Болаша?ты? б?гінгіден н?рлы болыуна ы?пал етіп,адамзат ?о?амын ал?а апаратын к?ш тек білімде ?ана. ?ай елді? болмасын ?сіп-?ркендеуі, ?ркениетті д?ниеде ?зіндік орын алуы оны? ?лтты? білім ж?йесіні? де?гейіне, даму ба?ытына байланысты.
Егеменді еліміз т?уелсіз мемлекет м?ртебесін алып, ?аза? хал?ыны? ?асырлар бойы а?са?ан арманы іске асу барысында, осы т?ста ?з жеткіншегін жан-жа?ты жетілген,парасатты азамат етіп т?рбиелеу, тиісті маманды? беру кез-келген мемлекетті? естен шы?армайтын негізгі ма?саттарыны? бірі. ?азіргі кезде орын алып отыр?ан ?иыншылы?тарды,келе?сіздіктерді же?етін де,жа?аша жол табатын да, нары?ты? ?атынастарды? д?рыс ба?ытын аны?тыйтын да тек іскер, білгір мамандар болатынды?ына дау жо?.
Ел Президентіні? ?аза?стан хал?ына «?аза?стан-2030» жолдауында: «Бізді? жас мемлекетіміз ?сіп жетіліп кемелденеді,бізді? балаларымызбен немерелеріміз онымен бірге ер жетеді.Олар ?з ?рпа?ыны? жауапты да жігерлі,білім ?ресі биік,денсаулы?ы мы?ты ?кілдері болады»-деген сенімі жай айтыл?ан с?з емес.Б?гіні к?н талабына орай білім беру мазм?ны,ма?саты ?айта ?аралып,т?бегейлі жа?артылуы тиіс.Елімізді? болаша?ы к?ркейтіліп,?ркениетті елдер ?атарына ?осылу б?гінгі ?рпа? бейнесінен к?рінеді.Осыдан барып жас ?рпа??а ?ылыми негізде білім беру,?абілеттерін ашу міндеті туындайды.Я?ни білім мазм?нын жа?арту,?здіксіз білім беру ж?йесін дамыту-?мірді? ?зі талап етіп отыр?ан б?гінгі к?нні? обьективті за?дылы?ы.
Кез келген елді? болаша?ы білім беру ж?йесіні? ж?не зиялылар ?ауымыны? де?гейіне байланысты бол?анды?тан, ?аза?стан хал?ына да ?лемні? дамы?ан елдерімен те? д?режеде білім беру ?ажеттілігі тудырмайды.
Білім мазм?нын жа?артуды? ?ылыми негізіне бастауыш сынып о?ушысын белгілі бір ?ажетті біліктер мен да?дыларды?
иесі,о?у ?рекетіні? субъектісі,?р т?рлі м?дениеттермен ?з к?з?арасы т?р?ысынан диалог?а т?сетін автор ж?не жас ерекшелігіне с?йкес ?з жасын ?алыптастыру?а к?ш ж?мсап,е?бектенетін бала деп ?арастыратын,осы?ан орай к?п ?ырлы ??рылымды білім- т?рбие мазм?нын аны?тап ??ру?а к?мектесетін ?азіргі заман?ы дамыта о?ыту идеясы алынады.
Тарихтан білетініміз:дарындылар,?абілеттілер аса жо?ары ба?алан?ан.
Н.Ожеговты? с?здігінде дарындылы? «таби?аттан берілетін ерекше ?абілет »деп т?сіндіріледі. Адами ойлау,ізденімпазды?-
таби?атты? адамзат?а берген тамаша сыйы.Б?л ?абілет барлы? адам бойынан табылары с?зсіз.Дегенмен,таби?ат оны б?ріне бірдей етіп б?лмей,біреуге к?птеу,біреуге аздау,ал ?шіншілеріне м?лдем жарытпай тарататыны да аны?.
К?птеген ?алымдар дарындылы?ты генетикалы? н?рсе деп ?арастыр?ан.Оны белгілі бір даму сатысыны? со??ы н?тижесі деп т?сіндіреді.
Кезінде Плотонны? ?зі а?ынды?ты «?нер мен білімні? ар?асында емес,??дайды? аны?тауы мен кернеген сезімнен» туындайды деген болатын.
Ал,Сократ ?зіні? ерекше ?асиетін т?сіндіргенде «ма?ан ?рдайым к?мекке мейірімді пірім-гений келеді» деген екен.
Дарындылы?ты немесе ерекше ?абілеттілікті балалы? ша?тан универсалды? т?р?ыдан ?арастыр?ан ж?н.Ал,уа?ыт ?те келе, т?л?аны? есеюімен б?л ?абілет ?зіні? арнаулы ?ырларын к?рсетеді,п?ндік д?режеге,мазм?н?а ие болады.
Жа?а д?уір табалдыры?ында т?р?ан адамзат баласы ?зіні? даму сатысында интелектуалды? ?абілетке барынша иек артуда.Интелектуалды? а?ыл-ой иесі дегенде бізт талантты адамдарды айтамыз.М?ндай дарын иелері ?о?амны? ?лкен байлы?ы ж?не ал?а жылжытар к?ші.
Ерте?гі к?нні? б?гінгіден г?рі н?рлыра? болуына ы?пал етіп, адамзат ?о?амын ал?а апаратын ??діретті к?ш тек білімде ?ана. Демек, ?ай елді? болсын ?сіп-?ркендеуі, ?ркениетті д?ниеде ?зіндік орын алуы оны? ?лтты? білім ж?йесіні? де?гейіне, даму ба?ытына тікелей байланысты.
