Тема: Ним? ул я?шылы? ?
Ма?сат: я?шылы? тура?ында т?ш?нс? бире?; я?шылы??а ынтылыш т?рби?л??, матурлы?ты к?р? беле?, я?шылы? ?л?ш? беле?, ду? булыу.
Йы?азландырыу : интерактив та?та (презентация), китап к?рг??м??е « ?ай?а я?шылы? – шунда я?тылы? “, афоризмдар : “Был донъяла я?шы ла бар, яман да бар. Я?шы бул да яманлы?ты б?т?р? бар.” (Н?жип И?елбай); “Кешене? я?шылы?ы ла , яманлы?ы ла к?бер?к ??ен?н.” (?айса Х?с?йенов); “Я?шылы? бул?ын аты?ы?, Кеше бул?ын заты?ы?, Яман?а юл ?уйма?ы?, Я?шынан баш тартма?ы?!” ( “Урал батыр” эпосынан)
Д?рес барышы.
- ?аумы?ы?ы?, балалар! Б?г?н бе? ?е??е? мен?н донъяла?ы и? матур ???-??р?е? бере?е тура?ында ??йл?ш?с?кбе?. ? ним? тура?ында ??йл?ше??е белер ?с?н бе? ?е??е? мен?н кроссворд сис?с?кбе?. Д?ресте? тема?ы кроссвордта я?ыл?ан.
- Эйе, бе? ?е??е? мен?н я?шылы? тура?ында ??йл?ш?с?кбе?.
- ? ним? ?у? ул я?шылы??
- Я?шылы? – ул яр?амсыллы?, кешел?рг? ?арата эскер?е? м?н?с?б?тлек, кемг?лер изгелек эшл??.
- ???лекте асып ?ара?а?, я?шылы??а кил??е а?латма бирелг?н.
(2 слайд)
- Я?шылы?ты икенсе т?рл? нинд?й ?????р мен?н алыштырып ?йт? ала?ы?ы?? ( 3 слайд)
- Нинд?й кешене я?шы кеше тип ?йт? алабы?? ( Кешел?р?е яратыусы, ауыр минутта яр?ам ите?се. Я?шы кеше т?би??тте ?а?лай, ?оштар?ы, хайуандар?ы ярата. Я?шы кеше ололар ??м ипт?шт?ре мен?н аралаш?анда ??ен ипле, ???пле ??м ихтирамлы тота).
- Кеше ??ен?н ?у? я?шы э? ?алдырыр?а тейеш. Бер а?ыл эй??е былай тиг?н : “ Кеше тормошон ю??а ?ына й?ш?м?г?н, ?г?р ?? ул йорт ?ал?а, ба?са ултырт?а ??м бала т?рби?л???”. Тим?к, ?????р ген? я?шы булып ?алыр?а тейеш т?гел, ? эшл?г?н эше? д?.
- Нинд?й я?шы кешел?р?е бел??еге?? Ни ?с?н улар?ы я?шы кеше тип ?йт? ала?ы?ы??
- Нинд?й я?шы, йылы ?????р бел??еге?? ( Х?йерле ирт?! Р?хм?т! ??ф? итеге?! Тыныс йо?о! С?л?м?т булы?ы?! Юлы?ы? у? бул?ын! У?ыштар ?и??! Б?хетле к?н!... )
- ? былар тылсымлы ?????рг? ин? т?гелме? Нинд?й тылсымлы ?????р?е бел??еге??
- ? ошо ?????р та?ы ла матурыра? я??ыра?ын ?с?н, ним? эшл?р к?р?к? (Я?ымлы ?араш ??м йылмайыу)
- ?й?? , урамда, т?би??тт? нинд?й я?шы эшт?р эшл?й ала?ы?ы??
- Борон-борондан халы? я?шылы?, хатта я?шылы?ты? кире?е – яманлы? тура?ында ?йтем- м???лд?р уйлап сы?ар?андар. Халы? бер ва?ытта ла яманлы?ты хуплама?ан, ? кире?енс? ??йепл?г?н, яманла?ан. ? ?е? я?шылы?, изгелек тура?ында нинд?й ?йтем-м???лд?р бел??еге?? (У?ыусылар?ан ?орау) ( 4 слайд )
- Я?шы исем малдан арты?.
- Я?шы мен?н юлдаш бул?а? – ирешер?е? морат?а, яман мен?н юлдаш бул?а? – ?алыр?ы? оят?а.
- Я?шы ??? – й?н а?ы?ы, яман ??? – баш ?а?ы?ы.
4.Я?шы ??? балдан татлы.
5. Я?шылы??а – я?шылы?.
6. Я?шылы?ты? ???ерен эт т? бел?.
7. Я?шылы? ?ыл?а? да, яманлы? ?ыл?а? да ??е?? ?айтыр.
- Изгелек, я?шылы? тура?ында нинд?й фильмдар, ???р??р бел??еге?? Унда?ы герой?ар тура?ында ним? ?йтер?еге?? (Китап к?рг??м??ен? к?? ?алыу).
- Бе? ауыр замандар?а й?ш?йбе?, балалар. Кешел?р бер-бере?ен? ихтибар?ы?, вайым?ы?, к?нл?шеп ?арай башланылар. Кемдер кем мен?ндер иреш?, ?репл?ш?, талаша, насар ?????р ?йт?. Телевизор?ан да иреш-талаш, ?у?ыш тура?ында фильмдар к?б?й?е. Ошо насар к?ренешт?рг? тап бул?а? та, бе? изге, я?шы кеше булып ?алыр?а тейешбе?. Яуызлы??а, яманлы??а, у?аллы??а ?аршы к?р?шерг? к?р?к. ?й??ге? я?шылы? ?а?и??л?рен сы?арайы?. ( 5 слайд )
- ? х??ер бе? ?е??е? мен?н “ Мин я?шы к??еллеме?” тиг?н тест эшл?й?с?кбе?. ??р береге? ??ене? тир?-й?нд?гел?рг? ?арата ихтибарлымы, изгеме , ?лл? т?гелме ик?нен тикшереп ?т? аласа?. ( 6-7 слайдтар) ?орау?ар?а “эйе” й?ки “ю?” тип яуап ?айтарыр к?р?к.
