Жеті модульді? ішінде диалогты? о?ыту ерекше р?л ат?арады. Егер диалогты саба?та тиімді ж?ргізер болса? о?ушыларды? білім алуы же?іл болар еді деп ойлаймын. О?ушылар бір-бірімен ж?не м??алім –о?ушы арасында ж?йелі т?рде диалог ж?ретін болса, онда ?рбір т?л?а ?з ойларын еркін жеткізуге, ?орытып шы?ару?а, сонымен ?атар м??алімдер о?ушыларды? пікірін ты?дай отырып ?тілген та?ырыпты ?андай де?гейде т?сінгенін а??ару?а болады.Диалогты? о?ыту барысында о?ушылар берілген тапсырма?а ?ол жеткізіп, бір-бірімен пікір алмасады, б?л пікір алмасу о?ушылармен диалог ??ру ар?ылы іске асады.
Мерсерді? зерттеуіне с?йкес, ??гімелесу о?ушыларды? білім алуыны? ажырамас б?лшегі болып табылады ж?не ??гімелесуді? ?ш т?рі бар делінген.Осы ??гімелесуді? саба? барысында зерттеушілік кезе?і басым бол?ан жа?дайда диалогты? о?ыту орнайды. Себебі о?ушылар топ ішінде тал?ылау?а арнал?ан орта? с?ра?тары бойынша ж?мыс жасап, о?ушылар бірге ойланып, сол тапсырманы шешуге арнал?ан ой-пікірлер айтылып тал?ыланады, б?л о?ушыларды? ?з ойын еркін жеткізуіне ы?пал жасап, саба??а ?ызы?ушылы?ы оянады, топта?ы ?атысушылар келісімге жетуге тырысады(олар келісімге жетуі де, жетпеуі де м?мкін, біра? келісімге ?мтылады).Бір-бірімен ынтыма?тасты?ы, пікірлерін айта білуі, ?ор?ай білуі, айтыса білуге да?дыланады.О?ушылар ?з ойымен, іс-т?жірибесімен, пікірлермен б?лісуге ?йренеді, б?л ба?ыт топпен ж?мыс істеуге м?мкіндік береді.Ж?мыс барысында ой алмасу ар?ылы о?ушыны? ?з ойын ашы?,жас?анбай айту?а,бас?а адамны? ойын д?рыс ?абылдау?а ?йренеді.
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Просмотр содержимого документа
««Байланыс жа?сы ??гімеден басталады» »
«Байланыс жақсы әңгімеден басталады»
Дэвид Нейман
Қаратаева Шынар Қазыбекқызы
№235 орта мектеп
Орыс тілі мен әдебиеті пәні мұғалімі
Кызылорда каласы
Жеті модульдің ішінде диалогтық оқыту ерекше рөл атқарады. Егер диалогты сабақта тиімді жүргізер болсақ оқушылардың білім алуы жеңіл болар еді деп ойлаймын. Оқушылар бір-бірімен және мұғалім –оқушы арасында жүйелі түрде диалог жүретін болса, онда әрбір тұлға өз ойларын еркін жеткізуге, қорытып шығаруға, сонымен қатар мұғалімдер оқушылардың пікірін тыңдай отырып өтілген тақырыпты қандай деңгейде түсінгенін аңғаруға болады.Диалогтық оқыту барысында оқушылар берілген тапсырмаға қол жеткізіп, бір-бірімен пікір алмасады, бұл пікір алмасу оқушылармен диалог құру арқылы іске асады.
Мерсердің зерттеуіне сәйкес, әңгімелесу оқушылардың білім алуының ажырамас бөлшегі болып табылады және әңгімелесудің үш түрі бар делінген.Осы әңгімелесудің сабақ барысында зерттеушілік кезеңі басым болған жағдайда диалогтық оқыту орнайды. Себебі оқушылар топ ішінде талқылауға арналған ортақ сұрақтары бойынша жұмыс жасап, оқушылар бірге ойланып, сол тапсырманы шешуге арналған ой-пікірлер айтылып талқыланады, бұл оқушылардың өз ойын еркін жеткізуіне ықпал жасап, сабаққа қызығушылығы оянады, топтағы қатысушылар келісімге жетуге тырысады(олар келісімге жетуі де, жетпеуі де мүмкін, бірақ келісімге ұмтылады).Бір-бірімен ынтымақтастығы, пікірлерін айта білуі, қорғай білуі, айтыса білуге дағдыланады.Оқушылар өз ойымен, іс-тәжірибесімен, пікірлермен бөлісуге үйренеді, бұл бағыт топпен жұмыс істеуге мүмкіндік береді.Жұмыс барысында ой алмасу арқылы оқушының өз ойын ашық,жасқанбай айтуға,басқа адамның ойын дұрыс қабылдауға үйренеді.