Б?гінгі та?да ?о?амды? ?атынастарды? саяси, ?леуметтік-экономикалы? салаларында?ы жа?дайы т?бірінен ?згерді. Со?ан орай жас ?рпа?ты о?ыту, т?рбиелеу ж?мыстарын ?айта ??ру ?ажеттігі туды. ?лтты? болаша?ы – ?рпа?ында болса, ?рпа? т?рбиесі ?стаз ?олында. Ал ?стаз м?раты – жетілген, толы??анды азамат т?рбиелеу.Толы??анды азамат т?рбиедеу ?шін а?ыл-ой т?рбиесі, имандылы?, е?бек, эстетикалы?, тілдік ?атынас, дене т?рбиесі, сонымен ?атар экологиялы?, экономикалы?, жынысты?, патриотты? т?рбие берілуі тиіс. Демек, о?у-т?рбие ісіні? тиімді болуы ?шін ?ылыми педагогика мен халы? педагогикасын ?атар ?олдану ?ажеттігі ай?ындала т?седі. Осы орайда ?лтымызды? асыл перзенті Ма?жан Ж?мабаевты? мына с?здері еске оралады: «?лт т?рбиесі бая?ыдан бері сыналып келе жат?ан та?та жол бол?анды?тан, ?рбір т?рбиеші, с?з жо?, ?лт т?рбиесімен таныс болуы тиіс. Сол ?лт т?рбиесімен т?рбие ?ылу?а міндетті». Бала бойына, е? алдымен, т?лімді т?рбие сі?ірмей, білім берем деу бекер ?урешілік.
Д.Ж.Рензули бойынша дарындылы? дегеніміз – ?ш байланысты? ?йлесімділігі: жо?ары интелектілік, преативтілік ж?не н?тижеге жетудегі ынталылы?. Осы ?ш ?асиетті? біреуі болмаса адам дарын ретінде ?алыптаспайды. Интеллектілікті? жетіспеуінен адам жа?сы н?тижеге жете алмайды.Н?тижеге жетем деген ынтасы болмаса н?тиже де болмайды. Ал преативті ?асиеті нашар болса, ондай адам тек орындаушылы? ?асиетпен шектеледі.Адам с?йіспеншілікпен, жанымен ?алап істеген ісін ?немі дамытып отырады.Бала ?з ?алауымен баста?ан ісін жетілдірсе, дамыта ?йымдастырса, ол – шы?армашылы?, я?ни дарынды баламен ж?мыс істеуде алдымен н?тижеге жету ынтасын ?алыптастыру,шы?армашылы?пен ж?мыс істеуге ?йрету ?те ма?ызды.Дарындылы?ты аны?тау ?шін ?р т?рлі деректерді, ба?ылау ба?алау н?тижелерін, тест, трекинг ?дістерін ?олдану?а болады.Дарынды балаларды аны?тау ?шін п?н м??алімдері балаларды саба? ?стінде, ?р т?рлі істермен айналысу барысында ба?ылау, ата-анасымен ??гімелесу,жолдастарымен ??гімелесу ар?ылы, тест, трекинг ?орытындысына ?арай аны?тайды.
?орыта айт?анда, елімізді? ?ркениетті елдер ?атарынан орын алып, дамуды? жо?ар?ы сатысына к?терілуі ?шін е? алдымен келер ?рпа??а о? т?рбие, тере? білім берілуі керек. Ал, білімні? ?айнар к?зі мектептен басталса, оны? к?усарынан сусындатуда ?стаз е?бегіні? р?лі ерекше.
Сонымен дарындылы? – туа біткен ?абілет деп айтып ?ттік. Дарынды балаларды? а?ыл-ойы жо?ары д?режеде дамиды.
Дарынды балаларды?, е? алдымен есте са?тау ?абілеттері жо?ары болады.Сол себепті олар бір о?ы?анын жаттап алып ж?не м?дірмей айтып береді.Тіл байлы?ьары да ерекше дамиды, ?те а??ар?ышты?ымен ерекшеленеді.
Дарынды балалар мектепте осындай ?асиеттерімен ерекшеленіп ал?а шы?ады. Оны м??алім бірден бай?айды. Біра? м?ндай о?ушыларды? ?зге о?ушылармен достасуы ?иындау болады. К?біне оларда ?згені? с?зін б?ліп,?з ??гімесін айтып кетуі орын алады. Ал, б?л ?згелерге ?намайды, сонды?тан олар достарынан алыстай бастайды.
Дарынды балалар берілген тапсырманы орындау?а бар к?ш-жігерін салады, оны б?рінен арты? орындау?а тырысады ж?не е?бегіні? жо?ары ба?алан?анын ?алайды. Сонды?тан ?стаздар оларды? е?бектерін ба?алап, мада?тап отыру керек.Оны? одан ?рі ?суіне жа?дай жасап, жол ашу керек.
Дарынды балаларды? милары ерекше дамы?ан, ?абілетті, энергиясы мол болады. Сонды?тан дарынды балаларды дамыту ?шін ?стаз?а к?п е?бектенуге тура келеді. Олар?а нені? ?сері к?п болса, сол жа?ын ?натуы м?мкін. Б?л жа?ынан ?ара?анда дарынды балалар?а ?стаздарды? ?сері де мол болма?.
Адам бойында ?зі туралы ой к?біне ?згелерді? к?з?арасы ар?ылы ?алыптасады. Сол себепті ?ркім ?зі туралы жа?сы ойда болуы, ?зіні? ?жымда керек адам екенін сезіне білуі ?ажет. К?пшілік алдында?ы жауапкершілігін жа?сы сезінуі тиіс, ?сіресе б?л ?стаздар?а тиіс.
