Саба?ты? жоспары
П?н математика
Саба?ты? та?ырыбы: 7 саны ж?не цифры.
Саба?ты? ма?саты:
1.Білімділік: О?ушыларды? 7 саны ж?не цифры, 7-ны? сандар ?атарында?ы орны туралы білімдерін ?алыптастыру;
2.Дамытушылы?: О?ушыларды? а?ыл -ойын, ой -?рісін дамыту. П?нге ?ызы?ушылы?ын арттыру;
3.Т?рбиелік: Адамгершілікке, ?лкендерді ??рметтеуге т?рбиелеу.
Саба?ты? т?рі: жа?а саба?
Саба?ты? ?дісі: т?сіндіру, ой ?оз?ау, с?ра? –жауап
Саба?ты? к?рнекіліктері: суреттер, ж?лдыздар, санама?.
Саба?ты? барысы:
1. ?йымдастыру кезе?і:
Психологиялы? дайынды?.
«К?лімде,к?н, к?лімде!
К?лсін барлы? бала шат!
Берекелі б?гіндей
Бейбіт болсын болаша?!»
Осындай жа?сы к??ілмен саба?ымызды бастайы?.
2.?й ж?мысын тексеру
1+1 1-1 1 1
2+1 2-1 2 1
3+1 3-1 3 1
4+1 4-1 4 1
5+1 5-1 1 5
3.Жа?а саба?
1-ден 5-ке дейін ауызша ?су,кему ретінде санау.
?азір, біз 5-тен кейін т?ратын санмен танысамыз. Ол сан алты.
-Балалар, г?лді? жанында ?анша к?белек ?шып ж?р?
Та?ы бір к?белек ?шып келді. Нешеу болды?..
5-тен кейін 6 т?рады. ?рнек ??растыру.
5+1
4.О?улы?пен ж?мыс
О?улы?ты ашайы?,тапсырманы орындайы?.
№1 ?р топта?ы заттарды бір с?збен ата.Алтыдан берілген заттарды боя.
5. Д?птермен ж?мыс
Д?птерімізді ашамыз,
?ол?а ?алам аламыз,
Ауада 7 санды жазамыз,
Енді, 7 санды
?демі д?птерге жазамыз.
№2
6.Санама?
К?лшіктегі бір ба?а,
??р?а?та?ы ??рба?а,
С?рша ??мда С?р ба?а,
Аузын ашып т?р ба?а.
Ары? емес к?к ба?а,
Топ -толы? бір То? ба?а,
Арбанда?ан Аш ба?а,
Тарбанда?ан Тасба?а.
Ба?ылдайды ба?-ба? деп:
«Ба?а санын тап, тап!» -деп.
№3Барлы?ы неше жидек?
3+1=4
Барлы?ы неше жеміс?
1+4=5
-Барлы?ы неше к?к?ніс?
2+2=4
3+3=6
7.Сергіту с?ті
К?к аспан?а ?араймын,
Келген ??сты санаймын,
?шб?рыш болып тырналар,
К?к ж?зінде сыр?анар.
№4 6 санын боя
8.Саба?ты ?орытындылау.С?ра?-жауап
Саба?ты? та?ырыбы: Су монша?тан жасал?ан б?йымдар
Саба?ты? ма?саты: Монша?тармен ж?мыс жасауда т?рліше композициялы? шешім жасауды ж?не ?сем с?ндік ж?мыстар тігуді ?йрену. Шыдамдылы??а, ??ыптылы??а, н?зіктікке т?рбиелеу. ?семдікті ?з ?олымен жасау?а деген ы?ыласты?ын арттыру.
Білімділігі: о?ушылар?а бисерді? шы?у тарихы туралы ма?л?мат беру, то?у ?дісін ?йрету.
Дамытушылы?ы: с?ндік ?ол?нерге ?ызы?ушылы?ын арттыру, эстетикалы? тал?амын дамыту.
Т?рбиелігі: ?з бетімен ж?мыс жасау?а, ?нерді ба?алау?а, ??ыптылы??а, е?бекс?йгіштікке т?рбиелеу.
