Сіз қандай мамандықты таңдар едіңіз?

Тасмолинская общеобразовательная школа

Сіз қандай мамандықты таңдар едіңіз ?

/Мектеп түлектеріне болашақ

мамандық таңдауға арналған кеш/

Педагог-психолог

Токтагалиева Лаура Хабиевна

Бағдарламасы:

1.Әрбір саладан шақырылған мамандармен таныстыру.

1. Баяндама «Мамандық және денсаулық»

3.Әрбір саладан шақырылған мамандарға арналған мектеп

түлектерінің сұрақтары

4.«Оң жақ миы не сол жақ миы басымдарды » анықтаудың

психологиялық әдістері.

5.Мамандық таңдау көрністері

Құрметті ұстаздар , ата – аналар , мектеп түлектері бүгін біздің

«Сіз қандай мамандықты таңдар едіңіз» атты – мектеп түлектеріне

болашақ мамандықты таңдауға арналған кешімізге қош келдіңіздер.

Біздің кешімізге шақырылған ауылымыздағы әр салада жұмыс істейтін

мамандар келіп отыр :

Баяндама

Тақырыбы: «Мамандық пен денсаулық»

Адамның өмір салты көбіне оның таңдаған мамандығына байланысты болады.Біздің әрқайысымыз табиғатымыздан ,алған тәрбиемізден (биологиялық және әлеуметтік ) өзімізше ерекшеленеміз ,сол себепті ,мамандық таңдаған кезде ойланып міндетті түрде оны ескерген дұрыс.Ерекшеліктер деп отырғанымыз – ол біздің икемділігіміз , құштарлығымыз,қызығушылығымыз.Ал,егер де адамның мінез – құлқы мен іс - әрекеті қоршаған тіршілік жағдайына сәйкес келмесе ерте ме кеш пе ол ағза қызметі мен жұмыс сапасына теріс әсерін тигізеді.

Бірінші үлгідегі мамандықтар «адам - табиғат» қарым – қатынасы негізінде қалыптасады.Оларға мал,ара,орман өсіру саласында жұмыс істейтін адамдар,агрономдар, геологтар жатқызылады.Екінші үлгідегі мамандықтар «адам - техника» қарым – қатынасы негізінде қалыптасады.Бұл топқа жататын мамандықтар слесарлар,тігіншілер,инженерлер т.б.

Ал,бояу жағатын суретшілер ,мүсіншілер – «адам – көркем бейне» типіне біріктірілген мамандықтар. Қандай мамандықты таңдасаңыздар да ,жетістікке жету үшін міндетті түрде еңбек ету қажет.Жұмыстан қанағат сезімін алу үшін өз мамандығын терең меңгерсе , неғұрлым еңбек қызық болған сайын соғұрлым адам шаршауды сезбейді.

Әйтсе де ,адамның эмоционалды қызығушылығын тудырмайтын еңбек түрлері бар екендігі де белгілі.Мұндай еңбекте адамға еңбексүйгіштік пен ұйымшылдық көп көмектеседі.Әрине мұнда барлығы тек жұмысшыға ғана емес , жұмыстың өндірісте жалпы ұйымдастырылуына да байланысты . Сіздің көңіл – күйіңіз көңіліңіздің тыныштығы мен психикаңыздың саулығы жалғыз сізге ғана байланысты емес.Сіздің жұмсаған еңбегіңіз күш – жігеріңіз әділ бағаланып , кикілжіңдер мен даулар дұрыс шешімін табу керек.Әр адам мүмкіндігі келгенше өзіне ұнайтын,шамасы келетін мамандықты таңдағаны дұрыс.

3. Әрбір саладан шақырылған мамандарға арналған мектеп түлектерінің сұрақтары

4.«Оң жақ миы не сол жақ миы басымдарды » анықтаудың психологиялық әдістері.

Балардың миының қызметі :абстакті-сол жақ ми бөлігі басым жұмыс істейтіндер (левополушарные) және оң жақ ми бөлігі басым жұс-мыс істейтіндер (правополушарные) болып табылады.Келешек мамандық таңдағанда балалардың осы ерекшелігін жете білу педагогтар мен ата-аналар үшін аса маңызды. Мысалы,

Оң жақ миы басым балаларға есеп –қисап жағы ауыр соғады.Ми қызметі де «бюджеттік ұстанымға» сүйенеді,яғни тұқым қуалаушылық басым рөл атқарады.

Арнаулы тестілер арқылы баланың ойлау типін анықтауға болады.Ең алдымен қай жақ миы басым істейтінін анықтап алу керек. Балаға:

Математика немесе сурет салу,

Алгебра немесе әдебиет,

Химия немесе шет тілі,

Физика немесе ән

пәндерінің бірінші бағандағы атауы ұнаса ,сол жақ миының қызметі басым,екінші бағандағы пәндер ұнаса,оң ждақ миының қызметі басым болғаны. Балаға қай пән қызғылықты ,оңайға түссе мидың жетекші қызметін сол арқылы танып білуге болады.Балаларға төртбұрышпен домалақ салғызу арқылы да оң жақ және сол жақ жетекші ми қызметін анықтаймыз.Домалақ пен төрбұрышты салдырғанда «оң жақ милы» балалар домалақ пен төртбұрышты біріктіріп қояды. «Сол жақ милы» балалар екеуін бөлек-бөлек салады.