М??алімні? басты ма?саты – о?ушыны? дарындылы?ын тани білу, оны? дарынын к?рсетуіне, ?абілетін дамытуына к?мектесу, олардан к?шбасшысын т?рбиелеу.
?аза?та: «?ке - бала?а сыншы» деген ма?ал бар. Мысалы, Шо?анны? ерекше ?абілетін, Абайды? бас?а балалардан ?згеше екендігін а??ар?ан оларды? ?келері болатын. Сонымен ?атар, болайын деп т?р?ан бала екен, к?зіні? оты бар бала екен деп ?аза?ты? билері,а?са?алдары дарынды балалар?а батасын беріп, оларды ерте таны?ан.
Тауды? аласармауын, б?ла?ты? сар?ылмауын м?рат т?т?ан ?р би ?зінен кейінгі ?рпа?ты? да ел ?йыт?ысы боларлы?тай азаматтар болуын еш?ашан ?аперінен шы?арма?ан. К?кірегінде с?улесі, к?зінде оты бар жастарды алыстан танып, т?рбиелеп, баулып, ба??ан. «?сер елді? баласы – он бесінде баспын дейді, ?спес елді? баласы – он бесінде жаспын дейді», - деген сия?ты баланы он бес жастан ел билігіне, дау-шарды? шешімін айту?а баули баста?ан. М?селен, ?аракесек Келдібек би ?з баласы ?азыбекті жастайынан шешендікке,тап?ырлы??а баулиды. ?азыбек сыннан толы? ?ткен со? оны шаршы топ?ы салады.Осындай талапты жастарды ширата т?су ?шін ата?ты танымал билерге бата алу?а, т?рбие ?йренуге жіберетін бол?ан.
?азір ел егемендігін алып, е?сесі биіктеп т?р?ан кезде дарынды азаматтарды? ел экономикасын к?теруде, м?дени-рухани ?суіміз ?шін ролі зор болма?. Осы ретте Елбасы Н.?.Назарбаев дарынды жастарды ?олдау?а ерекше к??іл б?ліп отыр. Б?л к?нде жас таланттарды ?олдауды? мемлекеттік ба?дарламалары жасалды.
Жалпы білім беретін мектептерде о?ушыны? ой-?рісін,рухани ?суін,?мірге бейімділігін,дарынымен адамгершілігін т?рбиелей отырып хал?ын, салтын, д?ст?рін,жерін,?ылым мен ?нерді с?йетін ?рпа? т?рбиелесек, ел ерте?і, ?лт болаша?ы, ?лтты? б?секелестікке ?абілетті ?рпа? дегеніміз осы.
?айсы ?о?ам,
?ай елде,
?ай кезде де
?згермейтін саф алтын – дарын ?ана,- деген екен озы? ойлы а?ынымыз ?адір Мырза ?ли. ?згермейтін сая алтынымыз ?абілетті,дарынды балаларымызды тани біліп, т?рбиелеп,білім, адамгершілік шы?ына жеткізу- барша ?жымымызды? ?асиетті міндеті. Алла сол биіктен к?рінуге жазсын.
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Сабақтың тақырыбы: Денім сау болсын десең .... Сабақтың мақсаты: 1. Оқушылардың денсаулық жөнінде, өзінің денсаулығын сақтау және нығайту жөнінде білімдерін кеңейту. Салауаты өмір салтын қалыптастыру. Балаларда денсаулықтың құнды және маңызды екендігі жөнінде түсініктерін қалыптастыру. 2. Оқушылардың зиянды заттардан аулақ болып, өз денсаулықтарын күтуге тәрбиелеу. 3. Баланың өз денсаулығын сақтау мен нығайтуға деген сезімін дамыту. Еліміздің болашағы жастардың қолында екенін айта отырып болашаққа деген көзқарастарын қалыптастыру.
Көрнекіліктері: слайдтар, нақыл сөздер, мақал – мәтелдер, жұмбақ т, б Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру бөлімі Мұғалім: Құрметті ұстаздар және оқушылар! Бүгінгі біздің « Денім сау болсын десең...» тақырыбында өткізіліп отырған ашық тәрбие сағатына қош келдіңіздер!
Денсаулық - өмір жалғасының сәулесі. Өз саулығыңа қамқор болса, жаныңа үнемі сәттілік серік болады. Әр адам өз денсаулығын сақтауы шарт. Денсаулық адам өміріндегі ең жоғарғы бағалы дүние болғандықтан әр адам өз денсаулығына көңіл бөлуі қажет, оны ысырап етпеуі керек. Біз денсаулығымызға немқұрайлы қарап оған үлкен зиян келтіреміз. Әр кім өз денсаулығының нашарлауына өзі кінәлі. Ауруларды ағзаға жолатпау адамдардың өз қолында. Сол себепті әр адам салауатты өмір салтын қалыптастыру керек. Салауатты өмір салтын қалыптастыру үшін әрқайсысымыз дене тәрбиесімен айналысуымыз, дұрыс тамақтануымыз, зиянды әрекеттерден аулақ болып, тазалық пен санитария шараларын сақтауымыз қажет. Балалар, сендер қараңғы үйге кіріп келіп шам жақсаңыз, шам үйді жарық қылады. Көп қызыл гүлдің ішінен бір ақ гүл көрсең, көзің сол гүлге түседі. Біздің өмірімізді жарық қылатын, жан - жағымызға тамаша жарық сәулесін шашатын, өмірдегі ең басты байлық не? Оқушылар: Денсаулық. М: Олай болса бүгінгі тәрбие сағатымызды Қазақстан Республикасының Президенті Н. Назарбаевтың «Қазақстан - 2050» стратегиялық бағдарламасында салауаттылық өмір салтын орнықтыру, халқымыздың денсаулығын жақсарту бағытында жүргізу қажеттігін атап көрсетті. Салауатты өмір салты: • Сапалы тамақтану, жеке бас гигиенасы • Зиянды әдеттерден аулақ болу • Денсаулықты сақтау нығайту, спортпен шұғылдану • Бос уақытты тиімді пайдалану Шаттық шеңбері: Балалар мен сіздерге жұмбақ жасырамын, егерде сол жұмбақтың шешуін тапсаңдар, бүгінгі сабағымыздың тақырыбы шығады.