Саба?ты? ?дісі: т?сіндіру, сараманды?.
П?наралы? байланыс: биология, бейнелеу ?нері
К?рнекіліктер: монша?тан жасал?ан панно, схема, журналда р.
Саба?ты? барысы:
I. ?йымдастыру кезе?і.
Саба??а ?ажетті материалдарды тексеру.
II. О?ушылар?а білімдерін тексеру ма?сатында ?айталау с?ра?тары беріледі.
1. Су монша? дегеніміз не?
2. Су монша?ты? ?андай т?рлерін білесі?дер ме?
3. Су монша?ты? отаны?
III. Жа?а саба?.
Су монша?ты? аты араб с?зінен“ бусер ” жасанды монша? дегенді білдіреді. Су монша? б. з. б IV ?асырда шыны зерттеген кезде пайда бол?ан. Осы кезде ?р т?рлі формада?ы монша?тар ?шекейлеу ?шін ?олданыла бастады. Бірте - бірте монша?тар ?са?талып, біркелкі болып, ертедегі египеттіктерді? киімдері ?шекейлеуге айналды. Бисер - ?са? т?рлі т?сті монша?тар. Монша? мойын?а та?ылатын с?ндік б?йым. Оны? формасы ірі ж?не ?са? болады. Шыныдан жасалатын ?азіргі біз пайдаланып ж?рген монша?тарды? ?зіндік тарихы бар. А?ыз бойынша ?те ерте уа?ытта бай саудагер Жерорта те?ізінен Африка?а таби?и сода ?келе жатып ??мды жа?алау?а т?неп т?нде от жа?ады. Отты? ?асына ?лкен кесек содаларын т?сіріп ?ояды. Та?ерте?, отты? ?ола? тасынан ?ажайып тас сия?ты, ?атты су сия?ты м?лдір, таза к?н с?улесіне ?ыз?ан тасты – кристалды к?реді. Б?л ?азіргі ?йнек еді. Осыдан бастап ?йнектен т?рлі формада?ы монша?тар жасала басталады. Ортасынан жіп ?ткізілетін д??гелек, сопа?ша, ?ырлы монша?тарды ?р т?рлі халы?тар с?ндік б?йым ?ана емес, оны ?аржы орнына (а?ша) да пайдаланады.
XIX ?асырды? со?ы мен XX ?асырды? басында Эмиль Галле ж?не Тифанни секілді модерн стиліні? суретшілері шыныны? су монша??а к??іл б?лген болатын. ?ткен ?асырды? 20 - жылдары су монша? ?йел адамдарды? киімдерін ?шекейлеуде с?нгерлерде ?лкен ?олданыс?а ие болды. XX ?асыр бойы су монша?пен сауда то?та?ан жо?. Жа?ында су монша??а деген ?ызы?ушылы? б?кіл ?лемде болды. Су монша?пен тігу шы?армашылы?ты? бір т?ріне айналды. ?азіргі к?нде на?ыз ?лкен су монша? шы?аратын жер – Жапония, Тайвань, Чехия. Тайванды? су монша? – сапасыз, ?з т?рін, т?сін де тез жо?алтады да, тез сынады, тесігі инеге кірмейді. Чехиялы? су монша?ы ?те ?ажет, ба?асы да, сапасы да к??ілден шы?ады. Чех су монша?ын ?р т?рлі н?рсеге ?олданады. ?те сапалы саналатын су монша? – Жапон су монша?ы. Жапон су монша?ы Чех су монша?ынан ?лкендеу, ортасыны? тесігі де ?лкен, ба?асы да, сапасы да адамдар?а ?ажет.
