Мен маманды? ?леміндемін
С.?.О
Мамлют ауданы
Бексеит орта мектебі
Психолог: Н?рсейітова ?лия Амангелді?ызы
11-сынып о?ушыларына арнал?ан психологиялы? саба?
Ма?саты: О?ушылар?а маманды? та?дау, оларды? негізігі т?рлері, классификациялы? белгілері, маманды?тар тобы, та?дау ?дістері туралы білімдерін, т?сініктерін ке?ейте отырып, маманды?тар?а деген ынта-ы?ыласын арттыру. К?сіптік ба?дар беру. ?зін-?зі тану аума?ын ке?ейту, маманды? ?лемінен а?паратттар беру.
С?леметсіздер ме ??рметті ?она?тар мен о?ушылар! Б?гінгі саба??а ?ош келді?іздер!
Жатты?у: "Мені? к??іл-к?йім"
Ісім о?сын десе?із,
Сол істі? маманы болы?ыз
Да??ым шы?сын десе?із,
К?пшілікті? адамы болы?ыз.
?л-Фараби.
«Адам ?з ?міріндегі екі н?рсені та?дауда ?ателеспеуі керек: біреуі-жар та?дау, екіншісі –маманды? та?дау» деп М.Ма?атаев атамыз айт?андай, маманды? та?дау-жас?спірім кездегі адам ?міріндегі е? ма?ызды шешімдерді? бірі.?лемде 50 мы??а жуы? маманды? бар екен ж?не жыл сайын о?ан 500-ге тарта жа?а т?рі ?осылып отырады.
?лкен ?мірге енді ?ана ая? бас?ан жас ?ланны? алдында мы?да?ан маманды?ты? ?зіне лайы?ты біреуін та?дау міндеті т?рады. Маманды?ты? жаманы жо?, біра? м?ны? кез келгеніне икемділік ?ажет, б?л жа?дай к?нелту, тама? асырауды? жолы ?ана емес, ?лкен ?нерді, зор шеберлікті ?ажет ететін н?рсе.
Маманды? та?дау- та?дыры?ды та?да деген с?з. Кейінгі ?мірде ?кінбейтіндей, ?з ?абілеті мен бейімділігіне сай к?сіп т?рін та?дау. Б?л ?те жауапкершілікті ж?не ма?ызды іс. Маманды? та?дауда ?р адам ?зіні? ?ызы?ушылы?ына, ?абілетіне, бейімділігіне, ?алауына с?йену керек. Сондай-а? ?з маманды?ыны? 10-20 жыл?а дейін ?з с?ранысын жо?алтпауына к??іл б?леді. Б?л маманды?тар?а деген бір?алыпты т?ра?ты с?раныс деп аталады. ?зіні? с?ранысы,?ызы?ушылы?ын жойма?ан ке? тара?ан маманды?тар?а д?рігер, м??алім ж?не ??рылысшы маманды?тарын жат?ызу?а болады. Ал, ?зекті маманды?тар ?атарына жо?ары технология, байланыс, коммуникация, ?леуметтік орта, экономиканы бас?ару маманды?тары ж?не е?бек с?ранысына ?ажетті жа?а маманды?тар жатады. ?о?амны? дамуында бізді? ??ірде, ?азба-байлы?тарын игеретін маманды? иелері ?ажет.
Кейбір жастар маманды? та?дау ережесін білмегендіктен ?зі ?ызы?пайтын маманды?ты та?дайды. Осыдан ?з маманды?ына ?ана?аттанбаушылы?, реніш сезімдері болып, тіпті алдарына жоспар ??р?ысы келмейді. ?рбір адам ?зін-?зі дамыта алу ?шін білім алып, сол біліміне сай маманды??а машы?тану керек.
Маманды? –латын с?зінен шы??ан, аны?тал?ан іс
Маманды? дегенді ?алай т?сінесі?дер?
Маманды? дегеніміз – адамны? белгілі бір ?ызмет ат?аруына м?мкіндік беретін материалды? не рухани ?ндірісте ал?ан білім мен ?мірлік да?дысыны? жиынты?ы.
Енді сендерді? маманды? т?рлері туралы ?аншалы?ты білетіндіктері?ді тексеру ?шін деп аталатын ойын ойнап к?рейік. ?азір сендерге маманды?тарды? кейбір ерекше мінездемелері ?сынылатын болады, ал сендер берілген мінездемеге барынша с?йкес келеді деген маманды?тарды атаулары? керек.
- е? жасыл маманды?..
- е? т?тті маманды?..
- на?ыз а?шалы маманды?..
- е? жауапты..
- е? к?лкілі маманды?..
- е? салма?ты..
- е? а?ылды маманды?..
Маманды?ты? бірнеше классификациясы бар. Оларды? не??рлым белгілілері е?бек п?ніне негізделеді. Е?бек п?ні бойынша жіктелетін маманды?тар 5 топ?а б?лінеді:
Адам-адам : м?нда маманды? иесі ?шін е?бек нышаны ретінде бас?а адам болып табылады, ал ?ызмет сипаттамасы- сатушы, за?гер банкирлер ж?не т.б. маманды?тар жатады.
Адам-белгі ж?йесі: б?л типті та?да?ан адамдар абста?тілі ??ымдармен ж?мыс жасады білу керек ж?не ой-?рісі ?те ке? болу керек. Б?л бухгалтер, электронщик, статистик,банк ?ызметкері ж?не т.б. маманды?тар жатады.