Оны күткен адамдар. Ұзақ өмір сүреді. Қадірін білген жарандар: Байлық – осы деседі: Шешуі: Денсаулық.
Дұрыс айтасыңдар. Осы денсаулықтың құпиясы неде?
Денсаулықтың он құпиясы
Денсаулықтың екінші құпиясы – біздің тыныс алуымызда болып табылады. Денсаулықтың үшінші құпиясы - шынығу әрекеттері күш әкеледі. Денсаулықтың төртінші құпиясы – дұрыс тамақтану. Денсаулықтың бесінші құпиясы - күлкі. Күлкі мәңгілік емші. Денсаулықтың алтыншы құпиясы - демалу күші деп аталады. Денсаулықтың жетінші құпиясы - тұлғаны таза ұстай білу күші. Денсаулықтың сегізінші құпиясы – таза қоршаған ортасыз шынайы денсаулықтың болуы мүмкін емес. Денсаулықтың тоғызыншы құпиясы – сенім күші. Денсаулықтың оныншы құпиясы – сүйіспеншілік күші.
« Денсаулық» - ұғымының мағынасын ашу.
Ескендір: Денсаулық – адам баласының ең құнды игілігінің бірі. Денсаулықты сақтау үшін ең бірінші кезекте ойың, ниетін таза болуы керек. Адамның жан тазалығы денсаулығына әсер етеді.
Аружан:
Адам табиғаттың өзіңе сыйлаған мүмкіндіктерін орынды пайдаланып, гигиеналық тәртіпті сақтап, денсаулыққа зиян келтірмей жүрсе, ұзақ та бақытты өмір сүреді. Денсаулықты сақтау әр адамның өз қолында.
Ғалымбек:
Сабыр мен сенім, мейірімділік пен сүйіспеншілік адам денсаулығын жақсартуға ықпал етеді. Денсаулығын жақсы болса, көңіл күйде көтеріңкі болады.
Санема:
Деннің саулығы адамның өзіне және өзгеге адал болуынан, көңіл күйін басқара білуіне байланысты. Өзіне және өзгелерге деген адал сезім, ақыл - ой салауаттылықтың негізі.
Гүлсезім
Уа, халқым, назар аудар денсаулыққа. Өмірде бақыттысың денің сауда. «Денсаулық – терең бақыт» деген сөзді, Құр айтпаған ұлы Абай данамыз да. Денің сауда күштісің бұл әлемде, Денің сауда сұлусың жер бетінде. Сол мықты денсаулықтың арқасында, Жетерсің әлі талай бақыттарға. Бекбол:
Дені саудың – жаны сау Денсаулық сенің байлығың Мықты болсаң досым ау Жуымас саған қайғы мұң Асылзат:
Денсаулық - бар байлығың басыңдағы, Жайнаған өміріңнің жасыл бағы. Қастерлеп мәпелесең, аяласаң, Бойыңнан кетпес қуат жасыңдағы. Денсаулық қашаннан да алтынға тең, Болады болашағың жарқын да кең. Аңдамай жақын болсаң арсыздықпен, Ойланып көп тасымай ақылға кел. Ринат:
Шынығамыз, тынығамыз, Салауатты өмірге. Қанаттанып, талаптанып, Болашаққа біз бірге.
Сергіту сәті.
Шаршадым «Уһ» дедім,
Ренжідім «Туһ» дедім,
Қорықтым «Ой» дедім,
Өкіндім « Аһ » дедім,
Шарасыз « Еһ » дедім,
Таңырқап «О» дедім,
Кейідім «И» дедім,
Біліп ап «Е» дедім,
Қуанып «Ха-ха-ха» дедім.
Мұғалім: Ал балалар, қандай денсаулық жайлы мақал - мәтел білеміз? Оны тексеру үшін балалар экранға назар аударайық. Бізге мақалдың бірінші жолы беріледі, біз оның жалғасын табуымыз керек. Яғни бұл ойынымыз «Жалғасын тап» деп аталады. «Жалғасын тап» ойыны Ойынның шарты: Денсаулық жайлы мақалдың бірінші бөлігі экранда жазулы шығады, оқушылар жалғасын тауып, мақалдың мағынасын ашулары керек. Мақал - мәтелдер: 1. Денсаулық -(зор байлық) 2. Жарлының байлығы -(денінің саулығы) 3. Жан ауырса тән азады, (Қайғы басса - жан азады.) 4. Дені саудың (жаны сау.) 5. Дені сау ұрпақ -(ел болашағы) 6. Ауруын жасырған (өледі.) 7. Шынықсаң (шымыр боларсың) 8. Дені сау адам -(дәулетті адам) 9. Ішің ауырса, аузыңды тый, (Көзің ауырса, қолыңды тый.) 10. Денсаулықтың қадірін (ауырғанда білерсің) 11. Азған денеге (ауру үйір) Мұғалім: Жарайсыңдар балалар. Денсаулық туралы мақал - мәтелдерді жақсы біледі екенсіңдер.
Ән айту.
