Сабақтың көрнекілігі: кестелер, кеспе қағаздары, тірек сызбалар. Сабақтың формалары: жеке баламен, топпен, сынып ұжымымен жүмыс жүргізу. Сабақтың типтері: ұйымдастыру кезеңі, үй тапсырмасын сұрау, жаңа сабақты түсіндіру, қорытындылау, бағалау. Сабақтың барысы:
а) Ұйымдастыру кезеңі.
Сәлемдесу.
Психологиялық дайындық
« Жүректен-жүрекке »
Тренингін өткізу.
Үй тапсырмасы
Сұрақтар әлемі
Сөзжасамнан өткенді қайталау сұрақтары.
Сөз тұлғасы деп нені атаймыз? Мысалы айт.
Түбір мен қосымша. Мысал келтір.
Дара, күрделі сөздер. Мысал келтір.
Біріккен сөз деген не? Оның емлесі. Мысал.
Қос сөз деген не? Неше түрі бар? Мысал.
Қайталама қос сөз қалай жасалады? Мысалмен айт.
Қосарлама қос сөз қалай жасалады? Мысалмен айт.
Адасқан әріптер
ЫҚСАРҚНАҒ ӨЗСЕРД
Жаңа сабақ
Жаңа ақпарат
Кейбір күрделі атаулар, мемлекет, мекеме, ұйым аттары бірнеше сөздің тіркесінен құралып, кейде қысқартылып та қолданыла береді. Мысалы: Қазақстан Британ техникалық университеті деген ҚБТУ болып қысқартылып та жұмсалады. Осындай күрделі атаулардың белгілі тәсілдермен қысқартылып алынуынқысқарған сөздердейді.
Тест.
1.Туынды сөзді көрсетіңіз.
а) алыстанә) үстіб) қуырдақ,
3. Күрделі сөзді көрсетіңіз.
а) білімә) үлкен доп б) биыл
4. Қос сөздің жасалу жолын табыңыз.
а) шылау арқылыә) сөздің тіркесуі арқылы
б) сөздің қайталануы арқылы
5. Жұрнақ арқылы жасалған туынды сөзді табыңыз.
а) зейнетпенә) зейнетті 6) зейнеткер
Р/с Қысқарған сөздердің
жасалу жолы
Мысалы
1. Күрделі атау
Емлесі
Б¥¥ - Біріккен
құрамындағы сөз-
¥лттар ¥йымы
ҚХРмен
дердің бас әріпте-
Қазақстан
ТМД - Тәуелсіз
рінен қүралады.
Мемлекеттер
Республикасы
Достастығы.
достық
қатынаста. Биыл еліміз-
2. Күрделі атау қүра-
дің көп жастары АҚШ-
мындағы бірінші сөз-
қа оқуға жолдама алды.
ҚазМИ -
дің басқы буыны мен
Қазақстан меди-
ҚазТАГ мәлімдеме
цина институты
кейінгі сөздердің бас
жасады. Манар
АлМУ - Алматы
әріптерінен құралады.
ҚазМ¥У-дыц
мемлекеттік
филология
факультетінде
университеті
3. Күрделі атаулардың
құрамындағы бірінші
атком - атқару
оқиды.
комитеті
буындарынан немесе
Совхоз, колхоздар
педколледж -
бірінші сөздің басқы
жекелендірілді.
педагогакалық
Мектептің
буыны мен келесі сөз
медпунктінде
колледж
тұгас қалпында да бірі-
гіп қолданылады.
тіс дәрігері балаларды
4. Техника түрлерінің
емдейді
ГАЗ-51,
( машина, трактор
ТК-154,
Ол ГАЗ-53 көлігімен
т.б.) маркаларын
білдіретін шартты
шөп тасиды. Астана-
ИЛ-86,
АН-24
белгілер
дан Ардақ ТУ -154-
Ь. Әр түрлі өлшемнің
пен ұшып келді.
атауы
см, мм, км,
га, кг, ц, т
1 кг бал жинау үшін
ара он тоғыз миллион
гүлге қонады.
20 км-ден астам жер
жүрдік.
І.Сөздердің бас дыбыстары алынадькСЭС-санитарлық эпидемиялық станция, ЖЭС -жылу электр станциясы.
2.Бірінші сөздің буыны мен қалған сөздердің бас дыбыстары алынады: ҚарМУ, ҚазМИ.
З.Сөздердің бас буындары алынады немесе бірінші сөздің бас буыньіна қалған сөз өзгертілмей қосылып алынады: Қазпошта, партком.
4.Техника: Ан-86, Газ-51.
5.Өлшем бірліктері: см., км., мм., т., кг.
Міне, осылайша жаңа сабақты түсіндіріп болған соң жаттығу жүмыстарын орындатамын. Алғашқы орындалатын тапсырма: 102-жаттығу жүмысының орындалу шартын түсіндіремін: Қысқарған сөздерге қосымша жалғап, сөз тіркесі мен сөйлемдер құраңдар.
Келесі тапсырма: 103-жаттығу жұмысының шарты: Төмендегі қысқарған сөздерді қатыстырып, бірнеше сөйлем қүрап айтып, жазыңдар.
Кеспе қағазымен жүмыс. Қысқарған сөздерге түрлендіру жүмысын жүргізу (төрт жалғау бойынша): Газ-69, медколледж, АҚШ, кг., Ил-86, Қазпошта, СЭС, см.
Қысқарған сөзі бар сөйлем жаздырып, оны сөйлем мүшесіне талдату. Мысалы: Менің ағам СЭС-те дэрігер болып қызмет атқарады.
Кесте бойынша бір сейлемге фонетикалық талдау жасату.
Оқулықпен жұмыс
Дәптермен жұмыс
Сергіту сәті
Орнын тап
ойыны
2- топқа:
Қысқарған сөздерді пайдалана отырып, 2 сөйлем құрау
Қорытынды
Жас тілші
Үйге тапсырма
Бағалау
Үйге тапсырма: 101-жаттығу жүмысының орындалу барысын түсіндіремін:Баспасөз материалдарын оқып, қысқарған сөздерді атаңдар және олардың қандай жолменқысқарғанына назар аударыңдар. Қысқарған сөздерді теріп көшіріңдер.