Су монша?пен с?нді ж?мыстар к?не заманнан да басталады. Б?ны ?нертанушы ?алымдарымыз ?олданбалы с?н ?нері шеберлігіні? ?йгілі осы уа?ыт?а дейін са?талып келген ?те ?демі, сапалы орындал?ан ж?мыстарын зерттеу ар?ылы д?лелдеген. Су монша? ертеде тау хрустальі мен аны? тастардан даярлан?ан. Ба?алы тастар?а – алмас, ла?ыл, изумруд, сапфир, таби?и інжу, александрит, янтарь, маржан, жас?ырауы? тастап жатады. Шыны, монша? жасайтын, шеберлерді, ?ата? ?стап, оларды ешкіммен араластырмады. Бас?а мемлекеттерде б?секелестері болмауын ?алады. ?йгілі саяхатшы Марко Полоны? ?кесі бисер жасау шебері болыпты. Марео Поло ?зіні? сапарынан орал?анда су монша? жасау к?сібінен байы?ан мемлекетті к?ріп та?дан?ан. Орта Азия мен ?аза? хал?ыны? с?нді т?рмысында монша?, маржандау ?дісі ертеден белгілі бол?ан. ?те ?демі, к?зді? жауын алатын, жылтыра?ан н?зік зат – монша?ты барлы? ?лттарды? ?ол?нер іскер шеберлері тіккен. Онда маржандау ?дісімен ?йел баласыны? сыр?а, білезік, са?ина, ал?а, ??іржиек, сия?ты заттарын толы?тыру ?шін, ?лтты? киімдер, кимешек, жа?тауы, ?амзол, та?ия, ая?киімдерді, ат - ?бзелдерін безендірген. ?азіргі с?нгерлерде су монша?тарды киімді ж?не аксессуарларды ?шекейлеу ?шін ?олданады. Валентин Юлдашкин к?йлектерді тегіс аса керемет су монша?пен кестелейді. Эмануэль Унгаро ж?не Бернара Перриді? к?птеген су монша?ты? ал?алары к?йлекті су тас?ыны ж?не лаула?ан от сия?ты к?рсетеді. Жан - Поль Готье с?мкелерді су монша? ж?не шыны монша?тармен ?шекейлесе, Осимар Версалато белбеумен, жа?аларды ?шекейлейді. Кристиан Лакруа су монша?тардан жекеттер мен шалбарларды? жеке б?ліктерін ??растыр?ан, ал Пако Рабан – т?гел к?йлекті су монша?пен ?шекейлеген.
Сумонша?пен кестелеу технологиясы: Ай?ас тігіс ?дісімен суреттегі т?стерді? т?ріне лайы? су монша?тарды санап жіпке тізіп бекіту. Б?рыннан белгілі б?л ?діспен бір шетінен бастап, е? со?ына дейін ?атарымен тізуге болады. Б?л еркін т?рде т?стерді? бірінен кейін біріне ?ласуын бере отырып, монша?ты тізіп, мата?а бекіту ?дісі. Ай?ас тігіс ?дісіне ?ара?анда к?рделі ж?мыс кескіндемеге ?атты ??сайды. Оны? ?олданбалы с?н ?нері жемісі екенін су монша?тарды? жылтырап к?рінуінен а??ару?а болады. Берілген та?ырып бойынша ?а?аз?а эскиз - жоба салынады. Дайын суретті мата?а ?арындашпен сызып к?шіреміз. Монша?ты мата?а бекіту технологиясын пайдалана отырып, матаны? е? о?ай деген жерінен ж?мысты бастау?а болады.