"Бала тілегі" Сөзі:С.Молдасанұлынікі
Әні:Ф.Лұқпанованікі
1.Бал-балалық,балдырған шақ сан арман,
Барлық бала армандауға жаралған.
Кел,достарым,әндетіңдер,билеңдер,
Гүлденсін деп атамекен қара орман.(2 рет)
2.Болашақтың иесіміз бәріміз,
Туған жердің түрлендірер нәріміз.
Алтын бесік-ұлан байтақ елімде,
Жарқын болсын шырқап айтар әніміз.(2 рет)
3.Қалықтаған көгершіні көгінде,
Мұңаймасын ешбір бала елімде.
Ата берген батаменен көркейсін,
Ұлы Отаным,тілегім сол менің де.(2 рет)
№ 15 орта мектебі
Өткізген: Өтемұретова К.М.
Ақтөбе қаласы-2015ж.
М: Зиянды әдеттер дегеніміз не? Зиянды әдеттер: Есірткі, ішімдік, темекі. М: Олай болса мына бір көрініске назар аударайық. Көрініс: «Шылым шегудің пайдасы» Автор: Сахнаға бір топ балалар шығады. Алдарынан темекі шығады. Балалар: Сен кімсің? Қайдан шықтың? Темекі: Мені танымайсыңдар ма? Мен темекімін. Мен күштімін. Менің пайдам өте көп. Мені тек мықты балалар ұстайды. Кәне, менмен кім дос болғысы келеді. Автор: Балалардың қолына бір - бір темекі ұстатылады. Балалар: - Дос болайық темекімен, Мықты бала боламыз. Ең бастысы пайдасы оның өте көп екен. Автор: Балалар темекіні айнала қоршап қол алысады. Балалар: Темекі шегіп үйренейік. Осыны байқап отырған ақ сақалды қария: - Уа, балалар, маған құлақ салыңдар! Темекі шегудің тек үш пайдасы бар. Біріншіден, кімде - кім темекі шексе, ол ешқашан қартаймайды. Балалар: Неліктен? Неге? Қария: Себебі, ол қартаюға үлгермейді де. Темекі шеккен адам өмірден тым ерте кетеді. Екіншіден, оның үйіне ешқашан ұры түспейді. Балалар: Неліктен? Қария: Себебі, кімде - кім темекі шексе, оның өкпесі таза болмайды. Түні бойы төсекте төңкеріліп аударылып жатады, және күндіз – түні күркілдеп қатты жөтеліп шығады. Ұрылар үй иесінің көкжөтелін есітіп, үйге жақындай да алмайды. Кімде - кім темекі шексе, оны ешқашан ит қаппайды. Балалар: Қалайша оны ит қаппайды? Қария: Себебі, темекі шегетін кісі ерте жарым - жан болып қалады және жүргенде таяққа сүйеніп жүреді. Ал, таяғы бар адамға қарағым, ең қабаған ит те жоламайды. Автор: Қарт қулана күледі.(Балалар темекіге қолын сілтеп кетіп қалады.) М: Арақ ішу, темекі тарту, есірткіге бой ұру, мұның бәрі де адамның денсаулығына зиянды заттар. Күні кешегіге дейін нашақор деген атау қазақ ұғымында болған емес Маскүнемдік те бізге жат еді. Ластықтан жиіркенетінбіз. Салауатты өмір сүрудің басты шарты – темекі, нашақорлық, маскүнемдіктен арылу. Маскүнемдік, темекі, нашақорлық ұлтымыздың ертеңіне қауіп төндіруде
Сергіту сәті:
Домбырам күмбірлеп,(сол қолын жанына көтеріп домбыра тартады) Күй шерте аламын.
Бұрала би билеп, (екі қолын кезекпен көтеріп, би қимылдарын жасайды)
Сурет те саламын, (қылқалам ұстаған қимылын көрсетеді)
Ұқсатып кілемге,(ауада төртбұрышты сызады)
Кесте де тігемін (ине ұстап, тігін тіккен қимыл жасайды)
Ойнай да білемін, Жалықпай талай күн. Жасаймын еңбек те.
(гүлге су құю, су әкелу қимылын көрсетеді)
Өнер көп бойымда (екі қолын жаяды)
Мақтану маған жат.(өзін көрсетеді)
Тыныштық сәтi.
«Күннің нұры» (3 мин)
Ыңғайланып отырыңыздар, денелеріңізді түзу ұстаңыздар. Аяқ-қолыңызды айқастырмаңыз. Қолыңызды тізеңізге немесе үстелге қоюға болады. Көздеріңізді жұмуларыңызды өтінемін.
Елестетіп көріңіз: Күн нұры сіздің төбеңізден өтіп, кеудеңізге қарай бойлап барады.
Нұр сәулесі сіздің бойыңызға ақырын тарай бастағанын елестетіңіз. Ол біртіндеп күшейе түсуде. Оймен осы нұрды қолдарыңызға түсіріңіз. Сіздің қолдарыңыз нұрға бөленіп, сәуле шашуда. Қолымыз тек жақсы, ізгі істер істейді және баршаға көмектеседі. Нұр аяқтарыңызға тарады. Аяқтарыңыз нұр сәулесін шашуда. Олар сізді тек жақсылық жасау үшін жақсы жерлерге апарады.
Нұр бірте-бірте қарқын және шұғылана бастайды, сіздің денеңізден шығып, жан-жағыңызға сәуле шашады. Осы нұрды туысқандарыңызға, мұғалімдеріңізге, достарыңызға, таныстарыңызға бағыттаңыз. Нұрды уақытша түсініспей, ренжісіп жүрген адамдарға да бағыттаңыз, олардың да жүрегі нұрға толсын.
