?ткен саба?ымызды хал?ымызды? ?ол?нерінен ?и?аштап ?ру ар?ылы жасалатын б?йымдармен таныс болды?, енді б?гінгі саба?ымызда хал?ымызды? ?лтты? киімдерімен танысатын боламыз.
ІІІ. Жа?а саба?.
?р халы?ты? ?з ырымдары, ?з ерекшеліктері сонымен бірге ?з ?лтты? киімдері де болады. ?аза? хал?ыны? киімдері жас шамасына ?арай ерекшеленген. Жастар киімі ою- ?рнекті, ?ызыл –жасылды болса, ?лкендер киімінде ?рнектер болады.
Киім- кешек ?шін негізінен малды? ж?ні мен терісі пайдаланылады. Сонымен бірге с?н- салтанат?а арнап ерекше ??нды материалдан тіктіретін бол?ан. ?аза?ты? киім-кешектеріне: та?ия, б?рік с?укеле, шапан, тон, камзол, б?рмелі к?йлек, етік т.б жатады. Б?л киімдер т?р- т?рге б?лінеді.
Сырт киімдер: шапан, тон, т?лып, тыма?, етік, саптама етік.
Сулы? киім: шекпен.
Бір киер: той думанда киетін ?ымбат материалдан с?нді етіп тігілген киімдер.
Ішкі киімдер: к?йлек, ?амзол, к?зекей.
?аза? хал?ы бас киімді аса ?адірлейтін бол?ан. Б?л баскиімдер екіге б?лінеді: Ер адамдар?а, ?йел адамдар?а арнал?ан.
С?укеле е? с?нді, к?рделі баскиім. С?укеле- ?алы?ды?ты? бас киімі. Оны той ?ткенше киетін бол?ан. С?укелені? т?бесін асыл тастармен, алтын, к?міспен ?шекейлейтін бол?ан.
Тыма? пен б?рікті а? терісінен, се?се?нен жасап, бар?ыт пен атласпен тыста?ан.
Енді балалар, т?рлі- т?сті ?а?аздан осы ?лтты? киім ?лгісін жасап к?рейік.
Сараманды? ж?мыс.
?ауіпсіздік ережесі:
1. ?айшыны ашы? тастама.
2. ?шкір жа?ын адам?а ?сынба.
3. ?а?азды ?немде.
4. Таза, ??ыпты ж?мыс жаса.
5. Ж?мысы?ды бол?ан со?, ?стел ?стін жина.
О?ушылар ж?мысын жасайды.
IV. Сергіту с?ті.
Орнымыздан т?рамыз,
?олымызды созамыз.
Бір отырып, бір т?рып,
Біз тыны?ып аламыз.
Ала?анды созамыз,
Орынмыз?а т?рамыз.
Балалар жаса?ан ?лгісін к?рсетіп, киімні? ?ай т?рі екенін ажыратады.
Ма?ал – м?телдерді? жал?асын табу:
Байлы? атасы - е?бек, анасы - жер.
Рахатты? т?бі- е?бек, т?бі- же?іс.
Жерді? с?ні – егін, ерді? с?ні – білім.
Е?бек ерді? к?ркі, ер елді? к?ркі.
?нерлі баланы? он сауса?ы те?, ?нерсіз баланы? бір сауса?ы кем.
Өткен сабағымызды халқымыздың қолөнерінен өиғаштап өру арқылы жасалатын бұйымдармен таныс болдық, енді бүгінгі сабағымызда халқымыздың ұлттық киімдерімен танысатын боламыз.
ІІІ. Жаңа сабақ.
Әр халықтың өз ырымдары, өз ерекшеліктері сонымен бірге өз ұлттық киімдері де болады. Қазақ халқының киімдері жас шамасына қарай ерекшеленген. Жастар киімі ою- өрнекті , қызыл –жасылды болса, үлкендер киімінде өрнектер болады.
Киім- кешек үшін негізінен малдың жүні мен терісі пайдаланылады. Сонымен бірге сән- салтанатқа арнап ерекше құнды материалдан тіктіретін болған. Қазақтың киім-кешектеріне: тақия, бөрік сәукеле, шапан, тон, камзол, бүрмелі көйлек, етік т.б жатады. Бұл киімдер түр- түрге бөлінеді.
Сырт киімдер: шапан, тон, тұлып, тымақ, етік, саптама етік.
Сулық киім: шекпен.
Бір киер: той думанда киетін қымбат материалдан сәнді етіп тігілген киімдер.
Ішкі киімдер: көйлек, қамзол, кәзекей.
Қазақ халқы бас киімді аса қадірлейтін болған. Бұл баскиімдер екіге бөлінеді: Ер адамдарға, әйел адамдарға арналған.
Ер адамдарға: тақия, бөрік, тымақ, қалпақ.
Әйел адамдарға: тақия, сәукеле, бөрік, орамал, кимешек.
Сәукеле ең сәнді, күрделі баскиім. Сәукеле- қалыңдықтың бас киімі. Оны той өткенше киетін болған. Сәукеленің төбесін асыл тастармен, алтын, күміспен әшекейлейтін болған.
Тымақ пен бөрікті аң терісінен, сеңсеңнен жасап, барқыт пен атласпен тыстаған.
Енді балалар, түрлі- түсті қағаздан осы ұлттық киім үлгісін жасап көрейік.
Сарамандық жұмыс.
Қауіпсіздік ережесі:
1. Қайшыны ашық тастама.
2. Үшкір жағын адамға ұсынба.
3. Қағазды үнемде.
4. Таза, ұқыпты жұмыс жаса.
5. Жұмысыңды болған соң, үстел үстін жина.
Оқушылар жұмысын жасайды.
IV. Сергіту сәті.
Орнымыздан тұрамыз,
Қолымызды созамыз.
Бір отырып, бір тұрып,
Біз тынығып аламыз.
Алақанды созамыз,
Орынмызға тұрамыз.
Балалар жасаған үлгісін көрсетіп, киімнің қай түрі екенін ажыратады.
Мақал – мәтелдердің жалғасын табу:
Байлық атасы - еңбек , анасы - жер.
Рахаттың түбі- еңбек, түбі- жеңіс.
Жердің сәні – егін, ердің сәні – білім.
Еңбек ердің көркі, ер елдің көркі.
Өнерлі баланың он саусағы тең, өнерсіз баланың бір саусағы кем.
V. Сабақты бекіту
1) Қазақ халқының дәстүрлі киімдерін неше топқа бөлуге болады?
2) Ерлердің бас киімдерінің қандай түрлерін білесіңдер?
3) Сәукелені кімдер киген?
4) Сәукелені немен әшекейлеген?
VI. Үйге тапсырма. Түрлі түсті қағаздан киім үлгісін жасағандарыңды аяқтап, ермексаздан бөрік, сәукелені моншақ, фальгамен әшекейлеп келу.
