План коучинга на тему "Рефлексия" и рефлексивный отчет коучинга

А.С. Пушкин атындағы №1 мектеп –гимназияның қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі Шатырбекова Ақмарал Алькебаевнаның

«Рефлексия» тақырыбындағы коучинг сессиясының жоспары

А.С. Пушкин атындағы №1 мектеп –гимназияның қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі Шатырбекова Ақмарал Алькебаевнаның

«Рефлексия» тақырыбындағы коучинг сессиясы бойынша рефлексивті есебі

Рефлексия – латынша «бейнелеу» ұғымын береді. Адам санасының өзін-өзі білуге, ішкі жан-дүниесін, психикалық жай-күйін тануға бағытталуы (Википедия). Педагогикалық рефлексия - мұғалімнің өзіне, сабақ барысындағы өзінің іс –әрекетіне объективті баға беруі. Рефлексия оқу үдерісінің динамикасын көрсету үшін оның әр кезеңінде оқушылар мен мұғалімдердің өзінің жұмысы, бақылауы мен бағалауын жазбаша түрде келтіруі, сондықтан оның қазіргі таңда мектеп тәжірибесінде алар орны ерекше. Сондықтан мен сыныптағы педагогикалық тәжірибені жақсартудың тиімді түрлерінің бірі- рефлексияның маңыздылығын түсіндіру, рефлексия түрлерімен, оны тиімді қолдану жолдарымен таныстыру мақсатында коучинг өткіздім.

Коучингіге қатысушыларды жарқын көңіл- күймен қарсы алып, алдағы жұмыстың нәтижелі болуы үшін, жағымды атмосфера құру үшін және коуч пен қатысушылар арасындағы кедергіні жою, ұшқыр ойды ояту мақсатында мен қатысушыларды дөңгеленіп тұрып, стаканды бір – біріне қайталанбайтындай етіп беруді ұсындым. Бұл тапсырманы қатысушылар көтеріңкі көңілмен орындады, әрқайсысы бір- бірінің стаканды беруіне назар аударып, тапқырлық танытқандарды қошеметтеп отырды. Осы тапсырманың сын тұрғысынан ойлауды қалыптасуына ықпал ететіндігін айта келе, қатысушылар коучинг тақырыбын өз беттерінше анықтауға тырысты.

Мен қатысушылардың коучинг барысында тиімді жұмыс істеуі үшін үш топқа бөлуді жөн көріп, конвертке салынған қағаз қиықтарын суретіне қарай жинауды ұсындым. Бұл тапсырма ұзақ уақытты алмады. Қатысушылар қағаз қияқтарын жинап, онда салынған компьютер, кітап, қалам суретін анықтап, топқа бөлініп отырды. Осы суреттердің коучинг тақырыбына байланысын анықтауды ұсындым. Айтылған пікірлер алуан түрлі: АҚТ, мектеп, сабақ беру түрлері және т.б. Қатысушылар осы құралдардың барлығын сабақта пайланатындығын айтты.

Мен қатысушыларға сабақ нәтижесін шығару үшін қолданылатын рефлексия түрлері туралы постер жасап, қорғауды ұсындым. Постерлер қатысушылардың рефлексия туралы түсініктері бар болғанымен, оның түрлері, қолдану мақсаты туралы білімдерінің аз екендігіне көз жеткіздім. Сондықтан «Рефлексия жасау– сыныптағы педагогикалық тәжірибені жетілдіру әдісі» тақырыбындағы презентация арқылы оқушы рефлексия арқылы өз оқу әрекетінің тәсілін түсініп, білімді саналы меңгере алады, яғни рефлексия – оқушыға алынған нәтижені талдауға, алдағы жұмыстың мақсатын анықтап, оған жету жолын өңдеуге үйрететіндігі, өзін-өзі тексеріп, оқу қызметін бағалауына мүмкіндік беретіндігін, рефлексия - өзін-өзі танудың, түсінудің, тексерудің, бақылаудың, бағалаудың негізгі тәсілі және ойлаудың қажетті құралы (http://www.izden.kz/referattar/psihologiya/115) екендігін айта келіп , «рефлексия» және «сыни рефлексия» туралы ұғымдармен таныстырдым. Қатысушылардың сыни рефлексияның сипаты мен артықшылығы туралы түсініктері қалыптасты.

Коучингінің ары қарай нәтижелі өтуі үшін және бой сергіту мақсатында қатысушылардың орындарынан тұрып, «I am Gammy Bear» бейнеролигінде көрсетілген жаттығуларды жасауын өтіндім, сөйтіп, қатысушылардың көңілі көтеріліп, келесі тапсырманы орындауға атсалысты. Әлдебір проблемены шешу барысында қатысушылар қаншалықты креативті болуы мүмкін екендігін тексеру үшін мен «5:15» жаттығуын орындауды ұсындым, яғни қатысушылар ешбір құралсыз рефлексия жасаудың 5 минутта 15 идеясын жазып, қорғады. Топ мүшелері берілген ұсыныстарды мұқият тыңдап, осы идеялардың ішінен ең тиімдісін анықтап, белгілеп қойды. «Сабақ туралы эссе жазу, 4 қатар өлең құру, сабақта туындаған кедергілерді жою жолдарын ұсыну» сияқты ұсыныстарды ең тиімді деп тапты.

Мен қатысушыларға сабақта тиімді қолдануға мүмкіндік беру үшін, рефлексияның бір түрін «Егер...» әдісі бойынша тапсырманы орындауды ұсындым: «Егер біз рефлексия жасай алмасақ не болар еді?» деген ой туралы сурет салып, қорғауды ұсындым. Бұл тапсырма қатысушылардың ешбір сөзді қолданбай, ой ұшқырлығын танытуға мүмкіндік берді.Олар рефлексия жасай алмасақ, тастан қашалған ескерткішке ұқсап, бір орында тапжылмай тұрып қалатындығымызды, ал өмірдің бар қызығының айналып өтіп кететіндігі туралы ой қозғады. Ал екінші топ рефлексиясыз адамды гүл ашпай тұрған өсімдікке теңесе, үшіншілері жапырақсыз қу ағашпен салыстырды.

Келесі кезекте, өткізілген коучингінің тиімділігін және нәтижелілігін тексеру мақсатында мен қатысушыларға коучингі барысында нені үйренгендері туралы ойланып, қима қағазда берілген сөйлемдерді аяқтауын өтіндім:

1. Мен үйрендім

2. Мен білдім

3. Мен __– ға (-ге) дәлел таптым.

4. Мен _______________анықтадым.

5. Мен __________________________таңдандым.

6. Маған ______________________________ұнады.

7. Менің _______________________________көңілім қалды.

8. Мен үшін ең маңыздысы_______.

Коучинг барысында бірқатар кемшіліктер орын алды, олар: уақытты үнемдемеу, «5:15» жаттығуын орындау барысында даулы жағдайдың орын алуы, яғни өзін көшбасшымен деп есептеген қатысушы басқаларға басымдық көрсетті. Бұл проблеманы шешу үшін мен әр қатысушының ойының дұрыс жақтарына ерекше көңіл бөліп, альтернативті жауап іздеуге тырыстым. Жалпы коучингінің тақырыбын ашу үшін тағы да басқа практикалық жаттығулардың қажет екеніне көз жеткіздім. Қатысушылардың рефлексиясы коучингінің жағымды атмосферада өткендігін, өздеріне қажет ақпаратты алғандығын көрсетті.