Адам-таби?ат : б?л тип мамандары ?лі ж?не тірі таби?ат процестері мен ??былыстармен ж?мыс істейді.Олар мал д?рігері, агроном, гидролог, эколог.
Адам-техника: барлы? техникалы? маманды?тар, слесарь, электромонтер,инженер-механик,прораб, технолог.
Адам-к?ркем образ: б?л типке ?нер мен к?ркем ?нерге бейім, талантты адамдар жатады. Олар архитекторлар, дизайнерлер, суретшілер, ?нші,актерлер.
Сендерді? ?з м?мкіншіліктері?ді аны?тау ма?сатында тест алын?ан болатын. Тесті? ?орытындысымен таныстыру
Болаша? маманды?ты ?р т?рлі о?у орындарынан алу?а м?мкіндік бар. Оны? негізгі т?рлері:
Бастауыш к?сіптік білім: профессионалды лицейлер, к?сіптік мектептер. Б?л о?у орындарында ж?мысшы маманды?тарын даярлайды.
Арнаулы орта білім: техникумдар, колледждер. Б?л о?у орындарына жалпы орта, орта ж?не бастауыш к?сіптік біліммен алу?а болады.
Жо?ары к?сіптік білім: ЖОО-ры /институттар, университеттер, академиялар/. Б?л о?у орындарына орта біліммен ж?не арнаулы орта білімнен кейін т?суге болады.
Маманды?ты д?рыс та?дау ?шін: «?АЛАЙМЫН», «?ОЛЫМНАН КЕЛЕДІ», «КЕРЕК» деген ?ш ?а?иданы ойлау керек.
Бірінші белгілі ?а?ида «?АЛАЙМЫН»
Маманды?ты та?да?анда ?зі?ді не ?ызы?тырды, ж?мыс орнында к?нделікті немен айналыс?анды ?алар еді? деген с?ра?тар?а жауап табу?а к??іл б?лсе? бірінші ?а?иданы орындайсы?.
Екінші ?а?ида «?ОЛЫМНАН КЕЛЕДІ»
Егер сіз та?да?ан маманды??а ?ажет ?асиеттерге ие болса?ыз, онда келешекте ?ала?ан маманды?ы?ызды? шебері бола аласыз
?шінші ?а?ида «КЕРЕК»
Б?л жерде е? бастысы е?бек ортасында ?ажетті маманды?ты та?дай білу. Алда?ы уа?ыттарда б?л маманды??а с?раныс бола ма, жо? па деп ойлан?ан д?рыс болады.
«Кім боламын?» деген с?ра??а жауап бергенде осы ?а?идаларды пайдалана біл.
Болса кімні? талабы,
?мірден жол табады.
Ма?сатына лайы?
Маманды?ын алады, - дей келе ?р о?ушы?а с?з кезегін береміз
/О?ушылар жаз?ан «Мен ж?не мені? маманды?ым» та?ырыбына эссе о?иды/
?зі? келіспейтін т?жырымдарды та?дап алып, ойы?ды д?лелде
- Маманды? бір-а? рет біржола та?далады.
- Маманды? та?дау ?алтаны? ?алы? болуына байланысты
- Отбасы ж?не достары?ны? а?ылына с?йеніп маманды? та?дау?а болады
- А?ша болса, маманды? ?ажет емес.
- Та?дайтын маманды?ым болаша? табысымды аны?тайды.
- Жа?сы білім алу ?шін ?ымбат о?у орнына т?су керек.
«?ріпті маманды?» ойыны. Орта?а о?ушылар шы?ады. ?р топ?а бір ?ріптен беріледі. ?ай топ сол ?ріптен басталатын маманды? аттарын к?п тапса, сол топ же?іске жетеді.
1 топ: «А», 2 топ: «С»
«Тауып к?р» ойыны. О?ушылар?а берілген маманды? т?рін мимикамен к?рсетуі керек /хирург, ??рылысшы, сатушы, суретші/
Келіп т?р?ан ?она?тар?а с?ра?тар ?ойылады.
-?з маманды?ыны? шебері болу ?шін адам ?зін-?зі ?алай дайындау керек деп есептейсіз?
-Сіз ?андай маман болуды армандады?ыз?
-Адам ?з маманды?ын та?да?ан кезде, нені басшылы??а алу керек?
-?стаз болу сізді? бала к?нгі арманы?ыз ба?
ж?не т.б бас?а с?ра?тар.
Рефлексия: ?зі?із ?шін ?андай ?орытынды жасады?ыз, ойландыратын жа?дай болды ма? Б?гінгі саба? сендерге унады ма?
Болаша?та ?БТ сынынан м?дірмей ?тіп, ?аза?станны? символына айнал?ан байтеректей ?р?айсымыз ?ала?ан маманды?ымызды? б?йтерегіне айналайы? деп бір-бірімізге жа?сы тілектер арнайы?.
Жатты?у: «Мен са?ан тілеймін.»
Саба?ымызды
Егеменді елімізді? ерте?гі-маман иелері болулары?ыз?а тілектеспін!
?зі? келіспейтін т?жырымдарды та?дап алып, ойы?ды д?лелде
- Маманды? бір-а? рет біржола та?далады.
- Маманды? та?дау ?алтаны? ?алы? болуына байланысты
- Отбасы ж?не достары?ны? а?ылына с?йеніп маманды? та?дау?а болады
- А?ша болса, маманды? ?ажет емес.
- Та?дайтын маманды?ым болаша? табысымды аны?тайды.
Жа?сы білім алу ?шін ?ымбат о?у орнына т?су керек.
