Сын есімнің емлесі

Пәні

Қазақ әдебиеті

Сыныбы

5- сынып

Уақыты

Сабақтың тақырыбы

А.Құнанбаев «Ғылым таппай мақтанба»

Құзыреттілікке жеткізетін сабақтың мақсат-міндеттері:

а) ақпараттық

А.Құнанбайұлының “Ғылым таппай мақтанба” өлеңінің негізгі идеясын тапсырмалар арқылы меңгерту;

ә) коммуникативтік

Оқушылардың бойына бес асыл істі дарытуға, бес дұшпаннан қашық болуға дәріптейді

б) проблеманы шешу

Абай шығармашылығы бойынша тапсырмалар арқылы өз беттерімен жұмыстануға дағдыландыру

Сабақтың түрі

Аралас сабақ

Сабақтың әдісі

Көрнекілік әдісі, сөздік, әңгімелесу, көркемдеп оқу әдісі;

Сабақта қолданылатын педагогикалық технологиялар

АКТ, СТО, білім беруді ізгілендіру технологияларының әдіс-тәсілдері

Көрнекілігі

Оқулық, дид. тапсырмалар, топшамалар

Пәнаралық байланыс

Әдебиет

Сабақтың барысы

Мұғалімнің қызметі

Оқушының қәызметі

Күтілетін нәтиже

I.Ұйымдастыру бөлімі

-Амандасу;

-Оқушыларды тексеру;

-Зейіндерін сабаққа аудару

Мұғаліммен амандасу, сабақта кімнің жоқ екенін айту, сабаққа дайындалу

Сәлемдесу арқылы оқушылар мен мұғалім арасында ынтымақтастық қатынас орнайды.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру:

ІІІ. Өткен материалды қайталау арқылы жаңа материалды қабылдауға дайындық:

II.Жаңа материалды меңгертуді ұйымдастыру:

VІ.Жаңа материалды бекіту:

А) мұғалімнің көмегімен:

Ә) оқушының көмегімен:

Үйге берілген тапсырма:

1.А.Құнанбайұлының «Қыс» өлеңін жаттау;

2. «Қыс» өлеңін «Жазғытұры» өлеңімен салыстыру.

1.Абай Құнанбаев кім?

2.Оның қандай шығармаларын білесіздер?

3. Абайдың табиғат лирикасына байланысты қандай шығармаларын білесіздер?

Оқушылар, бүгін біз Абайдың білім тақырыбына арналған шығармасымен танысамыз.

І. Оқулықпен жұмыс:

Өлеңді мәнерлеп оқу;
Өлеңнің тақырыбын ашу;
Ақынның айтпақ ойы

ІІ. Сөздікпен жұмыс:

Нәфрәтлі –

Ғибрәтлі –

ІІІ. Өлең құрылысына талдау:

ІҮ.Венн диаграмасы

Үйге берілген тапсырма:

1.А.Құнанбайұлының «Қыс» өлеңін жаттау;

2. «Қыс» өлеңін «Жазғытұры» өлеңімен салыстыру.

«Ғылым таппай мақтанба», «Әсемпаз болма әрнеге», «Құлақтан кіріп бойды алар», «Сегіз аяқ», т.б.
«Қыс», «Жазғытұры», «Күз», т.б.

1.Өлеңді мәнерлеп оқиды;

2.Өлеңнің тақырыбы: өнер-білім, оқу туралы;

3.Ақынның айтпақ ойы – оқып, білім алу арқылы ғана дұрыс жолға түсуге болады

Ғылым таппай мақтанба,/а

Орын таппай баптанба/а

Құмарланып шаттанба,/а

Ойнап босқа күлуге/в

Бес нәрседен қашық бол,/в

Бес нәрсеге асық бол./в

Бунақ: 2

Тармақ: 6

Буын: 7-8

Ұйқас: шұбыртпалы

Жауаптары:

1845
Семей
Құнанбай
Тобықты
Анасы- Ұлжан, әжесі – Зере

6.«Айттым сәлем, Қаламқас»

Үйге берілген тапсырманы меңгергендігі анықталады.

Оқушылар ақын жайлы білгендерін топтастырады, жүйелейді.

Өлеңді мәнерлеп оқып, сұрақтарға жауап бере отырып, өлеңдердің тақырыбын, идеясын анықтайды.

Шығарманың мазмұны бойынша оқушылар сөздікпен жұмыс жүргізеді.

Оқушылар берілген тапсырма бойынша өлең құрылысына талдау жасайды.

Оқушылар сабақты қорытындылау мақсатында венн диаграмммасын толтырады.

«Жұлдызды сағат» ойыны арқылы сабақтан алған білімдерін қорытындылайды.

V. Үйге тапсырма:

Қорытынды:

Бағалау:

Үй тапсырмасын тыңдап, түсініп алып, күнделіктеріне жазып алады.

Сұрақтары болса қояды.

Үй

тапсырмасын

орындау

арқылы

өз беттерімен

жұмыстануға

үйренеді.

