Денсаулы?

Денсаулы?

Денсаулы? зор байлы?

Адамзат ?мірге келген со? ?мірін ?алай болса солай ?ткізбеуі тиіс. Я?ни адам саналы да жар?ын ?мір с?руі ?ажет. Ол ?шін е? алдымен ата-бабамыз айтып кеткендей
Бірінші байлы? – денсаулы?
Екінші байлы? – а? жаулы?
?шінші байлы? – он саулы?

демекші, е? алдымен саналы да жар?ын ?мір с?ру ?шін денсаулы? ?ажет. Ал сол денсаулы?ты са?тау – ?з ?олымызда, я?ни ?з еншімізде. ?азіргі та?да ауруларды? т?рі к?бейіп барады. "Тірі адам т?бінде бір ауырмай т?рмайды” деп данышпан Баласа??ниді? айт?ан с?зі рас сия?ты. ?йткені, ?рбір адам басында ?зіне белгілі бір аурулары бар. Біра? біз сол ауруларды? шары?тауына жол бермей о?ан т?теп беруіміз ?ажет. Я?ни "Ауруын жасыр?ан ?леді” (?.Науаий) деген с?зге ?арсы адам ?з бойында?ы ауруы бойынша д?рігерлерден ке?ес алып, білгендерден с?рап отыруы ?ажет. Е? алдымен с?билерді? д?рыс жетіп ?алыптасуына ?арсы дисплазия деген аурулар бар. Ол аурумен с?би к?ресе алмайды, ал онымен к?ресетін ата-анасы. Б?л ауру д?рігерлерді? айтуынша, ?сіресе со??ы кездері балалар арасында ке?ірек тарап бара жат?ан дисплазия ауруыны? пайда болуына бірнеше себептер негіз. Оларды? біріншісін экологиялы? жа?дайлармен байланыстырса?, екінші себебі а?зада?ы йод темір, сондай-а? кальцийді? тапшылы?ына тікелей ?атысты. М?ны? а?ыры м?гедектікке ?келіп со?уы м?мкін. Сонды?тан баланы? сауы?ып кетуіне де ?зіміз ж?рдемші болуымыз керек. Ауру?а ?арсы сылап-у?алау с?биді? екі ая?ын тізесінен кісен секілді темірмен керіп ?ою керек.

Ал енді еліміздегі экономикалы? жа?дайды? ?згеріп нары?ты? ?атынастарды? дамуы, ?о?амны? ?леуметтік т?р?ыда жіктеле бастауы ол м?мкіншіліктерді? бірдей болмауы ж?не осы те?сіздікті? балаларды? т?л?а болып ?алыптасуына да ?з ы?палын тигізетіні аны?. Ал б?л к?мелетке толма?андар арасында ?ылмысты? к?беюіне ?келіп со?ады. Есірткі ??марлы? жасарып келеді. Б?л – дабыл со?арлы? жа?дай. Б?гін Республикамызда?ы т?ра?ты есірткі ??марларды? 2/3 б?лігін жас?спірімдер мен 25-30 жас?а дейінгі жастар ??райды. Балаларда да есірткіні т?тынатын жа?дайларда болады. Мамандарды? айтуынша есірткіні татып к?рген немесе о?тын-о?тын т?тын?ан адамдарды? жартысынан астамы 13-17 жаста жаса?ан. Есірткі ??марлы?ты? ?деп бара жат?аны ?ылмысты? ахуалды? к?рт нашарлауына тікелей ?сер ететіні аны?. Сонды?тан жастарды улап, халы?ты? болаша?ына ?атер т?ндіріп жат?ан б?л дертке аяусыз к?рес е? бірінші ?зіміз, отбасымыз ж?не мектепте басталуы ?ажет. Елімізді? ерте?гі тізгіні жастар ?асында мемлекетімізді? алдына ?ойып отыр?аны елулікке ену стратегиясы ж?зеге асу ?шін жас ?рпа?ты? дені сау болуы ?ажет. Сонда ?ана ?з елімізді елулік ?атарынан к?ре аламыз. Сол ?шін ?з денсаулы?ымызды ?зіміз к?туіміз ?ажет.

Денсаулы? механизмі бар екені белгілі, ал, денсаулы? ?зі АЛТЫ АСПЕКТІДЕН т?рады:

а) физикалы? денсаулы?.
б) психикалы? ж?не интеллектуалды денсаулы?.
в) жеке.
г) рухани денсаулы?.
д) эмоционалды денсаулы?.
е) ?леуметтік денсаулы?.

