Просмотр содержимого документа
«Киіз ?й. Оны? шы?у тарихына шолу.»
Тақырыбы: Киіз үй. Оның шығу тарихына шолу.
Мақсаты: 1. Киіз үйдің шығу тарихымен таныстыру . Оның халқымыздың
өмірінде алатын орны жайлы мағлұмат беру.
2. Дүниетанымдарын дамыту
3. Елжандылыққа тәрбиелеу
Көрнекілігі: киіз үйдің макеті, слайд
Әдісі: түсіндіру, сұрақ- жауап, , Инсерт әдісі
Сабақтың түрі : жаңа сабақ
І. Ұйымдастыру кезеңі
а/ оқушылардың оқу құралдарын түгендеу
ІҮ. Мақсат қою
Ү . Жаңа сабақ
Андроновтар тұрғын үйін зерттей келе ғалымдар киіз үйдің қалай пайда болғанына болжам жасады. Бұл- көшпенділердің көшіп- қонуға ыңғайлы тұрғын үйі. Киіз үйдің шығу тарихы ғалымдарды ертеден қызықтырып келді. Киіз үйдің «бедуиндердің шатырынан немесе сібір күркесінен келіп шыққан» деп жорамалданды. Бірақ Чаглинка, Петровка , Атасу, Бүгулідегі дөңгелек немесе көп қырлы , ағашқаңқалы, түтін шығатын рамаға сүйенген конустық немесе пирамида тәрізді құрылыстың қазба қалдықтары табылғаннан кейін киіз үйдің прототипі – жеңіл, дөңгелек андроновтар тұрғын үйі деп айтуға болатын еді.
Киіз үй- көшпенділердің ежелден келе жатқан тұрғын үйі. Киіз үй қазақ халқының материалдық мәдениетінің үлкен жетістігі деп қарауға болады. Өйткені, біздің киіз үйіміз тек баспана ғана емес, сәулет, құрылыс, сурет, қолөнер сияқты бірнеше өнердің басын құрайтын ғажайып туынды. Оны бір жерден екінші жерге атпен немесе түйемен тасымалдауға, тез тігіп, тез жығуға болады. Сонымен бірге оның киіздерінен қыста жауын- шашын өтпейді, жылуды сақтайды, жазда күннің ыстығын өткізбейді. Киіз үйдің іші әрқашан қоңыр салқын болады.
Қазақ даласында болған саяхатшылар, жазушылар киіз үйдің қазақ ұлтының тұрмысында кең орын алатынын жазды. Кей аймақтарда киіз үйді оның құрылымдық бөлігінің атымен де атаған.
Киіз үй өзінің функциясы бойынша көшіп- қонуға өте ыңғайлы , ал сән - салтанаты бойынша теңдесі жоқ цивилизацияның керемет туындысы . Геродот,Гиппократ жазбаларымен таныстыру.
ҮІ . Жаңа сабақты бекіту
Венн диаграммасы бойынша киіз үй мен қазіргі тұрғын үйді салыстыру