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«Сын есімнің емлесі»

Пәні	Қазақ тілі
Сыныбы	7
Уақыты
Тақырыбы	Тұйық етістіктің түрленуі
Мақсат-міндеттер: а) ақпараттық ә) коммуникативтік б) проблеманы шешу	Тұйық етістіктің тәуелдену, септелу формаларын және емлесін меңгерту. Тақырып бойынша алған ақпаратын ауызша және жазбаша тілде пайдалану дағдысын қалыптастыру. Септелу және тәуелдену үлгісіне байланысты тапсырмалар беру арқылы өз бетімен орындауға дағдыландыру.
Сабақтың типі	Аралас сабақ
Сабақтың әдісі	Сөздік, морфологиялық талдау әдісі
Сабақта қолданылатын пед. технологиялар	СТО,АКТ, дамыта оқыту технологиясы
Пәнаралық байланыс	Қазақ әдебиеті

Сабақтың барысы		Мұғалімнің қызметі	Оқушының қызметі		Күтілетін нәтиже
І. Ұйымдастыру бөлімі	- Амандасу; - Сынып оқушыларын түгендеп, оларды сабаққа даярлау.			- Амандасу ; - Сабаққа дайындалады.		Мұғалім мен оқушы арасында дара түсінік қалыптасады.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру	1.207 –жат. 2.Көсемшенің сөйлемдегі қызметіне байланысты Әйтеке бидің шешендік сөздерінен мысал.			1. 207 – жаттығу . Мақал –мәтелдерден көсемшелерді тауып,олардың қай жақта жіктеліп тұрғанын және тұлғалық талдау жасап, сөйлемдегі қызметін анықтаңыз. 1) Дұшпан күлдіріп айтады, Дос жылатып айтады. Күлдіріп – көсемше жұрнағы мен өзгелік етіс жұрнағы арқылы жасалған жалаң, негізгі, болымды, салт етістік. 2)Жер дауымен байланысты Орта жүзде Орманбет биге айтқан бір сөзінде Әйтеке: «Бай болсаң халқына пайдаң тисін,батыр болсаң жауға найзаң тисін, бай болып елге пайдаң тимесе, батыр болып жауға найзаң тимесе, елден бөтен үйің күйсін.»деген.		Үй тапсырмасын тексеру арқылы өткен материалды қалай меңгергені байқалады.
ІІІ. Жаңа материалды меңгертуді ұйымдастыру.				Жаңа тақырыптың ережесін мұқият тыңдайды. Тұйық етістіктің түрленуіне жеке –жеке тоқталады. Тұйық етістіктің емлесімен, жасалу жолдарымен танысады.		Жаңа материал бойынша тұйық етістіктің жасалу жолын, өзіндік белгілерін, емлесін және түрленуін меңгереді.
ІҮ. Жаңа материалды бекітуді ұйымдастыру.	І тапсырма.Берілген сөйлемдерден тұйық етістіктерді тауып септеп, тәуелдеңіз. ІІ тапсырма. Берілген кестесөзден 7 салт-дәстүр атауларын табыңыз. Берілген сөздерді әрі тұйық етістік ретінде, әрі зат есім ретінде қолданып, әрқайсысына сөйлем құраңдар ІІІ тапсырма. Берілген сөйлемдерге морфологиялық талдау жасаңыз, тұйық етістіктердің астын сызыңыз. ІҮ тапсырма. Сәйкестендір. Заттанған тұйық етістіктердің түбірін, қосымшасын анықтаңыз. Ү тапсырма. Сөзжұмбақты шешіңіз ҮІ тапсырма.			210 –жаттығу.Көшіріп, тұйық етістіктердің астын сыз. Тұйық етістіктерге морфологиялық талдау жаса. Тегінде қай мамандық саласында жүрген адам болса да, шын интеллигент дәрежесіне жету үшін әдебиетті білу –жалпыға ортақ шарт. Әр адамның жақын досы, бала күнінен өмірлік досы, кітап болған-ды. Сол нәрлі достық ең әуелі әдебиет кітабымен достасудан басталады. ... Жұрт көбінше орыс тіліндегі әдебиетті оқиды. Өзінің интеллигенттік қалпын, мін – дәрежесін сол әдебиетті оқу, білу арқылы қалыптайды. Екі тілдің мәдениетін бойға сіңіру ол адамды кең тынысты етеді.Молырақ жағын кеңірек көрсетіп, қос қанатты көреген ете түседі. Екі тілдей ана тілін білу екі енеге тел өскендей екі жақты, егіз екі нәр, қасиет, қуат береді. Жету –тұйық етіс жұрнағы арқылы жасалған жалаң,негізгі, болымды,сабақты етістік. 212- жаттығу. Берілген сөздерді әрі тұйық етістік , әрі зат есім ретінде қолданып, әрқайсысына екі сөйлемнен құраңыз. Жалғау,көсеу,құрсау,оқу,басу,жабу. Жалғау - 1) Қазақ тілінде жалғаудың төрт түрі кездеседі. І тапсырма. ІІІ тапсырма. 