Просмотр содержимого документа
«Мемлекеттік тіл – орта? тіл »
Тақырыбы: Мемлекеттік тіл – ортақ тіл
Мақсаты:оқушыларды қазақ тілінде ауызекі тілде еркін сөйлеуге үйрету; қазақша байланыстырып сөйлеу дағдыларын қалыптастыру; сұрақтарға тез, дұрыс жауап беруді меңгерту, сөзжұмбақтарды шешу арқылы оқушылардың білімдерін шыңдап, ой-өрістерін кеңейту.
Дамытушылық: оқушылардың логикалық ойлау қабілеттерін, ауызша, жазбаша сөздік қорларын дамыту.
Тәрбиелік: оқушылардың мемлекеттік тілге деген қызығушылығын арттыру, отаншылдыққа, мемлекеттік тілге деген сүйіспешілікті арттыруға тәрбиелеу.
Сабақтың әдісі:жеке, сұрақ-жауап, сөз құрау, жұмбақ шешу, мақал толықтыру т.б.
Сабақтың түрі: сайыс сабақ
Сабақтың көрнекілігі: тапсырмалар жазылған қиықшалар, плакат т.б.
Сабақтың барысы:
Біздің Отанымыз - Қазақстан Республикасы. Қазақстан Республикасының өз Елтаңбасы, Гимні, Туы, төл теңгесі бар. Сонымен қатар Қазақстан Республикасының Ата Заңы – Конституциясында белгіленген өз мемлекеттік тілі бар.Ол, әрине, қазақ тілі. Қазақстан Республикасының әр азаматының парызы – мемлекеттік тілді білу, оны құрметтеу.
Бүгінгі біздің сабағымыздың мақсаты – осы мемлекеттік тіл – қазақ тілінің білгір тобын анықтау. Сабағымыз сайыс түрінде өтеді. Сайыс сөзінің синонимін тапсақ «жарыс» деген мағына береді.Сайысқа 7 – 8 класс оқушылары қатынасады.Тапсырма саны – 8.
Сайыс мынадай кезеңдерден тұрады:
«Бәйге» сұраққа жауап беру,
«Шешуін тап» Альфавиттік жұмбақ шешу.
Сөз құрау.
Тақырыптық әңгіме құрау.
Тестілеу – «Қай септік?»
Сөзжұмбақ шешу. «Қай қала?»
Мақалда аяқта
Жорға
1-кезең. Әр топқа 10 сұрақтан қойылады. 1 жауап -5 ұпай.
Қазақтың ұлы ақыны кім? (Абай)
Қазақ тілінде неше септік бар? (7)
Қыс айларын ата. (қаңтар, ақпан, желтоқсан)
Ілік септігінің сұрақтарын ата (кімнің, ненің)
Бір жылда неше күн бар? (365)
Буынның неше түрі бар? (3)
Сен қай елдің азаматысың? (ҚР)
Оқушылар асханада не істейді? (тамақ ішеді)
Қазір нешінші сабақ? (2-інші)
Сенің сынып жетекшің кім?
2-ші топқа:
Бір аптада неше күн бар? (7)
Барыс септігінің сұрақтарын ата (кімге, неге)
Қазақстанның астанасы қай қала? (Астана)
Оқушылар мектепте не істейді? (сабақ оқиды)
Қазір қандай жыл мезгілі? (қыс)
Тудың түсі қандай? (көк)
Еріндік дауыстыларды ата (о,ө, ұ,ү, у)
Термин сөздер дегеніміз не? (белгілі бір ғылымға байланысты айтылатын сөздер)
Тұйық етістіктің жұрнағы (-у)
Қыста ауа-райы қандай болады? (салқын)
2-ші кезең «Шешуін тап»
Қазақ тіліне тән дыбыстарды еске түсіру мақсатында алфавиттік жұмбақ ұсынылады.
Тұзда бар, Шөлде бар,
Суда жоқ. Далада жоқ.
Мұзда бар, Көлде бар,
Буда жоқ (Ұ) Теңізде жоқ (Ө)
Қазда бар, Қарғада бар,
Үйректе жоқ, Сауысқанда жоқ.
