қарамай?

(натурал сан – натуральное число – natural number)

Атадан он баламыз

Бір-бір жастан арамыз.

Қосылып кейде басымыз

Азайып кейде қаламыз.

Бөлініп кейде арамыз

Көбейіп те аламыз.

(цифрлар – цифры - figure)

Бірдей санды бірнеше рет

Көбейтуден тұрады.

Егер оны ықшамдасаң

Қандай атау болады?

(Дәреже-степень-degree)

Жанкүйерлерге сұрақтар:

1. Столдың төрт бұрышы бар. Егер бір бұрышты кесіп тастаса, неше бұрыш қалады? (5 )

2. Мектепке келе жатқан 5 балаға қарсы жолда тағы 4 бала жолықты.

Мектепке неше бала барды? ( 5 бала )

3. Екі адам 4 сағат шахмат ойнады. Олардың әрқайсысы неше сағат ойнады? ( 4 сағат)

4. Жанұяда 2 ұл және әр ұлдың 2 әпкесі, 1әкесі бар. Әр қыздың бір анасы

бар. Жанұяда барлығы қанша адам бар? ( 2ұл, 2 қыз, 1 әкесі, 1 анасы- 6адам)

5. Ұшақ Семейден Алматыға дейін 1 сағат 20 минут ұшады, ал кері қарай 80 минут ұшады. Бұл айырмашылықты қалай түсінесің? (екеуі тең)

6. Қандай жолмен еш уақытта адам жүрмейді? (құс жолымен)

7. 4 ұлда неше саусақ бар? ( 80 )

Әділ-қазы алқасы топтардың жалпы ұпайларын есептейді, мадақтаулар

жүргізеді. Жеңіске жеткен топ «Жас зияткерлер-2012» атағымен марапатталады, «Грамота» табыс етіледі. Келесі топ мүшелеріне белсенділік танытып қатысқаны үшін «Алғыс хат» жарияланады.

Дұрыс , дөңес

көпбұрыштар

( Есептер шығару)

Дұрыс, дөңес көпбұрыштарға

түрлі геометриялық есептер шығара отырып,

формулаларды тиімді пайдалана білуге үйрету ,

Білімділік:

Сабақ

мақсаты:

Дамытушылық:

Оқушылардың өздігінен жұмыстану

арқылы шығармашылық қабілетін

дамыту, қызығушылығын арттыру

Тәрбиелік:

Оқушыларды шыдамдылыққа,

шапшаңдыққа, ұқыптылыққа,

достастыққа тәрбиелеу,

Күтілетін нәтиже: Оқушылар дұрыс көпбұрыштар мен дөңес

көпбұрыштар туралы толық меңгереді, есеп шығару кезінде

қолдана біледі,

Сабақ түрі: Дәстүрлі, қайталау сабағы

Сабақ әдісі: деңгейлік тапсырмалар, сұрақ-жауап т.б.

Ұйымдастыру

бөлімі

Қызығушылықты

ояту

Мағынаны тану

І. Ұйымдастыру бөлімі

ІІ. Қызығушылықты ояту

ІІІ. Қайталау сұрақтары

І V . “Қателесіп кетпе” ойыны

V . Мағынаны тану

V І. Кестені толтырыңдар

VI І.Үйге тапсырма

VII І.Оқушыларды бағалау

Дұрысүшбұрыш

Дұрыстөртбұрыш

Дұрысалтыбұрыш

Бесбұрыш

Алтыбұрыш

Көпбұрыштар

құрылысы

Шағын мағлұматтар

Төбелері

Қабырғалары

Диагоналдары

Ішкі бұрыштары

5

14

9

20

52

3

4

1

2

Мағынаны тану

№ 1

Дұрыс он бесбұрыштың бұрышын есептеп табу керек.

Мағынаны тану

№ 1 Дұрыс он бесбұрыштың бұрышын есептеп табу керек.

Шешуі. n = 15 деп алып, α = формуласын пайдаланамыз.

Сонда α = ( п -2)•180˚/ п = 156˚

Жауабы: 156˚

Мағынаны тану

№ 2

Бұрышы 144˚ болатын

дұрыс n бұрыштың

қабырғалар санын анықтау керек.