Осы нұр бүкіл әлемге: барлық адамдарға, жан-жануарларға, өсімдіктерге, барлық тірі жанға таралсын... Ғаламның барлық түпкір-түпкіріне нұр бағыттаңыз. Ойша айтыңыз: «Мен нұрлымын... Нұр менің ішімде... Мен Нұрмын»...
Енді осы Нұрды жүрегіңізге орналастырыңыз. Нұрға толы бүкіл әлем сіздің жүрегіңізде. Оны осындай әсем қалыпта сақтаңыз.
Жаймен көзіңізді ашуға болады.
Рахмет.
Соңғы тыныштық сәтi.
- Енді көзімізді жұмып осы сабақта айтылған ойлар мен істерді ой елегінен өткізіп көрейікші.
- Барлық айтылған жақсы ойларды жүрегіміздің түкпіріне апарып орналастырайық.
- Енді көздеріңді аша ғойыңдар. Сабақ аяқталды.
Топпен ән айту.
"Бала тілегі" Сөзі:С.Молдасанұлынікі
Әні:Ф.Лұқпанованікі
1.Бал-балалық,балдырған шақ сан арман,
Барлық бала армандауға жаралған.
Кел,достарым,әндетіңдер,билеңдер,
Гүлденсін деп атамекен қара орман.(2 рет)
2.Болашақтың иесіміз бәріміз,
Туған жердің түрлендірер нәріміз.
Алтын бесік-ұлан байтақ елімде,
Жарқын болсын шырқап айтар әніміз.(2 рет)
3.Қалықтаған көгершіні көгінде,
Мұңаймасын ешбір бала елімде.
Ата берген батаменен көркейсін,
Ұлы Отаным,тілегім сол менің де.(2 рет)
Шаттық шеңбері: Оқушылардың барлығы шеңберге тұрып, қолдарына берілген суреттерге қатысты адам ағзасына пайдасын атауы тиіс. Балалар мен сіздерге жұмбақ жасырамын, егерде сол жұмбақтың шешуін тапсаңдар, бүгінгі сабағымыздың тақырыбы шығады.
Оны күткен адамдар. Ұзақ өмір сүреді. Қадірін білген жарандар: Байлық – осы деседі: Шешуі: денсаулық.
Ойын: Сиқырлы қорап деп аталады. Бұл ойында кубизм әдісін қолданамыз. Қораптың ішінде қандай зат бар? Жіңішке ме? Жуан ба? Қатты ма? Жұмсақ па? Оқушылар ұстап, қозғап көреді. Әрбір оқушы өз ойларын және қораптың ішінде не бар екенін айтады. Ұстап көргеннен кейін қораптың ішін ашамыз. Қораптың ішінде шприц бар. Оның пайдасы, және қандай зиянды әрекеттері бар? Оқушылардың пікірін тыңдап болғаннан кейін, оның пайдалы жағы дәрі егуге, аурудың алдын алуға, емделуге арналған. Ал зиянды әрекеттері: есірткі заттарды адам денесіне жіберу.
Денсаулық жөнінде оқушылардың білімдерін естеріне түсіріп, пікірлесу үшін арнайы сұрақтар беріледі. - Бірінші байлық - денсаулық деп неліктен айтылған? - «Деңі саудың – жаны сау» дегенді қалай түсінесіңдер? - Денсаулық сақтаудың қандай жолдары бар?
Жаңа ақпарат.
Денсаулық – адам баласыныңең құңды игілігінің бірі. Денсаулықты сақтау үшін ең бірінші кезекте ойың, ниетін таза болуы керек. Адамның жан тазалығы денсаулығына әсер етеді.
Адам табиғаттың өзіңе сыйлаған мүмкіндіктерін орынды пайдаланып,гигиеналық тәртіпті сақтап, денсаулыққа зиян келтірмей жүрсе, ұзақ та бақытты өмір сүреді. Денсаулықты сақтау әр адамның өз қолында.
Сабр мен сенім, мейірімділік пен сүйіспеншілік адам денсаулығын жақсартуға ықпал етеді. Денсаулығын жақсы болса, көңіл күйде көтеріңкі болады.
Деннің саулығы адамның өзіне және өзгеге адал болуынан, көңіл күйін басқара білуіне байланысты. Өзіне және өзгелерге деген адал сезім, ақыл-ой салауаттылықтың негізі.
Сергіту сәті.
Шаршадым «Уһ» дедім, Біліп ап «Е» дедім,
Ренжідім «Туһ» дедім, Қуанып «Ха-ха-ха» дедім.
Қорықтым «Ой» дедім,
Өкіндім « Аһ » дедім,
Шарасыз « Еһ » дедім,
Таңырқап «О» дедім,
Кейідім «И» дедім,
Аурудың жақсысы жоқ, Дәрінің тәттісі жоқ.
Ауру жайын баққан біледі, Аңның жайын атқан біледі.
Бас аманда мал тәтті, Бас ауырса, жан тәтті.
Жарлының байлығы — Дәнінің саулығы.
Жан ауырса тән азады, Қайғы басса,' жан азады.
Тазалық - саулық негізі,
Саулық - байлық негізі.
Ауру желмен келіп, термен шығады.
Сырқат - тән жарасы,
Қайғы - жан жарасы.