Диалогтік оқытуды қолдану оқушылардың қызығушылығын арттырып,білім деңгейінің өсетініне үлес қосады,-деп Мерсер мен Литлтон атап көрсеткендей зеттеулерде ересектермен интерактивті қарым-қатынас пен достарымен бірігіп жүргізілген жұмыстың балалардың оқуына және когнитивті дамуына әсер ететіндігі айтылған. Оқушының көбірек білуіне, басқа адамдар диалог жүргізуіне көмектесетін сыныптастары мен мұғалімі болып табылады. Диалог арқылы оқытудың тиімділігі-оқушы өз ойын еркін жеткізе алады, жоғары деңгейде ойлау қабілеті дамиды, жұптық, топтық жұмыстар жүргізіледі.Мұғалім мен оқушылар бір-бірін тыңдап,өз ойларын ортаға салады, сыныпта тіл қаншалықты қолданылса оқушылардың білім алуы да сол деңгейде болады. Сабақты әрі қарай өрбіту үшін диалог жүргізу арқылы оқушыларды түртіп алу әдіс, бойынша алға жетеледім
Бұдан кейін сабақта диалогтік оқытуды қолдану оқушылардың қызығушылығын арттырып,білім деңгейінің өсетініне үлес қосады,-деп Мерсер мен Литлтон атап көрсеткендей зеттеулерде ересектермен интерактивті қарым-қатынас пен достарымен бірігіп жүргізілген жұмыстың балалардың оқуына және когнитивті дамуына әсер ететіндігі айтылған Оқушының көбірек білуіне, басқа адамдар диалог жүргізуіне көмектесетін сыныптастары мен мұғалімі болып табылады. Диалог арқылы оқытудың тиімділігі-оқушы өз ойын еркін жеткізе алады, жоғары деңгейде ойлау қабілеті дамиды, жұптық, топтық жұмыстар жүргізіледі.Мұғалім мен оқушылар бір-бірін тыңдап,өз ойларын ортаға салады, сыныпта тіл қаншалықты қолданылса оқушылардың білім алуы да сол деңгейде болады. Сабақты әрі қарай өрбіту үшін диалог жүргізу арқылы оқушыларды түртіп алу әдіс, бойынша алға жетеледім. топтық және жұптық жұмыстарды бірлесіп орындауға қызығушылық танытып жатты.
I деңгейге- жеңілдетілген сұрақтар. Тақырыпты қарапайым білім мен түсінік деңгейінде игеру.Таксономия бойынша:білу, түсіну.
II деңгей-орташа сұрақтар. Алған білімін қолдана білу және талдау деңгейінде игеру.Таксономия бойынша: қолдану,талдау.
III деңгей – жоғары күрделілік дәрежесіндегі сұрақтар, алған білімін топтау және бағалау деңгейіне бағытталған.Таксономия бойынша:топтау, бағалау.
Әр деңгейден өткен сайын оқушы ойындағы мүмкіндіктері мен қабілеттері ашыла түсіп,меңгерген білімі мазмұны жағынан тереңдейді, тапсырма көлемі мен сапасы жағынан жоғарылай береді.
Білім берудегі сөйлесуді (әнгімелесу) қарым –қатынас жасаудың үдерісі емес,керісінше идеялар екіжақты бағытта жүреді және осының негізінде оқушының білім алу үдерісі алға жылжиды деп тұжырымдаған болатын. Яғни бала қоршаған ортада (топта) диалог арқылы мақсатқа қол жеткізу үшін барынша күш жігерін жұмсайды,бір-бірімен пікірлесу,пікір алмасу кезінде өздерін бірдей деңгейде тең құқылы серіктес болып табылатынына сенім қалыптасады.
Диалог әдісі-бұл әдісті меңгерген оқушы оқытушымен және өзара кері байланысқа түсе алады.Әрине бұл жағдайда оқушының алдында белгілі бір уақыт ішінде өздігінен ойлануға,түсінуге және ойын еркін жеткізуге мүмкіндік туындайды.