Суреттегі т?стерді? бір - біріне ауысуын ескере отырып бейнелеуді тігіп шы?у?а болады. Инені матадан ?ткізіп суреттегі т?сіне лайы?тап монша?тар тізіп, салын?ан сурет ?те кіші болса, 1, 2 су монша?тан, сурет ірі, жары? жерге 3 су монша?тан бекітіледі тігілген монша?тар к?лдене?інен жату?а тиіс. Ж?мысты екі инемен немесе бір инемен де орындау?а болады. І. Бір инемен тігу ?шін ?ажетті т?стегі су монша?ты 4 - 5 см ?зынды?та тізіп инені мата астына ?ткізіп, бастау етіп т?йіндеу керек. Осы ?атарды басынан бастап сол инемен 2, 3 монша?ты? арасынан жіппен бекітіп мата?а тігу керек. ІІ. Екі инемен тігу ?шін бір инеге монша? тізіп екі инемен 1, 2, 3 монша?тан кейін мата?а бекітіп отыру керек. Монша?ты мата?а б?дан к?п бекітуге болмайды. Егер монша? к?п болып кетсе матаны? бетінде 1 салбырап бос ?алады. Бисерді? отаны - Ежелгі Египет. Міне солардан бисер деген атаумен жа?а ??ым пайда болды. Египеттен, Сириядан бисерді? технологиясы Рим империясына дейін тарады. Бірте - бірте ал?аш?ы бізді? д?уірімізге дейін Италияда, Грецияда, Германияда, Испанияда, Францияда пайда болды. Уа?ыт ?те келе Шы?ыс хал?ына Африка, Индия, Америка?а, Тыны? м?хит аралдары мен Европа?а, Азия?а кенінен таралды. Су монша?тын атауы ?р халы?та ?р ?алай бол?ан. Молдавияда - гарданы,
Ресейде - бисер, ?аза?стан мен ?ыр?ыстанда – монша?, су монша? деп аталады. Монша?пен с?нді ж?мыстар жасау тарих ?те ардан басталады. Б?ны ?нертанушы ?алымдарымыз ?олданбалы с?н ?нері шеберлігіні? ?йгілі, осы уа?ыт?а дейін са?талып келген ?те ?демі, сапалы орындал?ан ж?мыстарын зерттеу ар?ылы д?лелденген. Монша? ертеде тау хрусталі мен аны? тастардан даярла?ан. Ба?алы тастар?а – алмас, ла?ыл, изумруд, сапфир, таби?и інжу, александрит, янтарь, маржан, жас?ырауы? тастары жатады. М?сылман дінінде су монша?тарды тіл, к?з, с?? тимейтін с?нді зат ретінде ?олданады. Ресей патшасы Екатерина?а Ж??гір хан бисерден ж?не ?сем асыл тастардан ?шекейлеген керемет с?нді с?укелені сый?а тарт?ан екен. Осы кезге дейін с?укеле Ресейдегі м?ражайда са?таулы. К?нні? к?зінен са?тап, к?рмеге к?п шы?арылмайды, ?йткені к?н с?улесінен тастар ?гіліп ?алуы м?мкін.
Бисермен то?у технологиясы: Паралель то?у; Д??гелек то?у; Инемен то?у; Ілгекпен то?у; ?ауіпсіздік ережелері 1. Сымды, бисерді ауыз?а салу?а болмайды 2. Сымды ?айшымен ?ияды 3. Сымды к?зге жа?ын ?стамайды.
Технологиялы? карта 1. 3 сумонша? ?ткізіп, 1 бисерді ?алдырып, 2 бисерден сыммен ?арсы ?ту. 2. Сымны? басына 3 бисер тізіп, сымны? келесі ?шын ?арсы ?ткізу. 3. Сымны? басына 4 бисер тізіп, сымны? келесі ?шын ?арсы ?ткізу. 4. Сымны? басына 5 бисер тізіп, сымны? келесі ?шын ?арсы ?ткізу. 5. Сымны? басына 4 бисер тізіп, сымны? келесі ?шын ?арсы ?ткізу. /керісінше, кескін кішірейеді/ 6. Сымны? басына 3 бисер тізіп, сымны? келесі ?шын ?арсы ?ткізу. IV. Сараманды? ж?мыс. Бисерді? т?с ерекшелігіне к??іл б?леміз, я?ни г?лді ?ызыл т?с ?ылып, ал г?лді? жапыра?тарына жасыл т?с алайы?. Г?лді? ?зі де, жапыра?ы да к?рсетілген ?діспен орындалады. О?ушылар білімі тест ар?ылы тексіріледі. 1) Бисер ?андай заттан жасалады? а) а?аштан б) шыныдан* 2) Шыны неден алын?ан? а) таби?и сода б) тас к?мір 3) Бисер т?рін тап? а) шыны б) стеклярус* 4) Египетте бисерді ал?аш?ыда ?алай ата?ан? а) бусер* б) бисер 5) Ресейде бисерді ?з т?жірибесімен жаса?ан кім? а) Пушкин А. С. б) Ломоносов М.*
