Сабақтың тақырыбы:Түрлі тастардан моншақтар жасай алу.
Сабақтың мақсаты:
- оқушыларға моншақ түрлерімен танысу арқылы, моншақпен кестелеу технологиясы туралы түсінік бере отырып, су моншақпен жұмыс істеудегі шеберлігін арттырып, білімін жүйелеу;
- өз бетінше ұқыпты жұмыс істеу дағдысын, ойлау, қабылдау, шығармашылық қабілетін дамыту;
- оқушылардың қолөнерге деген қызығушылығын арттыру, сұлулық пен әсемдікке, ұқыптылыққа тәрбиелеу;
Сабақтың түрі: - аралас сабақ
Сабақтың әдісі: - сұрақ – жауап, жекелей жұмыс;
сарамандық жұмыс;
Көрнекілігі: - бұйым түрлерінің үлгілері, схемалар, суреттер, буклеттер, сызбалар.
Пәнаралық байланыс: - математика, тарих, бейнелеу өнері.
Керекті құрал – жабдықтар: - бисер түрлері, сым, қайшы, жіп түрлері.
Сабақтың жүру барысы:
I. Ұйымдастыру бөлімі.
II. Үй тапсырмасын тексеру.
1. «Шебер» деп қандай адамдарды айтады?
2. Қазіргі кезде қолөнер элементтерін қайда қолданады?
Жаңа сабақ бөлімі:
1. Қолөнердің бір түрі – кесте тігу.
2. Моншақпен кестелеу – сурет.
3. Бисердің шығу тарихы.
4. Бисердің түрлері.
5. Су моншақпен тоқу әдістері.
6. Моншақтың әр халықта аталуы.
7. Су моншақпен жасалатын бұйым түрлері – кесте.
8. Сарамандық жұмыс.
9. Қауіпсіздік ережесі.
10. Бекіту.
11. Қорытындылау.
12. Үйге тапсырма.
Барлық қолөнер сияқты бисердің де тарихы бар. Бисердің шығу тарихы әйнектің пайда болуымен тікелей байланысты. Дегенмен әйнекті пайдаланудың ең алғаш құпиясын Финикия елі ашқан деген аңыз бар. Сондықтан бисердің отаны Ежелгі Египет деп болжайды.
Бисер – ұсақ домалақ келген, диаметрі 2 мм-ден көп болмайды.
Бусер – жалған меруерт (жемчуг)
Моншақ – үлкендеу бисер, диаметрі 2мм.
Рубка – қысқа таяқшалар.
Стеклярус – ұзын таяқшалар, домалақтар және көпқырлы.
- Бисердің арнайы инесі бар: 1) жіңішке №1, №0.
2) жапон инесі №10, №11, №12 болу керек.
-Моншақпен кестелу кезіндегі кеңестер:
-Ұсақ, -сопақша,
-домалақ, - әртүрлі хрусталь,
-шыны, -керамикалы,
-металл, моншақтардан жасалған моншақтарды бисер деп атайды.
Су моншақтан жасалатын бұйым түрлері:
Зергерлік бұйымдар:
Сырға
Алқа
Білезік
Сақина
Жүзік
Тақия
Сарамандық жұмыс: Моншақ түрлері
- Қауіпсіздік ережесі:
1) Тот басқан инемен жұмыс жасауға болмайды.
2) Инені аузыңа салма.
3) Моншақтар шашылып кетпес үшін оларды бөлек жалпақ ыдыстарда немесе қорапшаларда ұстаған жөн.
4) Сымды қайшымен қияды.
5) Сымды көзге жақын ұстамайды.
Жұмыстың барысы:
- Моншақпен кестелудің алдында матаны кергішке тартып, оның бетіне сурет салынады, немесе суретке қарамай-ақ әркім өз қиялына сай өрнекткп кестелей беруіне болады
- Матаны кестелеп болған соң кергіштен босатып, шетіне орын қалдыра отырып қиып, үтіктейді. Кесте қаттырақ болу үшін астына қалыңырақ матадан астар тігіледі.
- Матаны моншақпен кестеленген жағымен үтіктеуге болмайды, моншақ еріп, табанына жабысып қалуы мүмкін.
- Кестелердің алдында кестенің нобайын сызып, жобалап көрген дұрыс.
Жаңа сабақ сөзжұмбақ арқылы бекітіледі.
1. Ұлттық бас киім (бөрік)
2. Қыз баланың моншақты бас киімі (тақия)
3. сырып тігілетін төсеніш
4. Кесе салатын қалта (кесеқап)
5. Жүнді иіретін құрал (ұршық)
Мақал – мәтелдерді аяқтау:
1. Жеті рет өлшеп. (бір рет кес)
2. Көз қорқақ. (қол батыр)
3. Ата көрген. (оқ жанар)
Шеше көрген. (тон пішер)
4. Асыл қайшы пішуге сән,. қасық ішуге сән (күміс)
5. Өнерден үйрен, өнерсізден. (жирен)
6. Бүгінгі істі. (қалдырма ертеңге)
7. Батыр адам қорқақты сүймес, шебер адам. сүймес (жалқауды)
8. Келісіп пішкен тон. болмас (келте)
9. Өнерлі болу зейнет, өнерсіз болу. (бейнет)
Сабақты қорытындылау:
- су моншақпен (бисермен) кестелеудің технологиясымен таныса отырып, сапалы да сәнді бұйымдар жасап, әрі зерттеп шығармашылық жобамен таныстық. Әрқайсысымыз өзіміздің өнерлі екенімізге көз жеткізуге әдемі кестелер жасауға тырыстық.
Оқушылар білімі тест арқылы тексеріледі:
1. Бисер қандай заттан жасалған?
а) ағаштан ә) шыныдан
2. Шыны неден алынған?
а) табиғи сода ә) тас көмір
3. Бисер түрі: а) шыны ә) стеклярус
4. Египетте бисерді алғашқыда қалай атаған?
а) бусер ә) бисер
5. Ресейде бисерді өз тәжірибесімен жасаған кім?
а) А.С.Пушкин ә) М.Ю.Ломоносов
Үйге тапсырма:
Бағалау:
Жұмыс орнын жинақтау.