1-қатар: Тоқымқағар – жас адам алғаш жолға шыққанда жасалатын дәстүрлі бас қосу. 2-қатар: Ақ тілеудің белгісі – бата. 3-қатар: Шашу — дәстүрлі қазақ қоғамындағы ұлттық әдет-ғұрып. ІҮ тапсырма. Ү тапсырма. ҮІ тапсырма. «Салт-дәстүрім – асыл қазынам» Көптеген ғасырлардың барысында қазақтар-дың өзіндік бірегей әдет-ғұрыптары мен салт-дәстүрлері қалыптасты. XVIII ғасыр мен XX ғасырдың бас кезінде оның бірқатарын Ресей әкімшілігінің өкілдері, орыс және шетел ғалымдары, саяхатшылар айқын байқап, жазып қалдырды. Қазақтардың әдет-ғұрыптары мен салт-дәстүрлері үй ішіндегіотбасылық және адамдардың өзге де топтары арасындагы өзара қарым-қатынастарды қалыптастыруда үлкен рөл атқарды. Қазақтар бала тәрбиесіне ерекше көңіл бөлген. Қазақтың дәстүрлі тәрбиелік үлгі-өнегелері ұрпақтан ұрпаққа ауысып отырады. Жиналып тұрған топқа жақын келген адам оларға бірінші болып сәлем беруге міндетті. Атты адам жаяу кісіге, жасы кіші үлкендерге бірінші болып сәлем береді. Алға келген астан алдымен жасы үлкен адам дәм татады. Тамақ ішіп отырған кезде көп сөйлеуге болмайды. Балаларға жақсы тәрбие, үлгі-өнеге беруде мақал-мәтелдердің атқаратын рөлі зор. Халықданалығы балаларды еңбексүйгіштікке, алды-артын аңдап сөйлейтін сақтыққа, адамгершілік асыл қасиеттерге баулиды. Мәселен, «Аққа Құдай жақ», «Батырдың күші - айласында», «Асықпаған арбамен қоян алады», «Еңбек етсең ерінбей, тояды қарның тіленбей», «Бірлік бар жерде тірлік бар», «Қолы қимылдағанның аузы қимылдайды», , «Жақсыда жаттық жоқ», «Жаман үйді қонағы билейді», «Жақсы жігітке жеті өнер де аз» сияқты мақалдардың тәрбиелік маңызы зор.		Оқулықпен жұмыстана отырып тұйық етістіктің сөйлемдегі орны мен түрленуін қарастырады Берілген тапсырма бойынша сөйлем құрамынан тұйық етістіктерді тауып оларды септеп, тәуелдейді. Кестесөзден тұйық етістіктерді тауып , оларды әрі зат есім , әрі етістік ретінде қолданылуын қарастырады. Сөйлемдерге морфологиялық талдау жасау арқылы тұйық етістіктің түрленуін, сөйлемдегі қолданысына тоқ талады. «Сәйкестендіру» стратегиясы бойынша салт-дәстүр түрлерін анықтап, тұйық етістікке жалғанып тұрған қосымшаларды ажыратады. Берілген сөзжұмбақты шешу арқылы ойланып жүйелі жауап беруге дағдыланады. Ойтолғау немесе сабақта алған әсерін жазу арқылы оқушының ойлауы, танымы, сөйлеу нормасы жүйеленеді.
Ү.Үйге тапсырма.				1.«Үме» яки «Асар». Қазақ арасында ертеден келе жатқан салттардың бірі – «үме» яки «асар салу» деп аталады. Бұл салт бойынша, көпшілік күш біріктіріп, бір – бірінің жұмысына қолқабыс көрсетді. Қауырт күш жұмсауды талап ететін жұмыс кезінде, яғни қой тоғыту, қой қырқу, жүн сабап, киіз басу, үй көтеру, жылқы күзеп, тай таңбалау, бие байлау, соғым сою, егін ору, шөп шабу және жинау, үй – жай, той жасау, ас беру, өлім ұзату және т.б. істерде ауылдастар мен руластар жабыла жұмылып, бұл істерді істеп келеді. 2.«Қалжа мен шілдехана тойы». Бір баланың дүниеге келуі тек сол бала туған отбасының қуанышы ғана емес, күллі ауыл аймақтың ортақ қуанышы. Әсіресе ұл баланың тууын қазақтар қатты қастерлеп, «ұл туғанға күн туады» дейді. Байырғы қазақ салты бойынша, бала туған күні сол отбасында той басталып, «қалжа» сойылып, маңайдағы абысын – ажын, тағы басқа әйелдер жиналып, «баланың бауы берік болсын» айтып құттықтайды. Ал кешке қыз – бозбала жиналып, түні бойы ән салып, домбыра шертіп, өлең айтып «шілдехана» күзетеді, түрлі ойын – сауық кейде өткізеді.		Үй тапсырмасын орындау арқылы оқушылар ізденеді, салт –дәстүрлер туралы ақпаратттарын толықтырады.
ҮІ .Бағалау, қорытындылау	Оқушылар сабаққа қатысына қарай бағаланып, сабақты қорытындылайды.			Сабаққа қатысына қарай бағаланады.		Оқушыдлар бағаланып ,сабақ қорытындыланады.