V. Жа?а саба?ты бекіту.
VI. Саба?ты ?орытындылау.
9.?й ж?мысы Санны? ??рамын жаттау
10.Ба?алау
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Просмотр содержимого документа
«Су монша?тан жасал?ан б?йымдар »
Сабақтың тақырыбы: Су моншақтан жасалған бұйымдар
Сабақтың мақсаты: Моншақтармен жұмыс жасауда түрліше композициялық шешім жасауды және әсем сәндік жұмыстар тігуді үйрену. Шыдамдылыққа, ұқыптылыққа, нәзіктікке тәрбиелеу. Әсемдікті өз қолымен жасауға деген ықыластығын арттыру.
Білімділігі: оқушыларға бисердің шығу тарихы туралы мағлұмат беру, тоқу әдісін үйрету.
Тәрбиелігі: өз бетімен жұмыс жасауға, өнерді бағалауға, ұқыптылыққа, еңбексүйгіштікке тәрбиелеу.
Сабақтың әдісі: түсіндіру, сарамандық.
Пәнаралық байланыс: биология, бейнелеу өнері
Көрнекіліктер: моншақтан жасалған панно, схема, журналда р.
Сабақтың барысы:
Ұйымдастыру кезеңі.
Сабаққа қажетті материалдарды тексеру.
II. Оқушыларға білімдерін тексеру мақсатында қайталау сұрақтары беріледі.
1. Су моншақ дегеніміз не?
2. Су моншақтың қандай түрлерін білесіңдер ме?
3. Су моншақтың отаны?
III. Жаңа сабақ.
Су моншақтың аты араб сөзінен“ бусер ” жасанды моншақ дегенді білдіреді. Су моншақ б. з. б IV ғасырда шыны зерттеген кезде пайда болған. Осы кезде әр түрлі формадағы моншақтар әшекейлеу үшін қолданыла бастады. Бірте - бірте моншақтар ұсақталып, біркелкі болып, ертедегі египеттіктердің киімдері әшекейлеуге айналды. Бисер - ұсақ түрлі түсті моншақтар. Моншақ мойынға тағылатын сәндік бұйым. Оның формасы ірі және ұсақ болады. Шыныдан жасалатын қазіргі біз пайдаланып жүрген моншақтардың өзіндік тарихы бар. Аңыз бойынша өте ерте уақытта бай саудагер Жерорта теңізінен Африкаға табиғи сода әкеле жатып құмды жағалауға түнеп түнде от жағады. Оттың қасына үлкен кесек содаларын түсіріп қояды. Таңертең, оттың қолаң тасынан ғажайып тас сияқты, қатты су сияқты мөлдір, таза күн сәулесіне қызған тасты – кристалды көреді. Бұл қазіргі әйнек еді. Осыдан бастап әйнектен түрлі формадағы моншақтар жасала басталады. Ортасынан жіп өткізілетін дөңгелек, сопақша, қырлы моншақтарды әр түрлі халықтар сәндік бұйым ғана емес, оны қаржы орнына (ақша) да пайдаланады.
XIX ғасырдың соңы мен XX ғасырдың басында Эмиль Галле және Тифанни секілді модерн стилінің суретшілері шынының су моншаққа көңіл бөлген болатын. Өткен ғасырдың 20 - жылдары су моншақ әйел адамдардың киімдерін әшекейлеуде сәнгерлерде үлкен қолданысқа ие болды. XX ғасыр бойы су моншақпен сауда тоқтаған жоқ. Жақында су моншаққа деген қызығушылық бүкіл әлемде болды. Су моншақпен тігу шығармашылықтың бір түріне айналды. Қазіргі күнде нағыз үлкен су моншақ шығаратын жер – Жапония, Тайвань, Чехия. Тайвандық су моншақ – сапасыз, өз түрін, түсін де тез жоғалтады да, тез сынады, тесігі инеге кірмейді.. Чехиялық су моншағы өте қажет, бағасы да, сапасы да көңілден шығады. Чех су моншағын әр түрлі нәрсеге қолданады. Өте сапалы саналатын су моншақ – Жапон су моншағы. Жапон су моншағы Чех су моншағынан үлкендеу, ортасының тесігі де үлкен, бағасы да, сапасы да адамдарға қажет.
