Үш тілдің патшалығы

Қызылорда қаласы

Сақтапберген Әлжіков атындағы

№144 орта мектептің қазақ тілі мен

әдебиеті пәнінің мұғалімдері

Палымбетова Нұргүл

Сарбасова Айтолқын

Үш тілдің патшалығы

Мақсаты: оқушылардың тілге деген сүйіспеншілігін арттыру, өзіндік ой-пікірін жүйелі айта білуге, ұтымды шешен сөйлеуге баулу. Өзге ұлттың тілін, әдебиетін, мәдениетін құрметтей білу сезімі дамыған дара тұлға даярлау.

Жұмыстың түрі: сайыс

Барысы:

1. Кіріспе

2. Сайыс барысымен таныстыру. Топ мүшелерімен таныстыру (үш тілде)

1. «Бәйге»

2. «Тіл өнері»

3. «Жорға»

4. «Дода»

1. Қорытынды.

Жүргізуші : Сәлеметсіздер ме, құрметті қонақтар, ұстаздар және оқушылар! Елбасымыз Н.Ә.Назарбаев 2006 жылдың қазан айында өткен Қазақстан халқы ассамблеясының XII құрылтайында «Үш тұғырлы тіл» туралы идеяны жария етті. Ал 2007 жылғы Жолдауында «Тілдердің үш тұғырлылығы» атты мәдени жобаны кезең-кезеңімен іске асыруды ұсынды. Бұл идеяның негізі мынадай: Қазақстанды бүкіл әлем халқы үш тілді бірдей пайдаланатын жоғары білімді мемлекет ретінде тануы керек. Олар: қазақ тілі – мемлекеттік тіл, орыс тілі – ұлтаралық қарым-қатынас тілі және ағылшын тілі – жаһандық экономикаға ойдағыдай кірігу тілі. Яғни мемлекеттік тілді дамытамыз, орыс тілін қолдаймыз және ағылшын тілін үйренеміз.

Осыған орай үйымдастырылып отырған «Үш тілдің патшалығы» атты ашық танымдық сайысымызға қош келдіңіздер! Бүгінгі шарамыздың қадірлі қонақтарымен таныс болыңыздар (қонақтармен таныстырылады).

Бүгінгі біздің сайысымыздың мақсаты - оқушылардың тілге деген сүйіспеншілігін арттыру, өзіндік ой-пікірін жүйелі айта білуге, ұтымды шешен сөйлеуге баулу. Өзге ұлттың тілін, әдебиетін, мәдениетін құрметтей білу сезімі дамыған дара тұлға даярлау. Ендеше, бүгінгі сайысымызды бастамас бұрын 5-6 сынып оқушыларынан құралған сайыскерлерімізді зор қошеметпен ортаға шақырамыз!

Сайыскерлеріміздің білімі мен зеректілігін бағалайтын әділқазылар алқасымен таныс болыңыздар:

1. Қазақ тілінің маманы – Жұманазарова Ақмарал

2. Орыс тілінің маманы – Алимбетова Дина

3. Ағылшын тілі маманы – Әбдіғаппарова Айсұлу

Сайыс кезеңдерімен таныс болайық:

1. «Бәйге»

2. «Тіл өнері»

3. «Жорға»

4. «Дода»

Кезең шарттарымен танысу.

1-кезең «Бәйге» 1 минутта 10 сұраққа жауап береді.Әр бір берілген дұрыс жауапқа 1 ұпай беріледі.

2-кезең «» Бұл кезеңде мақал-мәтелдерде түсіп қалған сөздерді тауып,үштілдегі баламасын айтады.

Дұрыс жауапқа 5 ұпай.

3-кезең «» Бұл кезеңде ұяшық таңдалады.Ұяшықта үш тілге қатысты сұрақтар жасырылған.Әр топтың еншісінде үш сұрақтан болады. Берілген үш қатардан бір сұрақ таңдайды.Үш сұраққа жауап берген топ ең жоғарғы ұпай 30 ұпайды еншілейді.

4-кезең «» Бұл кезеңде адасқан сөздерді арналастыру арқылы сөйлем құрап жазу керек.

Ұпай саны 5

Ойын шарты түсінікті болса ойынның бірінші кезеңін бастаймыз.

Сұраққа бірінші болып белгі көтерген топ жауап береді.

1. Амандасу,сәлемдесу, есендесу қандай сөздер? Синоним сөздер.