ФИЗИКАЛЫ? ДЕНСАУЛЫ? келесі т?сініктерден т?рады: бізді? денеміз ?алай ??рыл?ан ж?не ?алай ж?мыс жасайды, еш?андай дене аурулары жо?, ол жатты??ан немесе шыны??ан.

ПСИХИКАЛЫ? Ж?НЕ ИНТЕЛЛЕКТУАЛДЫ ДЕНСАУЛЫ? - б?л психикалы? ауруды? ж?не кем а?ыл-дылы?ты? болмауымен т?сіндіріледі. Психикалы? денсаулы? адам жа?а білімді ?абылдау ж?не оны ?олдау ?абілетімен, негізгі психикалы? процестерді? к?ші ж?не ?оз?ал?ышты?ымен сипатталады.

ЖЕКЕ ДЕНСАУЛЫ? - б?л адам ?зін-?зі адам ретінде сезінуі, талпынысы, ?зін к?рсетуі, жетістігі, негізгі ??ндылы?тары. Біреулер ж?мысынан, біреулер - ?нерден, ?шіншілері - отбасынан, т?ртіншілер - жеке басынан жетістік іздейді. ?зін-?зі таныту не??рлым ?о?ам?а ?арсы келмесе, со??рлым ол адамны? ?зіяе пайдалы, осыдан барып на?ты адамны? жеке денсаулы?ы сипатталады.

РУХАНИ ДЕНСАУЛЫ? - б?л адам ?міріні? орталы?ы, б?л - мораль, т?ртіп ж?не бас?а біреуді? ?рекетін ?абылдау этикасы, мейірімділік пен ?айырымдылы?, ?семдікті ?абылдау этикасы.

ЭМОЦИОНАЛДЫ ДЕНСАУЛЫ? - б?л ?з сезімдерін т?сіну ж?не ба?ылау, керек кезінде ?з сезімін т?сінікті т?рде шы?ара білу, эмоцияны? тыйым салатын ж?не салмайтын к?ріністерін білу керек.

?ЛЕУМЕТТІК ДЕНСАУЛЫ? - б?л е? алдымен ?зін ?о?амны? бір б?лшегі ретінде сезіну, ?о?амда ж?не ?о?ам ?мірінде ?з жетістіктерін сезіну. М?нда ?ндірістік ?атынас пен профессионалды сапаны? орны ай?ын. Ма?ызды ж?не материалды жа?ы - ?андай адам болса да, ?ажеттіліктермен ?амтамасыз етілуі (я?ни, оны? ж?мыс істеуі, шеберлігі мен т?ртібі).

6-сынып т?рбиеішісі: Сатыбалдиева Айн?р

31.01.2015

2014-2015ж

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«Денсаулы? »

Денсаулық зор байлық

Адамзат өмірге келген соң өмірін қалай болса солай өткізбеуі тиіс. Яғни адам саналы да жарқын өмір сүруі қажет. Ол үшін ең алдымен ата-бабамыз айтып кеткендей
Бірінші байлық – денсаулық
Екінші байлық – ақ жаулық
Үшінші байлық – он саулық

демекші, ең алдымен саналы да жарқын өмір сүру үшін денсаулық қажет. Ал сол денсаулықты сақтау – өз қолымызда, яғни өз еншімізде. Қазіргі таңда аурулардың түрі көбейіп барады. "Тірі адам түбінде бір ауырмай тұрмайды” деп данышпан Баласағұнидің айтқан сөзі рас сияқты. Өйткені, әрбір адам басында өзіне белгілі бір аурулары бар. Бірақ біз сол аурулардың шарықтауына жол бермей оған төтеп беруіміз қажет. Яғни "Ауруын жасырған өледі” (Ә.Науаий) деген сөзге қарсы адам өз бойындағы ауруы бойынша дәрігерлерден кеңес алып, білгендерден сұрап отыруы қажет. Ең алдымен сәбилердің дұрыс жетіп қалыптасуына қарсы дисплазия деген аурулар бар. Ол аурумен сәби күресе алмайды, ал онымен күресетін ата-анасы. Бұл ауру дәрігерлердің айтуынша, әсіресе соңғы кездері балалар арасында кеңірек тарап бара жатқан дисплазия ауруының пайда болуына бірнеше себептер негіз. Олардың біріншісін экологиялық жағдайлармен байланыстырсақ, екінші себебі ағзадағы йод темір, сондай-ақ кальцийдің тапшылығына тікелей қатысты. Мұның ақыры мүгедектікке әкеліп соғуы мүмкін. Сондықтан баланың сауығып кетуіне де өзіміз жәрдемші болуымыз керек. Ауруға қарсы сылап-уқалау сәбидің екі аяғын тізесінен кісен секілді темірмен керіп қою керек.