Монолог әдісі оқушылардың өз білім деңгейлеріне сай өз ойларын айтқызуға ұмтылдыру үйге берген тапсырманы әңгімелету арқылы жүргізуге болады және мәтінмен жұмыс істеген кезде орындалады.
Диалогтың жеке тұлға үшін атқаратын қызметтері бір арнаға тоғысып жатады да оқушының танымдық қабілетін,жалпы тәрбиелік деңгейінің дамуына әсер етеді.Күнделікті бала өмірінде жиі қолданыста жүрген сөздерді пайдалана отырып сөйлесу баланың тіл байлығын дамытады.Диалог сурет бойынша,техникалық құралдар және ойын элементтері арқылы құрастыруға болады.
Сабақта тілдік қатынас үш түрлі жолмен немесе қалыппен іске асырылады:
1.Жұптық.
2.Топтық.
3 .Зертеушілік әңгіме.
Жұптық оқыту екі адамның арасында жүреді.Онда негізгі мақсат- екі оқушының өзара тілдесу ерекшеліктеріне сүйене отырып бір-бірін тыңдау іске асырылады.Мұнда оқушылар екі- екіден жұпқа бөлініп, әр жұп жеке тапсырмалар бойынша жұмыс істейді .
Топтық форма арқылы оқыту арнайы құрылған шағын топтарды қатысымдық әдістің қағидаларына бейімделудің нәтижесінде жүреді.Оқыту кезіндегі топтар сабақтың өтуіне қолайлы шағын адамдар санынан(3-5адам) тұрады және мұғалімнің алдына қойған мақсатына сай құрылады.
Оқушыларды топтарға бөліп сабақ өткізу оқушылар арасындағы қарым- қатынасты жақсартады, дұрыс сөйлей білуге жағдай жасайды, оқушылардың білімін жетілдіреді,әр түрлі мінез- құлықтағы адамдармен пікір алмасуға үйретеді, топтар арасында оқушы өзінің жеке-дара қасиетін көрсетуге мүмкіндік алады.Диалог процессі бүкіл топтағы адамдармен де, жеке-екі адамның арасында да жүреді.Топтағы оқушылардың әрқайсысымен жеке сұхбаттасуы арқылы олардың екеуінің бір-бірін үйретуі, оқытуы, пікір алмасуы және әр жұп ауысып отыруы нәтижесінде бүкіл ұжым мүшелерінің түгел қамтылып әрі жұптық,әрі топтық қарым- қатынастың жүзеге асуы. Қорытындылай келе менің түйгенім, қай кезеңде де жаңалықты енгізу оңай емес.Ол бірден жүзеге аспайды. Біз сол жаңашылдықты, өзгерісті енгізуге деген алғашқы қадамымызды жасадық. Әрине, бұл қадам да нәтижесін бірден өз дәрежесінде көрсете алмауы қалыпты жағдайдеп ойлаймын. Ең басты, біздің осы бастамаларымыз әрі қарай жалғасын табуы керек. Ол үшін әрбір мұғалімге шыдамдылық, табандылық төзімділік пен жігер керек. Мен өз сөзімді «Шыдаудың өзі ашы болса да жемісі тәтті» деген қанатты сөзімен аяқтағым келіп отыр. Өз әріптестеріме алдағы жұмыстада, шыдамдылықтың арқасында тәтті жемістерге жете беріңіздер деген ақтілегімді айтқым келіп тұр. Алайда менің мақсатым алға қойған оқушыларға қалай оқу керектігін үйрету стратегиясын басшылыққа ала отырып өзіндік дәлел уәждерін сенімді жеткізе білетін, өз өзіне сенімді ойлау қабілеті жүйелі дамыған талантты тұлға қалыптастыру. Әрбір ұстаз сабақ барысын жүйелі мазмұнды маңызды етіп сабақ тоқтамасын жоспарлау керек.Сабақтың құрылымында жүйелік, нақтылық болса берілетін сабақта жүйелілік нәтижелі.болмақ. Оқытудың әрбір кезеңінде оқушыны қамту. Жаксы оқитын баламен пікірлесу арқылы өзіне деген сенімділігі артып,оның айтқан идеясы қолдау көрсе оның бойында мақтаныш сезімі туады. Корыта келе сыныпта диалог арқылы оқушылар арасында ынтымақтастық атмосферасын қалыптастыру да сабак мақсатына бірлесе жетуде үлкен маңызы бар деп ойлаймын.