Құрда бар, Тоғайда бар,
Шілде жоқ (Қ) Аққуда жоқ (Ғ)
Дәнде бар, Бірде бар,
Елде жоқ. Үште жоқ.
Сәнде бар, Екіде бар,
Селде жоқ (Ә) Бесте жоқ (І)
3-ші кезең: «Қарлығаш» сөзінен сөз құраулары қажет.
4-ші кезең: Өздері таңдап алған тақырыптар бойынша 5-6 сөйлемнен тұратын тақырыптық әңгіме құрау.
Ұсынылатын тақырыптар:
Менің отбасым
Менің досым
Менің мектебім
Менің күн тәртібім
Менің ауылым
Қыс мезгілі
5-ші кезең: «Қай септік» - ойыншылар берілген тестідегі сөз тіркестерінен септікті тіркесті табады.
Барыс септікті сөз тіркесін тап:
А) қаладан келді
Ә) қаланың адамы
Б) қалаға барды
В) қалада тұрады
2. Жатыс септікті сөз тіркесін тап:
А) мектепке келді
Ә) мектептен қайтты
Б) мектепті бітірді
В) мектепте оқиды
3. Табыс септікті сөз тіркесін тап:
А) ауылдың малы
Ә) ауылға бардым
Б) ауылдан келдім
В) ауылды жақсы көремін
4. Шығыс септікті сөз тіркесін тап:
А) оқушымен келді
Ә) оқушыдан сұрады
Б) оқушыны көрді
В) оқушыға қарады
5. Көмектес септікті сөз тіркесін тап:
А) қаламды алдым
Ә) қаламның сиясы
Б) қаламмен жаздым
В) көп қалам
6-шы кезең: Сайыскерлер сөзжұмбақ шешеді.. Сөзжұмбақ шешу барысында оқушылардың сөздік қорларының деңгейі сараланады. Тапсырма бойынша сөздердің аудармасын табу қажет.
Жаңа –новый құрметтеу - уважать
Кесте-расписание кіру -войти
Ата-дедушка көңілді - веселый
Нан-хлеб бірге- вместе
Сынып-класс мәдениетті -культурный
Қант—сахар өнер - искусство
Уақыт- время қызығу - интересоваться
Жыл-год дәмді - вкусный
Тамыз-август сыйлықты таңдау – выбрать подарок
Жаз-лето жұмсақ - мягкий
Апта-неделя әдепті - вежливый
Қыс-зима ерекшелік -особенность
7-ші кезең «Мақалды аяқта» кезеңінде мақалдың жалғасын табулары керек.
Күлме досыңа, ................... (келер басыңа)
Отансыз адам .................... (ормансыз бұлбұл)
Ас – адамның .................... (арқауы)
Бірінші байлық - ........................(денсаулық)
Күздің бір күні, ....................... (қыстың бір айын асырайды)
Күш - білімде, білім - ................. (кітапта)
Ең тәтті де – тіл,
Ең ащы да - ................... (тіл)
Өнер алды – қызыл тіл.
Отан ............... ыстық (оттан да
Туған жердей жер болмас, ----------------- (туған елдей ел болмас)
8-ші кезең: «Жорға» берілген сұрақтарға жауап беру арқылы топтар өзара жарысады.
1-ші топқа қойылатын сұрақтар:
Аптаның бірінші күні қалай аталады? (дүйсенбі)
Кабинет истории -........(тарих кабинеті)
Біздің ауылдың атауы- ..................(Белес)
Бала оқытатын адам .................... (мұғалім)
Мемлекеттік Гимннің авторлары - .........(Жұмекен Нәжімеденов, Нұрсұлтан Назарбаев)
«Суффикс» сөзінің аудармасы - ............. (жұрнақ)
Еттен дайындалатые ұлттық тағам - ................ (бешбармақ, қуырдақ)
«Оқушы» сөзінің аудармасы - ......... (ученик)
Қазақстан Республикасының астанасы ................... (Астана)
Наурыз мерекесі қашан тойланады? - .................. (22 наурызда)
2-ші топқа қойылатын сұрақтар:
Адамды кім емдейді? - .................... (дәрігер)
