Сабақтың құрылысы мен түрлері

Сабақтың түрлері :

1. Алғашқы сабақ - әр пәннен оқу жылының басында өтетін сабақтар.

2. Кіріспе сабақ - бағдарламаның күрделі тараулары мен тақырыптарынан кейін өтетін бірінші сабақ.

3. Жаңа білімді меңгерту сабағы - жаңа оқу материалы өтетін сабақ.

4. Пысықтау сабағы - өткен оқу материалын пысықтау сабағы.

5.Жаттығу сабағы - оқушылардың білімі мен дағдысын жаттықтыру сабағы.

6.Тәжірибелі сабақ - оқушылардың алған білімін өмірде қолдану жолдарын көрсететін сабақтар.

7. Қайталау-қорыту сабағы - өткен күрделі тараулар мен тақырыптарды қайталау-қорыту сабақтары.

8. Тексеру сабағы - оқушылардың білімін тексеретін сабақтар.

9. Білім сапасын бағалау сабағы - оқушылардың алған білімін бағалау сабақтары.

10. Қорытынды сабақ - оқу жылының ақырында әр пәннің жылдық курсын қорыту сабақтары.

Сабақ құрылымы:

• сабақ құрылымы деп сабақтың барысында (45 минут) оның құрамды бөліктерінің, кезеңдерінің бір-бірімен ұштасып, белгілі тәртіппен жүзеге асырылуын айтады. Олар сабақтың этаптары деп аталып мынандай болып келеді:

• Сабақты ұйымдастыру бөлімі (сабақтың тақырыбын белгілеп, оның мақсат, міндеттерін тұжырымдау).
• Сабақта үй тапсырмасын тексеру .
• Жаңа білімді немесе оқу материалын баяндау, түсіндіру.
• Жаңа білімді пысықтау, бекіту (ауызша, жазбаша жат-тығулар жасау, тәжірибелік және зертханалық жұмыстар жүргізу).
• Қорытындылау (оқушылар білімін бағалау), сабақтың аяқталуы.
• Үйге тапсырма беру, оны түсіндіру .

• Сабақ құрылымын белгілеу оқу жұмысын неғұрлым айқын және дұрыс ұйымдастыру үшін маңызы ерекше. Мұның өзі мұғалімнің сабақ жоспарын құрудағы аса елеулі кезеңі болады. Сөйтіп, сабақ түрін жіктеу және құрылымын құру өзара байланысты, бірақ әрқайсысының өзіне тән өзгешелігі болады. Жоғарыда баяндағанымыздай сабақтарды топтастыру, оның құрылымын белгілеу негізінен дидактикалық мақсат пен міндеттерге және сабақтың кезеңдеріне байланысты болып келетіндігінде.

Сабақтың этаптары :

1 Ұйымдастыру.

• Мазмұны :а) сәлемдесу,ә) сабаққа қатынасушыларды анықтау, б) оқушының сабаққа дайындығын байқау,в) көңілін сабаққа аудару
• Соңғы нәтиже үшін: мұғалімнің ұстамдылығы, талапшылдығы,жинақылығы.

2. Үй тапсырмасын тексеру.

• Дидактикалық мақсаттары :
• 1.Үй тапсырмасын бүкіл оқушылардың орындағанын білу
• 2. Үй тапсырмасын орындаған оқушылардың білім деңгейін білу
• 3. Кеткен кемшіліктердің себебін анықтау
• 4.Кемшіліктерді жоюдың жолдарын қарастыру
•  
•  
• Көрсеткіштері:
• 1.Барлық оқ ушылардың үй тапсырмасын тексеру
• 2. Қатені табу, себебін анықтау
• 3.үйде орындаған материалдың көлемі мен деңгейін білу
• Соңғы нәтиже үшін :

• Мұғалімнің шапшаңдығы, жұмыстың белгілі мақсатқа бағытталуы
• Үй тапсырмасын сұрау үшін әртүрлі әдіс- тәсілдерді қолдану

3.Оқушы білімін жан- жақты тексеру

• Мақсаты: Оқушылардың білімін жан- жақты тексеріп, сыныпты белсенді жұмыс істеуге тарту
• Мазмұны:

• Оқушы меңгерген материалды әртүрлі әдіс- тәсілдермен тексеру
• Оқушылардың бойында білім- білік дағдыларының қалыптасқанын тексеру
• Оқушының ойлау қабілетін байқау
• Оқушының жауабын талдау
• Оқушының білім- білік дағдысын бағалау

• Көрсеткіштері:
• 1.Мұғалімнің оқушы білімінің көлемін ғана емес жете түсінгендігін де байқау
• 2. Жеке оқушыларды тексеру арқылы бүкіл сыныптың активтілігін арттыру
• Соңғы нәтиже үшін :

• Әртүрлі әдіс- тәсілдерді қолдану
• Оқушы білімін терең тексеру үшін қосымша сұрақтар қою
• Сұрай отырып әртүрлі ситуация туғызу
• Арнайы тапсырма беріп басқа оқушылардың көңілін жауапты тыңдауға аудару керек.
• Оқушының жұмысы маңызды екенін білдіретін атмосфера қалыптастыру
• Оқушыны мадақтау

4.Оқушыны жаңа білімді меңгертуге даярлау

• Мақсаты:Оқушыны әзірлеу, көңіл- күйі , санасын
• Мазмұны :
• 1.Сабақтың тақырыбын, мақсатын, міндетін хабарлау
• 2.Жаңа сабақтың маңызын көрсету
• 3.Оқушының аддына проблема қою керек
• Көрсеткіші:
• 1.Оқушының жаңа материалдың мазмұнын түсінуі
• 2. Сабақтың мақсатын дұрыс қою
• 3.Әр сабақта хабарлаудың түрін өзгерту

5. Жаңа сабақты меңгерту

• Мақсаты :Оқушыға түсіндіріп отырған жағдайды көз алдына келтіру
• 2. Оқушы ойлау, тұжырымдау керек
• Мазмұны :

• Оқушы көңілін аудару
• Жаңа сабақты хабарлау
• Жаңа сабақты хабарлай отырып ойлауды қалыптастыру
• Көрсеткіштері:
• Оқушының кейінгі этаптардағы жауабының сапасы
• Оқушының белсенділігі
• Шарттар:
• Мұғалім үйретіп отырған жағдайды бөліп көрсету керек
• Сабаққа көрнекілікті пайдалану
• Оқушылардың өз бетінше жұмысын ұйымдастыру
• Оқушыларға проблемалық жағдай туғызу.

6.Оқушылардың жаңа білімді қалай меңгергенін тексеру

• Мақсаты:Оқушының түсінбей қалған жерін анықтау
• Мазмұны : Жаңа сабақты сұрау
• Көрсетіші : Оқушылар жауабының сапасы.
• Соңғы нәтиже :

• Оқушыларға ойлауды талап ететін сұрақтар қою
• Ситуация туғызу

• Соңғы шешімін айтқызу

7. Жаңа білімді бекіту

• Мақсаты : Оқушының ойында тақырыптың ең бастысын бекіту
• Мазмұны : Жаңа білімді бекіту
• Көрсеткіші :1.Жаңа сабақтың негізгі идеясын қалыптастыру
• 2. Оқушылардың белсенділігі
• Соңғы нәтиже:

• Әр түрлі әдіс- тәсілдер арқылы бекіту

8.Үй тапсырмасын хабарлау, сабақты қорыту

• Мақсаты :Үй тапсырмасын хабарлау, оны орындаудың жолын түсіндіру және сабақты қорыту

• Мазмұны :
• Мұғалім үй тапсырмасы туралы хабарлайды( тақтаның шетіне жазу)
• Сабақты бағалау
• Көрсеткіші :

• Оқушылардың түгел орындауы

• Жағдай:
• 1.Үй тапсырмасын орындау жолын қысқа әрі түсінікті етіп түсіндіру
• 2.дифференциалдап беру
• 3. Үй тапсырмасын қай уақытта беруге мұғалім ерікті

Сабақтың үш мақсаты:

Сабақтың 3 мақсаты

Тәрбиелік

Білімділік

Дамытушылық

Білімділік мақсаттың мазмұны:

• Теориямен, түсінікпен, фактімен заңдылықтарды оқушыларға таныстыру
• Оқушының білім- білік дағдысын қалыптастыру
• Пән бойынша арайы білімді қалыптастыру

• Міндеттері:

• Сабақтың барысында қайталау, бекіту арқылы теорияны енгізу және үйрету
• Жауапты жоспарлау, кітаппен жұмыс
• Жылдам оқуды, жазуды үйрету
• Оқушылардың өзін-өзі тексеру дағдыларын қалыптастыру
• Жеке пән бойынша білім- білік дағдысын қалыптастыру және бекіту
• Кеткен кемшіліктердің орнын толтыру

Дамытушылық мақсат

• Оқушының сөйлеу тілін дамыту

• Сөздік қорын кеңейту, қиындату
• Сөздің мағыналық жағын тереңдету

• Сөздің көркемдігін, жылдамдығын, әсерлігін кеңейту
• Көркем сөзді меңгерту

• Ойды тереңдету, дамыту( ойлау дағдыларын дамыту)

• Салыстыру, ең бастысын бөліп қарау,талдау жасау, көз алдына елестету,қиялдау,ұғыну, анықтау, дәлелдеу

• Сенсорлық қабілетті дамыту,( көзбен шамалау,уақытты кеңістікті бағдарлау,дыбысты , түр- түсті дәл ажырата білу,байқағыштық,өнерді ұғыну, табиғатты тамашалай білу және түсіну)
• Қозғалыс сферасын дамыту( қозғалыс әрекетін меңгере білу, сабақтарда жеңіл, жылдам қозғалу)

• Міндеттер :

• Оқушының бойында ең бастысын, негізгісін ажырата білуді дамыту

• Оқып отырған тақырыпты , жағдайдыойша салыстыру, кеңейту, өз пікірін , ойын баяндау
• Сабақтың жоспарын құру, тақырыпқа ат қою т.б

• Сабақты өмірмен байланыстыра отырып, жаңалықтарды енгізе отырып оқушылардың ойлау қабілетін дамыту
• Сабақта қызықты мысалдарды, суреттердідәлелдерді қолдана отырып, оқушының сезімталдығын , әсершілдігін дамыту
• Баланың ақыл- ойын дамытуға ерекше көңіл аудару
• Кейбір пәннен ерекше қабілеті бар оқушылармен жұмыс жүргізгенде оның ойын тереңірек дамыту

Тәрбиелік мақсаты :

• 1 Өмірге ғылыми көзқарасын қалыптастыру
• 2.Айқын адамгершілік қасиетін қалыптастыру
• 3. коллектившілдікке тәрбиелеу
• 4.Сабаққа дұрыс көзқарасты қалыптастыру.
• Міндеттері:
• 1.Сабақ өту барысында дүниеге көзқарасты қалыптастыру,( табиғатта, қоғамда даму, әртүрлі жағдайлардың байланыстары, қоғамдық заңдылықтар)
• 2.Оқушыларға адамгершілік тәрбиесін беру
• 3. Оқушыларды еңбек және кәсіптік бағдар жөнінде тәрбиелеу
• 4. Эстетикалық тәрбиеге баулу
• 5. Оқушыларды әдеби шығармалармен, сурет, музыка және басқа да өнердің түрлерімен танысты

Оқушылардың сабақты қабылдау мүмкіндігі:  

60% 80% 45%

1 5 24 34 45

Сабақтың түрлері

Сабақтың этаптары

• Ұйымдастыру
• Үй тапсырмасын сұрау
• Білімді жан- жақты тексеру
• Оқушыны саналы түрде жаңа білімді меңгертуге даярлау
• Жаңа сабақты меңгерту
• Жаңа білімді қалай меңгергенін тексеру
• Білімді бекіту ,бағалау
• Үйге тапсырма

Самсалиева Сауле Алибековна Алматы қаласы «Жаңа Ғасыр» №175 ГИМНАЗИЯ ТАРИХ ПӘНІ МҰҒАЛІМІ

Назарларыңызға рахмет!