2. Гректің «» сөзінің беретін мағынасын ата. Сөз, сөдік

3.Әліпбиде көрсетілген таңбалар -әріптер

4.Дауыссыздан басталып,дауыссызға аяқталатын буынның түрі. Бітеу буын

5. «Мен таулықпын», «Барлығы да сендердікі» өлеңдердің авторы кім? М.Мақатаев

1. What is the name of the famous clock in London? (Big Ben).
2. What is a “double-decker”? (a bus).
3. What is the capital of France? (Paris).
4. What is the coldest season? (winter).
5. Which month of a year is the shortest? (February).

1.Назовите главные члены предложения Подлежащее и сказуемое

2.Назовите второстепенные члены предложения Обстоятельство,определение, дополнение

3.Назовите 2 синонима слову «Родина» Отечество, отчизна

4.Назовите все гласные звуки русского языка их 6: а,о,у,э,и,ы.

5.Назовите виды предложений по цели высказывания

Повествовательное,вопросительное,побудительное.

2-Кезең«Тіл өнері»

1-топтың сұрақтары:

1.Өнер алты қызыл--------- Тіл,Язык,language

2. Оқу _______ азығы Білім,знание, knowledge

2-топтың сұрақтары:

1. Көп сөз күміс

Аз сөз ----------- Алтын,золото,gold

2.Тіл адам ойының ----------- Айна,зеркало, mirror

3-топтың сұрақтары:

1.------- тамған жерден у тамар Бал,Мед, honey

2. ----------- сөз-жарым ырыс Жақсы,хорошо, good

3-кезең «Жорға»

Бірінші қатардың сұрақтары:

1. Қазақ дүниетанымында ала жіп туралы әртүрлі ұғымдар мен түсініктер бар.

Ала жіпке қатысты қандай тұрақты тіркес білесіңдер?

Ала жіпті аттамау

2.Көз-адамның немесе жан-жануардың көру мүшесі. Тағы қандай көздер болады?

Күннің көзі, бұлақтың көзі.

3. Шыңғыс ауылы күзекке келгенде, сары бала сондай қуанды. Ала жаздай зарыға жалғыз ойнағандағы ойынан кетпейтін бір досы бар. Ол кім?

Үзінді қай жазушының шығармасынан алынған?

Төре баласы Шоқан. Сапарғали Бегалин «Бала Шоқан»

4. Ол өзгеше бала болып өседі. Бір айда бір жастағы баладай, екі айда екі жастағы баладай,үш айда үш жастағы баладай, бір жылда он бестегі жаңа өспірімдей болыпты. Аң аулап,құс атып, шал әкесі мен кемпір шешесін асырайды.

Үзінді қай ертегіден алынған. Ертегінің қай түріне жатады?

Ер Төстік ертегісі,қиял-ғажайып ертегі.

5. Қазақ жазуында бас әріппен жазу қандай әліпбиге көшкеннен бастап пайда болды?

Латын әліпбиі

Екінші қатардың сұрақтары:

1. Your mother’s sister is your… (aunt)

2. Your brother’s father is your…(father)

3. Your sister’s brother is your…. (brother)

4. A town where I live…(Kyzylorda)

5. It shines bright like a diamond in the sky at night.(star)

Үшінші қатардың сұрақтары:

1.Как зовут самого известного в мире ветеринара? Айболит

2.Какие животные всегда спят соткрытыми глазами? Рыбы

3.В названии какого дня недели есть удвоенное согласное? Суббота

4.Какой падеж существительных никогда не употребляется с предлогом

Именительный

5.Какую часть слова можно в земле найти Корень

4-кезең «Дода» Тақтада орны ауыстырылған сөздер көрсетіледі.

Сөздерді орналастырып,сөйлем құрау.

1. o’clock She 12 lunch at has

(She has lunch at 12 o’clock)

1. bought for brother I my souvenir

(I bought souvenir for my brother)

1. yesterday her They saw

(They saw her yesterday)

1. We world can the travel all over

(We can travel all over the world)

1. last My went to family Egypt summer

(My family went to Egypt last summer)

Сайысымыздың соңында қай топ білімімен дараланды екен. Сөз кезегін әділқазылар алқасына берейік.

4 кезеңнің қорытындысы бойынша жеңімпаз топ анықталады.

Қорытынды:

Жүргізуші:

«Анамыздың ақ сүтінен бойымызға дарыған тілімізді ұмыту-бүкіл ата-бабамызды,тарихымызды ұмыту»,-деген Б.Момышұлы атамыз. Ана тілімізді құрметтеп,сүйе білейік.

Мемлекеттік тілде көп оқып,бір-бірімізбен қазақша сөйлесейік.Бүгінгі ұрпақ ана тіліне жетік,білімді,мәдениетті болуы шарт,-дей отырып,бүгінгі «Үш тұғырлы тіл» атты сайысымызды аяқтаймыз.