Балаларға адам салғызуға болады.Жетекші сол жақ милы балалар адам суретіне тік сызықтарды көбірек қолданады,саусақ ,түймелерге дейін салып қояды.Жетекші оң жақ милы балалар адамды әдемірек қылып салады.Адам суретіне қоса күн,ағаш,үй тағы басқаларды салып қояды.

Адамды қағаздан қол үзбей бір сызықпен салып шығуы мүмкін.

Баланың ойлау типін анықтаудың жолдары әр алуан .Сол қолының аты жоқ саусағы мен шынашағы көбірек айқастыра алса «оң жақ миы» жетекші рөл атқарады,оң қолындағы аты жоөқ саусақ пен шынашақ жақсырақ айқасса , «сол жақ миы» жетекші рөл атқарады.

Баланың ойлау типі өздеріне сәйкес оқыту әдістерін таңдауды қажет етеді. «Сол жақ милы» баларға түсіндіру мен баяндау әдісі, ал «оң жақ милы » балаларға көрсету арқылы жақсы нәтежеге жетуге болады.Тәжірбие ,зерттеу нәтежиесі бойынша «оң жақ милы» балалар «сол жақ милылардан» көбірек.

Мамандықтар

Сол жақ милыларға

Оң жақ милыларға

Ғалым – тәжірибеші , оператор , фотосуретшілер, әртіс , тігінші , педагог , суретші , әнші , әдіскер , саяхатшылар .

Ғалым – зеріттеушілер, бухгалтер, шенеунік, жөндеушілер, менеджер, электрик , информатик, банк қызметшілері , қаржыгерлер .

Осындай таным ерекшеліктерімен қоса мамандық таңдаудың дәлірек тәсілдері бар . Физогномика заңдары бойынша адамның психикасы мен қасиеттері құлағының пішінінен не ғұрлым айқынырақ көрінеді.Себебі адамның құлағы жаратылысынан ең ерте қалыптасатын мүше.Сонымен баланың құлағы әкесінің не шешесінің құлағына ұқсаса соның мамндығын таңдағаны абзал.Әрине бұл жерде әкесінің не шешесінің сол мамандықты ұнататынын не ұнатпайтынын да ескеру керек.Әкесі не шешесі жақсы мұғалім не дәрігер болса ,ал баласының құлағы әкесіне ұқсап тұрса әрі бала да мұғалімдікке бейім болса баланың айтулы мұғалім болатыны күмәнсіз.

«Оң жақ милы – сол жақ милыларды » анықтаудың психофизикалық әдістері.

А.Саусағыңызды айқастырыңыз;сол қолыңыздың бас бармағы үстінде тұрса, сол жақ милы, оң қолдың бас бармағы үстінде тұрса, оң жақ милы болғаны.

Ә.Бір парақ қағазға тесік жасаңыз. кезек -кезек көзіңізді жұмып қараңыз. Қай көзіңізді жұмғанда қараған затыңыз тұтасып кетеді, сол жағыңыз басым болғаны.

Б.Қолыңызды айқастырыңыз. Қай қолыңыз жоғарыда тұр?

В.Қол шапалақтаңыз. Қай алақаныңыз жоғары тұр?

«Суреткер - ойшыл» немесе «оң жақ миы не сол жақ миы басымдарды »

анықтаудың психологиялық әдістері.

Төмендегі сұрақтарға он бір балдық жүйемен жауап беру керек.

«Жоқ» деген жауапқа 0 балл,1-ші сұраққа нақты жауап беруге қиналсаңыз,

келесі сұраққа көшіңіз.Өзіңізге өзіңіз әділ баға қойыңыз.

1. Мен көбіне жақсы көңіл күйде жүремін.

2. Осыдан бірнеше бұрын оқығандарым есімде жақсы сақталған.

3. Ән әуенін бір-екі рет тыңдағаннан –ақ , дәл қайталап бере аламын.

4. Әңгіме тыңдап отырғанда , оны елестете аламын.

5. Эмоция маған тек кедергі келтіреді деп есептеймін.

6. Адамның жүзін есіме жақсы сақтаймын.

7. Жолдастарымның арасында әңгімені бірінші бастаймын

8. Егер біреудің идеясы талқыланып жатсы , дәлел талап етемін.

9. Менің көңіл күйім көбіне пәс болады.

10. Жаңбырлы күнді ұнатамын.

1,2,5,8,9 (сол жақ миы басым) және 3,4,6,7,10 (оң жақ миы басым)

сандардың балын санаңдар.

