Сатубалиева Айнур Набиуллиновна.Родилься в 1984 году 12 января Западно-Казахстанский област, Казталовский район п. Мирон. Учитель казахского языка и литературы. Стаж работы 10 лет, ІІ категория. работаю в Западно-Казахстанкий област, Бурлинский район, Березовский КШД. Испульзую на уроках АКТ, и новые технологии
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Сабақтың көрнекілігі: электронды оқулық интерактивті тақта, слайдтар.
Пәнаралық байланыс: қазақ тілі,
Сабақтың жүрісі:
І. Ұйымдастыру. Оқушылармен амандасу, түгендеу.
ІІ. Үй тапсырмасын сұрау. «Ой толғау» стратегиясы.
Зымыран сұрақтар:
1. Ғабит Мүсірепов кім?
2. Әңгіме неге “Ананың анасы” деп аталған?
3. Әңгімедегі басты кейіпкерлер кімдер?
4. Әйтілес кім?
5. Әңгімедегі оқиға қай кезеңді суреттейді?
6. Әйтілес қандай әңгіме айтты?
7. Бала би Жалпақ батырға не деді?
8.Бидің тілегі қандай, батырдың тілегі не?
9. Сауға деген не?
10. Қырық жігіт пен Жалпақ батырды тізе бүктірген қандай күш?
ІІІ. Жаңа сабақ: Бүгінгі сабағымыз да Ғ.Мүсіреповтың «Ананың анасы»туралы өрбиді. Шығарманы талдаймыз.
Ой өрбіту.
Ана деген-құдіретті ұғым,құдіретті күші бар сөз.Кім де болса ана деген киелі сөздің алдында кішірейеді.Небір мықтылығымен әлемді ауызына қаратқан билеушілер де ұлы ананың алдында тізе бүккен.Ананың аяулы алақаны мен мейірлі жүрегіне тең келетін ештеңе жоқ.Оқушыларға ой өрбіту барысында ортаға сұрақ тастау.
«Ана»деген сөзді естігенде ойларыңа ең бірінші қандай сөздер оралады?
Оқушылар:
Ана-өмір сыйлаушы.
Ана-асыл жан.
Ұрпақ әкелуші.
Сұлулық атаулының иесі.
Ана-ардақты жан.
Ананыңа аялы алақаны мейірімге толы.
Кешірімшіл,жүрегі кең,баласы үшін отқа да,суға да түсуге даяр тұратын,батыр,батыл жандар.
Топпен жұмыс
I топ: Әңгіменің тақырыбы мен идеясын ашу.
Шығарма авторы: Ғ.Мүсірепов.
Түрі: Проза/әңгіме/
Тақырыбы: Қазақ анасының ұлттық бейнесін жасауы.
Идеясы: Ананың балаға,адамзатқа деген ұлы махаббатының шексіз екенін паш ету.
II топ:Әңгімені композициялық құрылысына талдау.
Композиция/латынша:құрастыру,шығарма/-сюжеттік дамудың кезең-кезеңдерін тәртіпке салып,реттеп,қиыннан қиыстырып тұратын тәсілі.Сюжеттің құрылымы болады.,оны композиция дейді.
Шығарманың құрылысы:
Басталуы
1. Әңгіме қалай басталады?
Байланысуы
2. Әңгіме қалай байланысады?
Шиеленісуі
3. Барымташылар қолында кеткен қыз тағдыры немен аяқталады?
Шарықтау шегі
4. Ана сөзіне қарсы тұрған кім?
Шешімі
5. Жалпақ балуан қандай шешімге келді?
Оқушылар әңгіменің компазициялық жоспарын құрады.
1 Басталуы:Әйтілес ақсақалдың өткен өмір оқиғасын баяндауынан басталады.
Ана – жұмысшы, ана-ақын, ана-жазушы, ана – батыр, ана – әнші, ана – дәрігер, ана-депутат, ана – мұғалім, ғалым, ел басқарушы.
Жүректен – жүрекке. Анаға арналған тілектерін жазу.
Сабақты тест тапсырмалары арқылы бекітемін.
1.Ғ.Мүсірепов шығармаларын ата?
а/ «Саятшы Ораз»
б/ «Ананың анасы»
в/ «Есіл бойында»
2. «Ананың анасы»шығармадағы ананың есімі қалай аталады?
а/ Ақлима
б/Аты аталмаған
в/Майра
3. «Ананың анасы»әңгімесінің кейіпкерін тап?
а/Ақан сері
б/Жалпақ балуан.
в/Ораз
4.Шығармадағы қыздың жасы нешеде?
а/13
б/15
в/18
5.Бала бидің батыры кім?