Ел байлығы - денсаулық
Жарияланды 12-06-2013, 05:55 Категориясы: Тәрбие сағаты
4 класс («Денсаулық күндері» атты айлықта өткізілген тәрбие сағаты) Ел байлығы - денсаулық
Сабақтың тақырыбы: Ел байлығы - денсаулық Сабақтың мақсаты: 1. Оқушылардың денсаулық жөнінде, өзінің денсаулығын сақтау және нығайту жөнінде білімдерін кеңейту. Салауаты өмір салтын қалыптастыру. Балаларда денсаулықтың құнды және маңызды екендігі жөнінде түсініктерін қалыптастыру. 2. Оқушылардың зиянды заттардан аулақ болып, өз денсаулықтарын күтуге тәрбиелеу. 3. Баланың өз денсаулығын сақтау мен нығайтуға деген сезімін дамыту. Еліміздің болашағы жастардың қолында екенін айта отырып болашаққа деген көзқарастарын қалыптастыру. Сабақтың көрнекілігі: слайдтар, әр топқа берілетін сұрақтар, мақал - мәтелдер, ойынға қажетті заттар (маркер, плакат)
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру бөлімі Мұғалім: Балалар, бүгін бізде ерекше сабақ болғалы тұр. Біз бүгін салауатты өмір салтын дәріптей отырып, «Ел байлығы - денсаулық» тақырыбында тәрбие сағатын өткізгелі отырмыз және бүгінгі сабағымызға құрметті дәрігерлер де қатысып отыр. Яғни бүгінгі сабағымыз дәрігерлермен кездесіп, оларға зиянды заттар туралы, адам ағзасының достары мен қастары туралы айта отырып, қонақтарымыздың ақыл - кеңесіне құлақ түреміз. Ендеше сөз кезегін оқушыларымызға береміз. 1 - оқушы: Әнуар: Денсаулық - бар байлығың басыңдағы, Жайнаған өміріңнің жасыл бағы. Қастерлеп мәпелесең, аяласаң, Бойыңнан кетпес қуат жасыңдағы. Денсаулық қашаннан да алтынға тең, Болады болашағың жарқын да кең. Аңдамай жақын болсаң арсыздықпен, Ойланып көп тасымай ақылға кел.
2 - оқушы: Диас: Адам болу, ел болудың жолы да, Оңай емес ойлау керек оны да. Ел қатарлы тірлік етіп кем болмау, Бақыт құсын қондыру да қолыңда. Сондықтан да салауаттылық сабағын Шығарма естен басқан сайын әр адым. Жаман әдет жуымасын жаныңа, Табиғаттай таза ұлы бол даланың. Ниетің де, тілегің де, ойың да, Сұлу болсын, таза болсын бойың да. Адал еңбек сені алға бастасын, Жеңіл пайда, жеңіл жолға бой ұрма.
Мұғалім: Дұрыс айтасыңдар. Жаман әдеттен аулақ болып, салауаттылық сабағын әркез естен шығармауымыз керек. Балалар мен қазір сендердің білімдеріңді тексеруді жөн көріп отырмын. Қазір біз «Шығармашылығыңды шыңдай біл» деген ойын ойнап жіберейік. «Шығармашылығыңды шыңдай біл!» ойыны Ойынның шарты: Класс 3 топқа бөлінеді. Әр топқа плакат, маркер беріледі. Әр топқа мақал - мәтел дайындалған. Сол бойынша мақалды ашатын сурет салып, салған суреттерін қорғаулары керек. І топ: «Ауырып ем іздегенше, Ауырмайтын жол ізде» ІІ топ: «Тазалық - саулық негізі, Саулық - байлық негізі» ІІІ топ: «Досың көп болса, жалғызбын деме, Денің сау болса, жарлымын деме» (Әр топ салған суреттерін қорғайды, мақалдың мағынасын ашады)
Мұғалім: Ал бұдан басқа қандай денсаулық жайлы мақал - мәтел білеміз? Оны тексеру үшін балалар экранға назар аударайық. Бізге мақалдың бірінші жолы беріледі, біз оның жалғасын табуымыз керек. Яғни бұл ойынымыз «Жалғасын тап» деп аталады. «Жалғасын тап» ойыны Ойынның шарты: Денсаулық жайлы мақалдың бірінші бөлігі экранда жазулы шығады, оқушылар жалғасын тауып, мақалдың мағынасын ашулары керек.
Мұғалім: Жарайсыңдар балалар. Денсаулық туралы мақал - мәтелдерді жақсы біледі екенсіңдер. Жалпы бұл мақалдар бізді жаман, зиянды әдеттерден аулақ болып, жақсымен дос болуға тәрбиелейді. Ең жаман қасиет - ол темекі шегу, арақ ішу және наша қолдану. Бұларды пайдаланған адамның денсаулығы еш уақытта жақсы болмайды, олар сырқатқа шалдығып, аяғы өлімге апарады. Қазір балалар сырқат пен саулыққа байланысты сыныптастарыңның дайындаған көрінісі бар екен, соны тамашалайық. Көрініс: «Сырқат ханның қаһары мен Саулық ханның ақылы» Қатысатындар: Автор: Алида Сырқат хан: Нұрғасыр Жігіт: Темекі: Арақ: Наша: Енжарлық: Саулық хан:
Автор: Алида Сонау ерте заманда «Дерт» деген үлкен қамалға Сырқат атты азулы хан басшы болыпты. Қатерлі жау адамға Кәрілік те, енжарлық та, Темекі мен арақ та. Қатерлі де, қатыгез хан Сырқаттың Айбарынан сескеніпті бірақ та. Дүниені жаулап алу арманы - Хан Сырқаттың қолы жетпей қалғаны. Армандау да айып па екен? Бір күні халқын жинады, Сөз бастады байыппен. (Сахнаға жүзі суық, қаһарлы Сырқат хан шығады)
Сырқат хан: Нұрғасыр - Уа, халайық! Өз елімнің абыройын, Қорғанысын, ақыл - ойын Қайтсем «биік көтерем» деп ойладым. Бір болса да бірегейлі, Хандығыма түбегейлі Жаңа өзгеріс кіргізуге белді мықтап байладым. Көп толғанып, ойға келдім мынандай: Хандығымның төрт тағандап Тұруы үшін құламай, Бар әлемді жаулау керек. Кенде емеспіз күштен де, Тағдыр біздің даңқымызды Әлде келте пішкен бе?
