Саба?ты? та?ырыбы: І.Жанс?гіров «К?й» поэмасы.
Ма?саты: А) Поэманы? сюжеттік негізіне алын?ан к?й а?ызыны? мазм?нын, ?обызшы тарт?ан «Бозінген» к?йі, оны? к?й тарту шеберлігін тере?ірек ??ындыру.
?)Талдау ар?ылы о?ушыны? білім да?дыларын дамыту.
Б)?нер ??діретін ба?алау?а, ?аза?ты? к?й ?нері мен к?йшілігіне ??рметпен ?арау?а т?рбиелеу.
Т?рі: кіріктірілген саба?
П?наралы? байланыс: ?н саба?ы
?дістері: жина?тау, талдау, аны?тау, салыстыру.
К?рнекіліктері: электронды слайдтар, ?нтаспа, домбыра, кітаптар.
Барысы:?й тапсырмасын тексеру.
О?ушылар?а т?рлі т?сті топшамалар та?датып,артында?ы с?ра?тар?а жауап алу.Сол ар?ылы т?рт топ?а б?лу.
1. С?кен Сейфуллин ?ай жылы,?ай жерде д?ниеге келген?
2. С?кен Сейфуллинні? анасы мен ?кесі кім?
3. С?кен ?ай жерден білім ал?ан?
4.С?кенні? шын есімі?
5. С?кенні? поэмаларын ата.
6С?кен Сейфуллині? романын ата.
7. «А?са? киік» ?ле?іні? та?ырыбы мен идеясы
8. «А?са? киік» ?ле?інде а?ын киікті? с?лу, ?рі м?скін халін ?алай бейнелейді?
9. «А?са? киік» ?ле?і ?анша буынды, ?андай ?й?ас?а ??рыл?ан?
10.Сандалып келе жатты а?са? киік,
Бір то?тап, анда-санда ?лін жиып.?
А? б?кен сахараны? ботак?зі,
Атты екен ?андай мерген к?зі ?иып?-деген жолдардан метафораны табы?ыз.
11.?иырсыз, Бетпа?дала.?ура?ан ш?л.
-а? сыр?а?дайды ?о?ылта? жел.
Ме?іреу.тірі жан жо?.жып-жылма?ай.
Ел ?айда?Ел –алыста-шула?ан ел?-деген жолдардан эпитеттерді табы?ыз.
12. «А?са? киік» ?ле?інен ?зінді о?ы?ыз.
13. С?ке ?з шы?армаларында ерлікті, с?лулы?ты, адалды?ты жырлады. Оны? шы?армаларында?ы с?лулы?ты? символы нелер?
І.?ызы?ушылы?ты ояту
«Ой ?оз?ау» стратегиясы.
-Балалар, С?кенді біз сыршыл а?ын деп танимыз. Оны? сезімтел болып ?суіне ту?ан жеріні? тамаша таби?аты ?сер етпей ?ойма?ан екен.Оны? елінде к?птеген ?нші-а?ындар бол?ан екен.С?кенні? ал?аш ты?дап, мол ?сер ал?ан жайлары ауыл- айма?ында?ы а?ын, ?нші-домбырашыларды? ?ле? айту, к?й тарту ?нерлері а?ынны? поэзия?а, ?н-к?йге ??марлы?ын ерте сергітті.
-Шын м?нінде барлы?ымыз да ?н-жыр ты?да?анды жа?сы к?реміз, солай емес пе?.
-К?йден ?андай ?сер алды??
ІІ.Ма?ынаны тану-Б?гінгі бізді? жа?а та?ырыбымыз да осы к?й ?нері туралы болма?.
Жа?а та?ырып І.Жанс?гіров «К?й» поэмасы.
1.А?ынны? ?мір жолына шолу
1894 жылы б?рын?ы ?апал уезі,А?су болысында(?азіргі Алматы облысы А?су ауылында) ту?ан.Анасынан ерте ?ал?ан Ілияс ?кесі Жанс?гірді? т?рбиесінде ?седі.Жанс?гір хат танитын, ша?атай тіліндегі кітаптарды жинайтын, а?ыз-ертегілерді, батырлы? жырларды, тарихи о?и?аларды, жа?сы білетін, ??гімеші, домбырашы бол?ан.
Хал?ымызды? ??т-береке дары?ан, ежелден а?ынды?, батырлы?, даналы? мекені Жетісу ?лкесіні? перзенті Ілияс к?кірегіне жас кезінен бастап ?н мен жырды?, ?ле? мен к?йді? небір асыл н?с?алары ?яла?ан.