Су моншақпен сәнді жұмыстар көне заманнан да басталады. Бұны өнертанушы ғалымдарымыз қолданбалы сән өнері шеберлігінің әйгілі осы уақытқа дейін сақталып келген өте әдемі, сапалы орындалған жұмыстарын зерттеу арқылы дәлелдеген. Су моншақ ертеде тау хрустальі мен анық тастардан даярланған. Бағалы тастарға – алмас, лағыл, изумруд, сапфир, табиғи інжу, александрит, янтарь, маржан, жасқырауық тастап жатады. Шыны, моншақ жасайтын, шеберлерді, қатаң ұстап, оларды ешкіммен араластырмады. Басқа мемлекеттерде бәсекелестері болмауын қалады. Әйгілі саяхатшы Марко Полоның әкесі бисер жасау шебері болыпты. Марео Поло өзінің сапарынан оралғанда су моншақ жасау кәсібінен байыған мемлекетті көріп таңданған. Орта Азия мен қазақ халқының сәнді тұрмысында моншақ, маржандау әдісі ертеден белгілі болған. Өте әдемі, көздің жауын алатын, жылтыраған нәзік зат – моншақты барлық ұлттардың қолөнер іскер шеберлері тіккен. Онда маржандау әдісімен әйел баласының сырға, білезік, сақина, алқа, өңіржиек, сияқты заттарын толықтыру үшін, ұлттық киімдер, кимешек, жақтауы, қамзол, тақия, аяқкиімдерді, ат - әбзелдерін безендірген. Қазіргі сәнгерлерде су моншақтарды киімді және аксессуарларды әшекейлеу үшін қолданады. Валентин Юлдашкин көйлектерді тегіс аса керемет су моншақпен кестелейді. Эмануэль Унгаро және Бернара Перридің көптеген су моншақтық алқалары көйлекті су тасқыны және лаулаған от сияқты көрсетеді. Жан - Поль Готье сөмкелерді су моншақ және шыны моншақтармен әшекейлесе, Осимар Версалато белбеумен, жағаларды әшекейлейді. Кристиан Лакруа су моншақтардан жекеттер мен шалбарлардың жеке бөліктерін құрастырған, ал Пако Рабан – түгел көйлекті су моншақпен әшекейлеген.
Сумоншақпен кестелеу технологиясы: Айқас тігіс әдісімен суреттегі түстердің түріне лайық су моншақтарды санап жіпке тізіп бекіту. Бұрыннан белгілі бұл әдіспен бір шетінен бастап, ең соңына дейін қатарымен тізуге болады. Бұл еркін түрде түстердің бірінен кейін біріне ұласуын бере отырып, моншақты тізіп, матаға бекіту әдісі. Айқас тігіс әдісіне қарағанда күрделі жұмыс кескіндемеге қатты ұқсайды.. Оның қолданбалы сән өнері жемісі екенін су моншақтардың жылтырап көрінуінен аңғаруға болады. Берілген тақырып бойынша қағазға эскиз - жоба салынады. Дайын суретті матаға қарындашпен сызып көшіреміз. Моншақты матаға бекіту технологиясын пайдалана отырып, матаның ең оңай деген жерінен жұмысты бастауға болады.
