?йнеккескіш – ?шына алмас немесе ?атты ?орытпадан ??йыл?ан ауна?ша орнатыл?ан ж?не кесілмей ?ал?ан ?йнекті? жі?ішке б?ліктерін кертіп сындыру?а арнал?ан ?йнек ?алы?ды?ына с?йкес ойы?тары, бал?ашасы ж?не сабы бар аспап.
?йнекті кескен кезде сыз?ыш (м?мкіндігінше а?аштан жасал?ан) пайдалан?ан ж?н. Оны ?йнекке ?атты басып т?рып (?исайып кетсе аспап б?лінеді) кеседі. Кесу сызы?ы сыз?ыштан 4 мм-дей алша?тау болатынын естен шы?арма?ан ж?н.
Аспапты д?рыс ?стама?ан жа?дайда немесе оны ?аттыра? ?ысып ?ста?анда сызат тым баттыйып т?седі ж?не а? т?сті ?йнек ?нта?ы пайда болады. Кесу орны шетіне 3-5 мм ?ал?анда, ?йнек шетін ?шырап алмау ?шін, ?йнеккескішке т?сетін салма?ты азайта т?седі.
Егер ?йнек бірден сына ?оймаса, ?йнеккескіш бал?ашасымен сызы?ты? бойымен, астынан сызат пайда бол?анша то?ылдатып, же?іл ?ана ?рып шы?у керек. ?йнекті кесу кезінде оны? асты таза болуы ?рі ?йнек тегіс жатуы керек. Егер б?л ереже б?зылса, кесу кезінде салма?ты? ?серінен ?йнек сынып кетуі ?бден ы?тимал.
Материялдар. ?йнектеу ?шін ?алы?ды?ы 2-6 мм (к?бінесе 3-4 мм) ?йнек таюа?тары пайдаланады. ?алы?дау ?йнекті? жылу ?ста?ышты? ?асиеті жо?ары бол?анымен, онымен ж?мыс істеу ?йыныра?.
Мысалы ?йнекті? орны?атын ойы?ыны? ?зынды?ы 600 мм, ал ені 500 мм болса, онда о?ан салынатын ?йнекті? ?лшемі – ?зынды?ы 598 мм, ал ені 498 мм шамасында болуы тиіс. Шеге ойы??а ?ондырыл?ан ?йнекті бекітуге ?олданылады. О?ан ?зынды?ы 15-20 мм жі?ішке шегелерді? б?рі жарай береді.
Е?бекті ?йымдастыру:
Шеберханаларда?ы негізгі ж?мыс орны ?арапайым а?аш ?стелі (верстак). Б?л ?стелде шеберханада ж?мыс бабына ?арай ы??айластырып, я?ни жары?ты? т?суі мен ш?кірттерді? бойын ескеріп орналастырыл?ан д?рыс.
Просмотр содержимого документа
«?йнек кесу ?дістері »
Қазақстан Республикасы, Қызылорда қаласы,
№217 Батыржан Шалғынбаев атындағы орта мектеп
Ашық сабақ
«Әйнке кесу әдістері»
9-сынып
Технология пәні
Мұғалім: Ахмет Сағынбек Жұманұлы
2014-2015 оқу жыл
Сабақтың тақырыбы: «Әйнек кесу әдістері».
Сабақтың мақсаты: Оқушыларға әйнек кесу әдістерін уйрету, әйнеккескіш түрлерін көрсету, әйнек табақтарының түрлері қай жерде пайдаланады, қандай тәсілмен әйнекті терезе көздеріне бекітіледі.
Корекциялық мақсаты: Оқушылардың көру, есте сақтау сөйлеу мен ойлау қабілеттерін дамытып, қол қимылдарын жетілдіру.
Ұйымдастыру кезеңі: Оқушылармен сәлемдесу, оларды түгелдеу, назарын сабаққа аудару, құралдарды жұмасқа дайындау. Қауіпсіздік ережесін еске түсіру.