Енжарлық: Данияр (әрең сөйлеп) - Алдияр хан! Қоя тұрғын әлем жаулап алуды, Саулық ханның әскері бар қарулы. Адамдар да аяусыз күреспенен Жойып салар жаныңды. (Секіріп күліп Арақ шығады)
Арақ: Самат - Тоқта! Тоқта! Мені көрсе ішіп алар адамдар, шыдамай, Ішу үшін бұл өмірде сылтаулар көп мынадай: Табысы мен атақ – даңқы, қолы жеткен мансабы, Себепсіз құр ішу мақсат ауып кетсе аңсары. Осы арқылы мен алдымен адамдарды жаулаймын, Ақырындап уақыт өте әлемді де жаулаймын. (Әдемі киінген Темекі жан - жағына жымия қарап, күліп кіріп келеді)
Темекі: Әлім - Уа, тақсырым, Мен барлық адам өмірін Көк түтінге улатып, Тәнін жаулап аламын.
1 - оқушы: Уа, халқым, назар аудар денсаулыққа. Өмірде бақыттысың денің сауда. «Денсаулық – терең бақыт» деген сөзді, Құр айтпаған ұлы Абай данамыз да. Денің сауда күштісің бұл әлемде, Денің сауда сұлусың жер бетінде. Сол мықты денсаулықтың арқасында, Жетерсің әлі талай бақыттарға. Ақжол: Дені саудың – жаны сау Денсаулық сенің байлығың Мықты болсаң досым ау Жуымас саған қайғы мұң
2 - оқушы: Денсаулықты сақта түзу өсесің Күнәдан пәк жәннат өмір кешесің. Көрген күнің қараңғы ғой дерт шалса, Харамменен тәңірді улап не етерсің? Жаман әдет көп шектірер қасірет, Сақта өзіңді; жақсылыққа жетерсің. Аружан: Шынығамыз, тынығамыз, Салауатты өмірге. Қанаттанып, талаптанып, Болашаққа біз бірге.
3 - оқушы: Денсаулық - бар байлығың басыңдағы, Жайнаған өміріңнің жасыл бағы. Қастерлеп мәпелесең, аяласаң, Бойыңнан кетпес қуат жасыңдағы. Денсаулық қашаннан да алтынға тең, Болады болашағың жарқын да кең. Аңдамай жақын болсаң арсыздықпен, Ойланып көп тасымай ақылға кел.
4 - оқушы: Адам болу, ел болудың жолы да, Оңай емес ойлау керек оны да. Ел қатарлы тірлік етіп кем болмау, Бақыт құсын қондыру да қолыңда. Сондықтан да салауаттылық сабағын Шығарма естен басқан сайын әр адым. Жаман әдет жуымасын жаныңа, Табиғаттай таза ұлы бол даланың. Ниетің де, тілегің де, ойың да, Сұлу болсын, таза болсын бойың да. Адал еңбек сені алға бастасын, Жеңіл пайда, жеңіл жолға бой ұрма.
Денсаулық – адам баласының ең құнды игілігінің бірі. Денсаулықты сақтау үшін ең бірінші кезекте ойың, ниетін таза болуы керек. Адамның жан тазалығы денсаулығына әсер етеді.
Адам табиғаттың өзіңе сыйлаған мүмкіндіктерін орынды пайдаланып, гигиеналық тәртіпті сақтап, денсаулыққа зиян келтірмей жүрсе, ұзақ та бақытты өмір сүреді. Денсаулықты сақтау әр адамның өз қолында.
Сабыр мен сенім, мейірімділік пен сүйіспеншілік адам денсаулығын жақсартуға ықпал етеді. Денсаулығын жақсы болса, көңіл күйде көтеріңкі болады.
Деннің саулығы адамның өзіне және өзгеге адал болуынан, көңіл күйін басқара білуіне байланысты. Өзіне және өзгелерге деген адал сезім, ақыл - ой салауаттылықтың негізі.
Денсаулықтың екінші құпиясы – Денсаулықтың үшінші құпиясы - Денсаулықтың төртінші құпиясы
Денсаулықтың бесінші құпиясы –
Денсаулықтың алтыншы құпиясы –
Денсаулықтың жетінші құпиясы –
Денсаулықтың сегізінші құпиясы
Денсаулықтың тоғызыншы құпиясы –
Денсаулықтың оныншы құпиясы – « Денсаулық» - ұғымының мағынасын ашу.
Денсаулықтың екінші құпиясы – біздің тыныс алуымызда болып табылады. Денсаулықтың үшінші құпиясы - шынығу әрекеттері күш әкеледі. Денсаулықтың төртінші құпиясы – дұрыс тамақтану. Денсаулықтың бесінші құпиясы - күлкі. Күлкі мәңгілік емші. Денсаулықтың алтыншы құпиясы - демалу күші деп аталады. Денсаулықтың жетінші құпиясы - тұлғаны таза ұстай білу күші. Денсаулықтың сегізінші құпиясы – таза қоршаған ортасыз шынайы денсаулықтың болуы мүмкін емес. Денсаулықтың тоғызыншы құпиясы – сенім күші. Денсаулықтың оныншы құпиясы – сүйіспеншілік күші.