Суреттегі түстердің бір - біріне ауысуын ескере отырып бейнелеуді тігіп шығуға болады. Инені матадан өткізіп суреттегі түсіне лайықтап моншақтар тізіп, салынған сурет өте кіші болса, 1, 2 су моншақтан, сурет ірі, жарық жерге 3 су моншақтан бекітіледі тігілген моншақтар көлденеңінен жатуға тиіс. Жұмысты екі инемен немесе бір инемен де орындауға болады. І. Бір инемен тігу үшін қажетті түстегі су моншақты 4 - 5 см ұзындықта тізіп инені мата астына өткізіп, бастау етіп түйіндеу керек. Осы қатарды басынан бастап сол инемен 2, 3 моншақтың арасынан жіппен бекітіп матаға тігу керек. ІІ. Екі инемен тігу үшін бір инеге моншақ тізіп екі инемен 1, 2, 3 моншақтан кейін матаға бекітіп отыру керек. Моншақты матаға бұдан көп бекітуге болмайды. Егер моншақ көп болып кетсе матаның бетінде 1 салбырап бос қалады. Бисердің отаны - Ежелгі Египет. Міне солардан бисер деген атаумен жаңа ұғым пайда болды. Египеттен, Сириядан бисердің технологиясы Рим империясына дейін тарады. Бірте - бірте алғашқы біздің дәуірімізге дейін Италияда, Грецияда, Германияда, Испанияда, Францияда пайда болды. Уақыт өте келе Шығыс халқына Африка, Индия, Америкаға, Тынық мұхит аралдары мен Европаға, Азияға кенінен таралды. Су моншақтын атауы әр халықта әр қалай болған. Молдавияда - гарданы,
Ресейде - бисер, Қазақстан мен Қырғыстанда – моншақ, су моншақ деп аталады. Моншақпен сәнді жұмыстар жасау тарих өте ардан басталады. Бұны өнертанушы ғалымдарымыз қолданбалы сән өнері шеберлігінің әйгілі, осы уақытқа дейін сақталып келген өте әдемі, сапалы орындалған жұмыстарын зерттеу арқылы дәлелденген. Моншақ ертеде тау хрусталі мен анық тастардан даярлаған. Бағалы тастарға – алмас, лағыл, изумруд, сапфир, табиғи інжу, александрит, янтарь, маржан, жасқырауық тастары жатады. Мұсылман дінінде су моншақтарды тіл, көз, сұқ тимейтін сәнді зат ретінде қолданады. Ресей патшасы Екатеринаға Жәңгір хан бисерден және әсем асыл тастардан әшекейлеген керемет сәнді сәукелені сыйға тартқан екен. Осы кезге дейін сәукеле Ресейдегі мұражайда сақтаулы. Күннің көзінен сақтап, көрмеге көп шығарылмайды, өйткені күн сәулесінен тастар үгіліп қалуы мүмкін.
Бисермен тоқу технологиясы: Паралель тоқу; Дөңгелек тоқу; Инемен тоқу; Ілгекпен тоқу; Қауіпсіздік ережелері 1. Сымды, бисерді ауызға салуға болмайды 2. Сымды қайшымен қияды 3. Сымды көзге жақын ұстамайды.
Технологиялық карта 1. 3 сумоншақ өткізіп, 1 бисерді қалдырып, 2 бисерден сыммен қарсы өту. 2. Сымның басына 3 бисер тізіп, сымның келесі ұшын қарсы өткізу.. 3. Сымның басына 4 бисер тізіп, сымның келесі ұшын қарсы өткізу. 4. Сымның басына 5 бисер тізіп, сымның келесі ұшын қарсы өткізу. 5. Сымның басына 4 бисер тізіп, сымның келесі ұшын қарсы өткізу. /керісінше, кескін кішірейеді/ 6. Сымның басына 3 бисер тізіп, сымның келесі ұшын қарсы өткізу. IV. Сарамандық жұмыс. Бисердің түс ерекшелігіне көңіл бөлеміз, яғни гүлді қызыл түс қылып, ал гүлдің жапырақтарына жасыл түс алайық. Гүлдің өзі де, жапырағы да көрсетілген әдіспен орындалады. Оқушылар білімі тест арқылы тексіріледі. 1) Бисер қандай заттан жасалады? а) ағаштан б) шыныдан* 2) Шыны неден алынған? а) табиғи сода б) тас көмір 3) Бисер түрін тап? а) шыны б) стеклярус* 4) Египетте бисерді алғашқыда қалай атаған? а) бусер* б) бисер 5) Ресейде бисерді өз тәжірибесімен жасаған кім? а) Пушкин А. С. б) Ломоносов М.*