Ал енді еліміздегі экономикалық жағдайдың өзгеріп нарықтық қатынастардың дамуы, қоғамның әлеуметтік тұрғыда жіктеле бастауы ол мүмкіншіліктердің бірдей болмауы және осы теңсіздіктің балалардың тұлға болып қалыптасуына да өз ықпалын тигізетіні анық. Ал бұл кәмелетке толмағандар арасында қылмыстың көбеюіне әкеліп соғады. Есірткі құмарлық жасарып келеді. Бұл – дабыл соғарлық жағдай. Бүгін Республикамыздағы тұрақты есірткі құмарлардың 2/3 бөлігін жасөспірімдер мен 25-30 жасқа дейінгі жастар құрайды. Балаларда да есірткіні тұтынатын жағдайларда болады. Мамандардың айтуынша есірткіні татып көрген немесе оқтын-оқтын тұтынған адамдардың жартысынан астамы 13-17 жаста жасаған. Есірткі құмарлықтың үдеп бара жатқаны қылмыстық ахуалдың күрт нашарлауына тікелей әсер ететіні анық. Сондықтан жастарды улап, халықтың болашағына қатер төндіріп жатқан бұл дертке аяусыз күрес ең бірінші өзіміз, отбасымыз және мектепте басталуы қажет. Еліміздің ертеңгі тізгіні жастар қасында мемлекетіміздің алдына қойып отырғаны елулікке ену стратегиясы жүзеге асу үшін жас ұрпақтың дені сау болуы қажет. Сонда ғана өз елімізді елулік қатарынан көре аламыз. Сол үшін өз денсаулығымызды өзіміз күтуіміз қажет.

Денсаулық механизмі бар екені белгілі, ал, денсаулық өзі АЛТЫ АСПЕКТІДЕН тұрады:

а) физикалық денсаулық.
б) психикалық және интеллектуалды денсаулық.
в) жеке.
г) рухани денсаулық.
д) эмоционалды денсаулық.
е) әлеуметтік денсаулық.

ФИЗИКАЛЫҚ ДЕНСАУЛЫҚ келесі түсініктерден тұрады: біздің денеміз қалай құрылған және қалай жұмыс жасайды, ешқандай дене аурулары жоқ, ол жаттыққан немесе шыныққан.

ПСИХИКАЛЫҚ ЖӘНЕ ИНТЕЛЛЕКТУАЛДЫ ДЕНСАУЛЫҚ - бұл психикалық аурудың және кем ақыл-дылықтың болмауымен түсіндіріледі. Психикалық денсаулық адам жаңа білімді қабылдау және оны қолдау қабілетімен, негізгі психикалық процестердің күші және қозғалғыштығымен сипатталады.

ЖЕКЕ ДЕНСАУЛЫҚ - бұл адам өзін-өзі адам ретінде сезінуі, талпынысы, өзін көрсетуі, жетістігі, негізгі құндылықтары. Біреулер жұмысынан, біреулер - өнерден, үшіншілері - отбасынан, төртіншілер - жеке басынан жетістік іздейді. Өзін-өзі таныту неғұрлым қоғамға қарсы келмесе, соғұрлым ол адамның өзіяе пайдалы, осыдан барып нақты адамның жеке денсаулығы сипатталады.

РУХАНИ ДЕНСАУЛЫҚ - бұл адам өмірінің орталығы, бұл - мораль, тәртіп және басқа біреудің әрекетін қабылдау этикасы, мейірімділік пен қайырымдылық, әсемдікті қабылдау этикасы.

ЭМОЦИОНАЛДЫ ДЕНСАУЛЫҚ - бұл өз сезімдерін түсіну және бақылау, керек кезінде өз сезімін түсінікті түрде шығара білу, эмоцияның тыйым салатын және салмайтын көріністерін білу керек.

ӘЛЕУМЕТТІК ДЕНСАУЛЫҚ - бұл ең алдымен өзін қоғамның бір бөлшегі ретінде сезіну, қоғамда және қоғам өмірінде өз жетістіктерін сезіну. Мұнда өндірістік қатынас пен профессионалды сапаның орны айқын. Маңызды және материалды жағы - қандай адам болса да, қажеттіліктермен қамтамасыз етілуі (яғни, оның жұмыс істеуі, шеберлігі мен тәртібі).