Есептер шығару

№ 2

Бұрышы 144˚ болатын дұрыс n бұрыштың

қабырғалар санын анықтау керек.

Шешуі: α = формуласының көмегімен α = 144˚ деп алып,

дұрыс көпбұрыштың n бұрыштар санын табамыз:

144˚ = (п-2)•180˚/ п , n = 10

Жауабы: n = 10(он бұрыш)

№ 3 тапсырма

Дөңес көпбұрыштың әрбір төбесінен 5 диагональ өтеді.Көпбұрыштың қабырғалар санын анықтаңдар.

№ 3 тапсырма

Дөңес көпбұрыштың әрбір төбесінен 5 диагональ өтеді.Көпбұрыштың қабырғалар санын анықтаңдар.

Шешуі. n = ? деп алып, ( п – 2 )•180˚ формуласын пайдаланамыз.

Сонда ( п – 2 )•180˚= 180˚ п- 360 ˚

Жауабы: п = 8Сегізбұрышта ғана тек 5-5 тен диагональ болады.

Математикалық диктанттар

1) Көпбұрыш сыз, белгіле.

2. Көпбұрыштың қабырғаларын жаз.

3. Көпбұрыштың төбелерін жаз.

ОҚУШЫ

4. Көпбұрыштың диагональдарын жүргіз.

5. Көпбұрыштың қабырғалар санын анықта.

6. Көпбұрыштың бұрыштарының санын анықта.

7.Көпбұрыштың төбелерінің санын анықта.

Мына суреттегі көпбұрыштың түрлерін анықта

Көпбұрыш атауы

  қабырға саны

Дұрыс үшбұрыш

R сырттай сыз.шеңбер радиусы

Дұрыс төртбұрыш

  r іштей сызылған шеңбер радиусы

Дұрыс алтыбұрыш

Көпбұрыш атауы

Дұрыс үшбұрыш

  қабырға саны

п =3 теғқабырғалы үшбұрыш

R сырттай сыз.шеңбер радиусы

Дұрыс төртбұрыш

  r іштей сызылған шеңбер радиусы

R= а√3/ 3

п = 4 шаршы немесе квадрат

Дұрыс алтыбұрыш

r= а√3/6

п = 6 дұрыс алтыбұрыш

R= а√ 2 / 2

R= а

r= а/ 2

r= а√3/ 2

Спорт және Математика

• Түрі : Сайыс
• Типі : Азиада олимпиадасында болатын спорт түрлерінің желісінде.
• Сыныптар : 7-8 сыныптың оқушылары қатысады.
• Оқытушысы : Имангалиева Гулшат Нурболатқызы
• Мектебі:“ Әбіш негізгі жалпы білім беретін мектебі”

Сайыстың мақсаты:

• Білімділік: Оқушылардың ата-анасымен бірге ұйымшылдықпен қатыса білуге, ойлау қабілетін, ой ұшқырлығын, оқуға ынтасын аттыру.
• Тәрбиелік: Оқушыларды ұйымшылдыққа, нақты пәнге қызығушылыққа, жауапкершілікке, өзін-өзі тәрбиелеуге тәрбиелеу.
• Дамытушылық: Ұйымдастырушылық қабілетін, адамгершілікке,еліне деген мәртебесін, спортшыларға деген қамқорлығын дамыту.
• Көрнекіліктер: Интерактивті тақта, нақыл сөздер, карточкалық тапсырмалар, суреттер, логикалық есептер.

• І топ “Данышпандар”
• Топ мүшелері: 8 - сынып оқушылары

• ІІ топ “Тапқырлар”
• Топ мүшелері: 7-сынып оқушылары

Сайыс шарттары:

• Топтың өзін-өзі таныстыру. (Амандасу рәсімі)

• Тау шаңғысы. (Тапқырлық сайысы)
• Мәнерлеп сырғанау. (Мәнерлеп өз туындыларынан өлең оқу)
• Биатлон. (Білсең де тексер сайысы)
• Хоккей. (Қас- қағым сәт)
• Шаңғымен трек арқылы секіру . (Іздеген жетер мұратқа)
• . Азиада белгісі. ( Құрастырма, сөзжұмбақ )

Жүру барысы:

Мұғалім:

Біреуінің жүрегінің түгі бар.