Өткен тақырыпты қайталау (сұрақтар-жауаптар).
Ағаш өңдейтін құрал саймандар түрлері?
Сүргінің түрлері, қандай жұмыс атқарады?
Егеудің түрлері, қандай жұмыс атқарады?
Араның түрлері, қандай жұмыс атқарады?
Өлшеп сызатын құралдар?
Жаңа тақырыпты түсіндіру:
Терезеге әйнектеуге қажет аспаптар.
Әйнектеу жұмыстарына әйнеккескіш (алмас), сызғыш, бұрыштық, қашау, пышақ, тістеуік және балға, шеге пайдаланады.
Әйнеккескіш – ұшына алмас немесе қатты қорытпадан құйылған аунақша орнатылған және кесілмей қалған әйнектің жіңішке бөліктерін кертіп сындыруға арналған әйнек қалыңдығына сәйкес ойықтары, балғашасы және сабы бар аспап.
Әйнекті кескен кезде сызғыш (мүмкіндігінше ағаштан жасалған) пайдаланған жөн. Оны әйнекке қатты басып тұрып (қисайып кетсе аспап бүлінеді) кеседі. Кесу сызығы сызғыштан 4 мм-дей алшақтау болатынын естен шығармаған жөн.
Аспапты дұрыс ұстамаған жағдайда немесе оны қаттырақ қысып ұстағанда сызат тым баттыйып түседі және ақ түсті әйнек ұнтағы пайда болады. Кесу орны шетіне 3-5 мм қалғанда, әйнек шетін ұшырап алмау үшін, әйнеккескішке түсетін салмақты азайта түседі.
Егер әйнек бірден сына қоймаса, әйнеккескіш балғашасымен сызықтың бойымен, астынан сызат пайда болғанша тоқылдатып, жеңіл ғана ұрып шығу керек. Әйнекті кесу кезінде оның асты таза болуы әрі әйнек тегіс жатуы керек. Егер бұл ереже бұзылса, кесу кезінде салмақтың әсерінен әйнек сынып кетуі әбден ықтимал.
Материялдар. Әйнектеу үшін қалыңдығы 2-6 мм (көбінесе 3-4 мм) әйнек таюақтары пайдаланады. Қалыңдау әйнектің жылу ұстағыштың қасиеті жоғары болғанымен, онымен жұмыс істеу қйынырақ.
Мысалы әйнектің орнығатын ойығының ұзындығы 600 мм, ал ені 500 мм болса, онда оған салынатын әйнектің өлшемі – ұзындығы 598 мм, ал ені 498 мм шамасында болуы тиіс. Шеге ойыққа қондырылған әйнекті бекітуге қолданылады. Оған ұзындығы 15-20 мм жіңішке шегелердің бәрі жарай береді.
Еңбекті ұйымдастыру:
Шеберханалардағы негізгі жұмыс орны қарапайым ағаш үстелі (верстак). Бұл үстелде шеберханада жұмыс бабына қарай ыңғайластырып, яғни жарықтың түсуі мен шәкірттердің бойын ескеріп орналастырылған дұрыс.
Жаңа тақырыпты бекіту.
Терезені әйнектеу үшін қандай құрал-жабдықтар пайдаланады?
Әйнек кесудің қандай өзіндік ерекшеліктері бар?
Әйнек салудың қандай әдістері бар? Ең тиімдісі қандай?
Оқушылардың білімі мен еңбегін бағалау.
Тәжірибе жүзынде жұмыс істеу.
Оқушыларға әйнекті кесудің 2 түрін көрсету, үйрету. Әйнек кескен кезде, қауіпсіздік ережелерін сақтауларын қадағалап, жұмыстарына көмек беру.
Қорытындылау.
Бүгінгі сабақтың тақырыбын анықтау?
Әйнекті кесудің қандай түрлері бар?
Әйнектің қандау түрлері бар?
Оқушылардың білімі мен еңбегін бағалау.
Жұмыс орнын жинастыру, құрал-саймандарды мұғалімге тапсыру.