- ?ине? а?салары? килеп сы?ты ти. Б?т? а?са?ды ла ду?тары?а, ту?андары?а б?л?кк? тотона алыр ине?ме?
- Ду?ы? ?и?? ?? х?ср?тен ??йл?й. ?г?р был тема ?и?? ?ы?ы? булма?а, ?ин был турала ?йт?с?к?е?ме?
- Ипт?ше? шахматта й? и?? икенсе бер?й т?рл? уйында насар уйнай ти. ?ин уны? уйын?а ?арата ?ыуынмауын тел?п е?ел?с?к?е?ме?
- Кешел?р?е? к?йефен к?т?ре? ?с?н я?шы ??? ?йте?е о?шаймы?
- У?ал шаяртыу?ар?ы йыш ?уллана?ы?мы?
- ?ин ?слеме, ?ара эслеме?
- ?г?р ?? ?и?? ду?ы? мен?н ??йл?шк?нд? тема ?ы?ы? булма?а, ???л?ше??е дауам ит?с?к?е?ме?
- ?? ??л?те?де баш?а кешел?р фай?а?ына тел?к мен?н ?уллана?ы?мы?
9)Уйын м?ленд? е?еле?е?де ?и????, уйынды ташлаяса??ы?мы?
10) ??е?де? д?р??л?г??? ышан?а?, бел???, баш?а кешене? фекерен ты?лаяса??ы?мы?
11) ?г?р ?? ата-?с?йе? ?ине? бурысы?а (вазифа?а) инм?г?н эште ?уш?а, ?ин ?т?р (эшл?р) ине?ме?
12) ??е?де? ду?тары?ды? к??елен к?т?ре? ?с?н, ?ин кемделер ?секл?й?с?к?е?ме?
1 балл “эйе” яуабына – 1, 3, 4, 7, 11 ?орау?ар?а
1 балл «ю?” яуабына – 2. 5, 6, 8, 9, 10, 12 ?орау?ар?а
????мт??е: 8 баллдан к?бер?к бул?а: ?ин алса? (асы? й??л?), тир?-й?нд?гел?рг? о?шай?ы?, кешел?р мен?н аралаша бел??е?. ?ине? ду?тары? к?п. Бер ген? и?к?рте?: бер кемг? л? , бер ?асан да ? я?шылы?ы? мен?н фай?аланыр?а юл ?уйма.
4-т?н 8-г? тиклем: ?ин ??р бере?е мен?н изге к??елле т?гел?е?. Кемдер ?с?н бары?ына ла барыр?а ??ер?е?, л?кин бары?ы мен?н д? бер тиге? булыр?а тырыш, ?у?ынан ?и?? ?арата ?пк?л????р булма?ын ?с?н.
4-т?н ??ер?к: ?ине? алды?да ?атмарлы эш тора.
- ? х??ер бе? ?е??е? мен?н “ Тылсымлы с?ск?” уйынын уйнаяса?бы?. Т???р?кк? торабы?, ?улдары?ы??ы устары?ы? мен?н ??к? ?аратып ал?а ?у?абы?. К????р?е йомдо?. Мин ?йтк?нд?р?е к?? алдына килтереге?. К?? алдына матур, хуш е?ле изгелек с?ск??ен килтер?бе?. Уны ике ус?а ?алды?. Ул ?е??е? ?улдары?ы??ы, т?неге??е, й?неге??е йылыта. Был с?ск?н?н и? киткес мо?ло йыр тауышы са?ыла. Был мо?до ты?лай?ы?ы?. Ошо с?ск?не? б?т? я?шылы?ын, я?шы к?йефен й?р?геге?г? ?алды?ы?ы?. Я?шылы? ?е?г? ?теп ин?, ?ыуаныс килтер?. ?е??? я?ы к?с, б?хет, ?ыуаныстар барлы??а кил?. Б?т? т?неге?г? р?х?т. ?е??е йылы ел уратып алды. К?йефеге? к?т?ренке.
- ?е? ?лег? балалар ?ына, л?кин алда ?е??е ?ур-?ур эшт?р к?т?. Тыу?ан илг? к?р?кле кешел?р булыр?ы?ы?. Ер шарын матур итеп ?а?лар?ы?ы? тиг?н ышаныста ?алабы?. Л?кин и? беренсе ысын кешел?р – батыр, изге, хе?м?т ??й??сел?р булып ??ерг? к?р?к. Я?шылы? эшл?? – ул ??е бик ш?п!
- ? х??ер к????реге??е асы?ы?. Тир?-я?ы?ы??а ?арап алы?ы?. ?ул?а ?ул тотоношо?о?. Бер-береге?г? я?ымлы итеп ?арап я?шы тел?кт?р тел?ге?.
- Ошо тел?кт?р ?е?г? ??р са? юлдаш бул?ын! (8 слайд)
Ер кешел?ре,
Фекерл?ге?, уйла?ы?
??м я?шылы? эшл?ге?!
-? х??ер я?шылы? тура?ында йыр йырлап ?т?йек. (9 слайд)
- Д?ресте та?тала бирелг?н ?????р мен?н б?т?р?п ?уяйы?. (Афоризмдар?ы у?ыусылар у?ый)
- Изге, х?йерле к?н ?е?г?! ( 10 слайд )