Біреуінің арқалап жүрген қоғамдық жүгі бар.

Бүреуінің күмбірлеген күйі бар,

Енді біреуінің қатты істейтін миы бар,-дей отырып сайыскерлерді ортаға шақырайық.

1) Амандасу рәсімі : “ Данышпандар ” тобы,

Ұраны : Білекті бірді жығар.

Білімді мыңды жығар.

Сәлемдесуі : Біз дайынбыз бұл сайысқа достарым,

Көрсетеміз бізде қандай күш барын?

Алға қойған мақсатымыз бір екен.

Сәтті болсын сапарымыз әрдайым.

“ Тапқырлар ”тобы.

Ұраны: Қандай сынақ болса дағы беріспе,

Әрқашанда үміткерміз жеңіске.

Сәлемдесуі:

Армандарға қол созумен келеміз.

Өмір теңіз жүзіп келеді кемеміз.

Білімменен қаруланған тобымыз.

Қарсыласты қалайда біз жеңеміз.

2)Т ау шаңғысы (Тапқырлық сайысы)

• І топқа : Тәуліктің төрттен бір бөлігі
• 7 жай сан ба, құрама сан ба?
• Егер тырна бір аяғымен тұрса 3 кг. Болады,ал екі аяғымен тұрса оның салмағы қанша болады?
• 5 қойда неше аяқ бар?
• Ағаш үстінде 100 торғай отырады. Аңшы 10 торғайды атып алады.Торғайдың қаншасы қалды?
• Асанның көгілдір түстес 5 тоты құсы,3 күнде 3кг, жасыл түстес 5 күнде 5 кг, сарғыш 7 құсы 7 күнде 7 кг жем тауысады. Тотылардың ең қомағайы қайсысы?

• ІІ топқа: Ең үлкен уақыт өлшем бірлігі.
• 180 градусқа тең бұрыш.
• Бір жұмыртқа 3 минутта піссе, 4 жұмыртқа қанша минутта піседі?
• Екі санның бөліндісі.
• Санның 100 ден бір бөлігі.
• 3 әке 6 бала серуенге шықты. Олар 42 алма сатып алды. Әр қайсысына 6 алмадан келді. Бұл қалай?

3)Мәнерлеп сырғанау( мәнерлеп өз туындысынан өлең оку)

Алдарына берілген фигуралар арқылы бейне құрау.

4) Биатлон ( Білсең де тексер сайысы)

10

20

30

40

І топқа:

10-бүтін сан дегеніміз не? 20-Иррационал сандар дегеніміз не? 30- жиын теориясының негізін қалаушы математик. 40- жұмбақ.

І топқа:

10-натурал сан дегеніміз не? 20-рационал сандар дегеніміз не? 30-иррационал сандарды зерттеген ғалымдар.40-жұмбақ.

40

30

20

10

5) Хоккей (Қас-қағым сәт)

• Бұрышты өлшейтін құрал.
• Бойы екі қарыс, сыйып тұр 25 арыс.
• Қандай сан барлық санға қалдықсыз бөлінеді?
• 30 санын үш 6- ны пайдаланып шығар.
• Аты шулы айқас сызық.Өзі толған мағына қызық.
• Қиылыспайтын екі түзу.
• Ұзындықтың өлшем бірлігі.
• Дәлелденбейтін ұйғарым.
• Екі нүктенің арасындағы түзу.
• Шеңбердің центрі арқылы өтетін хорда.
• Барлық қабырғалары тең тіктөртбұрыш.
• 81 нешенің квадраты?

6) Шаңғымен трек арқылы секіру (Іздеген жетер мұратқа)

Осы әріптерден басталатын математикалық терминдерді,ғалымдардың аттарын атайды.

7) Азиада белгісі:

І топқа: Сөзжұмбақ.

ІІ топқа : Құрастырма.

П

С

Т

К

«Тапқырлар» тобы «Данышпандар» тобы