Ал?аш?ыда ?кесінен хат таны?ан, одан со? молда алдын к?рген Ілияс кейін ?ара?аш деген жердегі мектепте о?иды.1925 жылы М?скеудегі журналистика институтына т?сіп, оны 1928 ж бітіріп шы?ады. Елге келіп “Е?бекші ?аза?” газетінде е?бегін жал?астырады. ?аза? ?неріі? сері а?ыны А?ан жайында “??лагер” поэмасын, ?аза? ?нері, к?йін аспандат?ан “К?й”, “К?йші” поэмасын жазады. Ту?ан даласы, Отан туралы с?йіспеншілігін “Дала” поэмасында а?тарады.
Ілияс лирикасыны? ас?ар шы?ы ата?ты “К?й” поэмасы. “К?й” поэмасында ?асырлар бойы хал?ымызбен бірге жасасып, атадан бала?а мирас болып, уа?ыт сынынан с?рінбей келген, бір ?асырлы? шежірені? ку?сі бол?ан, титтейінен Ілиясты? ??ла?ына сі?істі, ж?регіні? т?рінен орын ал?ан, жазу?а т?рткі бол?ан ?асиетті ?обызшылы? д?ст?р жайлы сыр тол?ап, к?йшілік ?нерді д?ріптейді.
2. ?ле?ді м?нерлеп о?у (баяу к?й ?уені ойналып, суретті слайдтар к?рсетіледі)
3. С?здік ж?мысы
Ба?айша? - ая?ты? башпай т?сы.
- ?орда- затты? ?йіндісі.
- А?шам – і?ір, апа?-сапа? кез.
- Селеулер – селдіреу.
- ?ліара – ескі ай мен жа?а айды? аралы?ында?ы мезгіл, уа?ыт.
- Та?ым – тізені? асты??ы, ішкі жа?ы.
- Б?йда - т?йені? не ?гізді? м?рынды?ына та?ыл?ан ?зыеды?ы 2-3 ??лаштай бас жіп, бау.
- ?ргенші- Ежелгі ?ала, орта?асырлы? Хорезм мемлекетіні? астанасы.
- Са??ыра?ан – ай?айла?ан дыбыс.
- Дабырауын – ай?ай –шу, дауры?па с?з.
- Поэма - (грекше poiema - туынды) ?мірде бол?ан, не болу?а тиіс к?рделі ??былыстар мен келелі о?и?аларды, алуан-алуан адам та?дыры мен заман шынды?ын к?лемді, желілі, эпикалы? не лирикалы? сипатта?ы ?ле?мен суреттеу.
«Кубизм» стратегиясы.
І. Жоспарлау (шы?арма?а жоспар ??ру)
?обызшы бейнесі, «Бозінген» тарихы, «К?й к?шті, тауды-тасты б?зат??ын»
ІІ. Аны?тау (а?ын ?олдан?ан бейнелі с?здерді, те?еу, эпитеттерді табу)
Те?еу
Эпитет
Кейіптеу
Екі к?з жасты ?зендей сор?алатып
К?л к?рпе, ?орда т?сек, ?ара тас, алтын басты, ??ба ??м, ?о?ыр т?н, ?сем к?й, ж?йрік ?н, зарлы ?обыз, алтын к?н, м??ды дауыс
Кейде к?й, талмаура?ан, талы?сы?ан,
Кейде ?жет, кейде долы албыртсын?ан,
Сыр суы к??ілі босап, сы??ылда?ан,
Т?нжырап,жейде, жы??ыл дым ?ндемей,
К?йініп к?кте ж?лдыз жел жыла?ан.
Селеулер жел оят?ан билеген би.
ІІІ. Зерттеу (к?йге т?н сипаттарды жина?тау)
І?.Салыстыру ( С.Сейфуллинні? “А?са? киік” ?ле?і мен І.Жанс?гіровті? “К?й” поэмасын салыстыру, орта? ?асиетін табу)
С.Сейфуллинні? “А?са? киік” ?ле?і
Орта? ?асиеті
І.Жанс?гіровті? “К?й” поэмасы
1. Бетпа? дала к?рінісі, киікті? с?лулы?ын,мерген ?олынан жаралануы сипатталады.
2.Жазы?сыз киікті? м??ы.
3.?ле?
Екі а?ын да жануарлар баснда?ы зар мен м??ды шебер, к?ркем бейнелейді.
Сыршыл а?ындар.
1.?обызшы Молы?бай шалды? ерекше орындайтын к?й, Бозінген зары, к?й ??діреті сипатталады.
2.?ры ?олына т?скен інген зары.
3.Поэма
ІІІ.Тол?аныс «Со??ы с?зді мен айтайын» стратегиясы.
Б?гінгі саба?тан не т?йгенін ауызша айтып ?ту.
?й тапсырмасы: Поэмадан ?зінді жат?а о?у.
Белгілі бір к?йді? шы?у тарихын жина?тап келу.
?азіргі заманда?ы к?йшілер туралы пікір алмасу?а дайынды?.
Ба?алау.