1.Егер сіздің сол жақ ми көрсеткішіңіз оң жақ миға қарағанда 5 балдан артық болса ,сіз логикалық ойлау түріне жатасыз.Сіз оптимиссіз,мәселенің көбін өзіңіз шеше алатындығыңызға сенесіз.Айналаңызбен қарым-қатынас жасауыңыз оңай,өмірге нақты қарайсыз.Логикалық ойлауды қажет ететін мамандықты таңдауыңыз керек.Сіз жақсы матеметик,дәл ғылымдарының оқытушысы,өндірісті ұйымдастырушы,ЭЕМ програмисі ,ұшқыш бола аласыз.

2.оң жақ миыңыз сол жақ мидан басым болса көркемдік ,шығармашылыққа бейімсіз,ұйымшылсыз,өзіңіздің сезіміңізге ,түйсігіңізге сүйенесіз және ол дұрыс болып шығады.Көпшіл емессіз,есесіне бап талғамайжемісті жұмыс істей аласыз.Бейнелі ойлауды қажет ететін мамандықтарды таңдағаныңыз жөн.мысалы:суретші ,тәрбиеші,сәулетші,дәрігер.

3.Ал логикалық және бейнелі ойлау жүйесі қатар дамыған адамдарды үлкен жетістіктер ,ауқымды істер күтіп тұр.Ойы мен сезімі тұтастықта болса,ол адам жүйелі ,сабырлы болады.Оқиғаны тұтастай қабылдап,нық шешімге келеді.,үлкен табысқа жетеді.

Сіз күрделі техникалық жүйелерді меңгеруші және сынаушы, қолбасшы бола аласыз.

5.Мамандық таңдау көрністері

Мен дос қызыммен мамандық таңдау туралы біраз пікірлестім.анау анадай,мынау мынадай дегендей...

-Мен кім бола алатынымды дәл айта аламын:Мұғалім болмаймын,себебі жүйкемді тоздырады.Химия өндірісіне бармаймын,себебі онда улы заттар болады,денсаулығыма зиян келеді,фабрикаға бармаймын ,себебі ондағы бір сарынды жұмыстан роботқа айналып кетемін.Менің таңдаған мамандығым денсаулығыма зиян келмейтін және қызық болу керек.Мамандығым жан-жануарлармен байланысты,жолда көп жүретін болса екен деп ойлаймын.

-Онда сен циркте істеуің керек,-деді дос қызым,ал маған қандай жұмыс болса да бәрі бір,тек ақысы көп болса болды.

Мен ойланып қалдым.Циркте істей алатын талантым бар ма ? Дос қызым дұрыс айтқан шығар,қабілетің болмаса,айлықты ойлап қойған жөн шығар.

Тапсырманың сұрақтары.

1. Қыздардың мамандық таңдаудағы дәлел-себептері қандай?

2. Қандай педагогикалық тәсіл қолданылған?

Екінші жағдайят.

Мектеп бітірушілермен кездесуде өзара пікірталас туды.Айна – кішкентай ғана қағілез қыз.Ол – дәрігер.Оның өз мамандығы туралы айтқан әңгімесіне сүйсінесің:балаларға дәріні байқап беру керек.Сәл қателессең , баланы уландырып аласың.Өзім де бір рет уланып қала жаздадым.Дәрінің аттарын атап сайрай жөнелді.

• Сенімен сөйлесу қиын екен.Кілең латынша айтасың.

• Ол менің жұмысым ғой ,- деп жымияды.

Бітірушілердің ішінде ағы бір келешек дәрігер бар еді.Әлия,сен неге тіс дәрігерлігін қаладың?

• Сәуле соны қалағасын ,мен де бара салдым.

• Ұнай ма ?

• Жай ,біршама.Керек емес пәндерді көп оқытады екен.Айтыңызшы,тіс дәрігеріне ағылшын тілінің қажеті қанша ?Мен енді тіс техникумына ауыспақшымын.Техник болғым келеді!

• Университеттен неге техникуға ауыспақсың ?

• Көп оқығым келмейді.Емтиханда практикада болған кезде техник дәрігерден гөрі көп ақша табады екен.

Сұрақтар мен тапсырмалар.

1.Мамандық таңдаудағы екі көзқарасты салыстырыңыз.

2.Қыздар мамандықты немен бағалап тұр ?

Сіз мамандықты қалай таңдар едіңіз және өзіңізді шығармашылықпен қалай жетілдірер едіңіз ?

Құрметті ата-ана , педагогтер !

Қоғамымыздың ,отбасымыздың асыл қазынасы баланың бақыты үшін,

қалаған мамандығының иесі болу үшін,мамандығын таңдай білу

үшін атсалысайық,ізденейік көмектесейік дей отырып бүгінгі

«Сен қандай мамандықты таңдар едіңіз ?» атты мектеп түлектеріне арналған

кешімізді аяқтаймыз.Кешімізге қатысып еліміздің болашақ азаматтары

мен азаматшаларына мамандық таңдауға көмектесіп ,атсалысқандарыңыз

үшін көп – көп рахмет .

Сау болыңыздар !