а/Жалпақ балуан
б/Әйтілес қарт
в/Жанай балуан
6.Ергенекті елінде Жалпақ балуанның қандай құнды дүниесі бар?
а/Анасы
б/Қалыңдығы
в/Әкесі
7:Әңгімеде батылдығымен, ақылымен көзге түскен кім?
а/Ана
б/Молда
в/Кейкі
Y.Сабақты қорытындылау:
Ғ.Мүсіреповтің ана тақырыбына жазылған әңгімелері қазақ әдебиетінің төрінен ойып тұрып орын алды.Оның Аналары қайсар,төзімді,қажыр-қайратымен оқырман қауымды баурап алады.
Иә,Ана деген құдіретті ұғым,құдіретті күші бар сөз,ғасырдан- ғасырға жалғаса беретін сарқылмайтын бұлақ.Сиқырлы да сырлы махаббаттың иесі де,сұлулық атаулының киелісі де –Ана.
Мұхаммед пайғамбарымыздың с.ғ.с хадистерінде ең алдымен ананы құрметтеу парыз екені айтылады.«Кімде-кім ата- анасының ризалығын алған болса, Алла соның өмірін ұзартады» деген сөз де бар.
Ана керек,о,адамдар,ана керек адамға,
Анасыздар аң сияқты күн кешіп жүр ғаламда.
Пікірімді ұнатпаған таптықта дер дананы,
Даналықтың қажеті жоқ сыйлау үшін ананы.
/Төлеген Айбергенов
Үйге тапсырма: «Ана – бәйтерек, ана- аққу, ана - жүрек» тақырыбына шығарма жазу.
Сабақ тақырыбы:Ғ.Мүсірепов «Ананың анасы»
Сабақтың мақсаты:
білімділігі:әңгіменің мазмұнын меңгертіп,талдау жасау
тәрбиелілігі:сөз құдіретін ұғынуға,анаға деген сүйіспеншілікке баулу,ананы
құрметтеуге,сыйлауға тәрбиелеу
дамытушылығы:тіл байлығын,өзіндік пікір айта білу дағдысын қалыптастыру
Сабақ әдісі:баяндау,сұрақ-жауап,талдау
Пәнаралық байланыс:тарих
Көрнекілігі:ақын портреті,үлестірмелі карточкалар
Сабақ барысы:Ұйымдастыру
Үй жұмысын сұрау
Жаңа тақырып
Жүріс жоспары:
1.Білу.Жазушы және оның шығармашылығы туралы
2.Түсіну.Шығарма құрылысына қарай мазмұндау
3.Қолдану.Жазушының тілдік шебері
4.Талдау.Шығарма кейіпкерлеріне мінездеме беру
5.Топтау.Проблемалық сұрақ
6.Бағалау.Тақырып беріп,ойтолғау жаздырту
Мұғалімнің кіріспе сөзі
(тақтада жазушы суреті,шығармаларын сызба арқылы көрсету)
Қазақ әдебиетінің көрнекті қайраткерлерінің бірі,көсемсөз зергері Ғабит Махмутұлы Мүсірепов 1902 жылы Солтүстік Қазақстан облысының Жамбыл ауданында дүниеге келді.
Ол алғашында өз ауылында ескіше хат таныды.14 жасында Обаған деген жердегі нағашысының көмегімен орыс мектебіне оқуға түседі.Бұл мектепті бітіріп,Преснегорьковтағы екі кластық орыс мектебінде оқып,жеті жылдық мектептің көлемінде білім алады.1923-1926 жылдары Орынбор қаласындағы жұмысшы факультетіне оқуға түсіп,оны бітірісімен Омбыдағы Ауылшаруашылық институтында 1 жыл ғана оқиды.Содан кейін кеңестік дәуірдегі баспасөз ағарту көркемөнер мекемелерінде әртүрлі жауапты қызметтер атқарады.
Отызыншы жылдардың орта шенінде жазушы М.Горькийдің ана тақырыбына арналған әңгімелері қызықтырады.Гуманист жазушы М.Горькийдің адам деген ардақты атты жоғары бағалауы,өмірге рух себуші тіршілік иесі аналардың қоғамдағы ролі Ғ.Мүсіреповке үлкен ой салды.Ол М.Горькийдің «Адамның анасы»,
«Өлімді жеңген ана»атты екі новелласын аударып,өзі де «Ананың анасы»,«Ашынған ана»,«Ананың арашасы»,«Ер ана»,«Ақлима»атты әңгімелер жазды.
Ғ.Мүсірепов-ана тіліміздің ел таныған шебері.Халқының көңілінен шығып,жүрегінен орын алған шығармалары әлі күнге ел жадында.Оның әңгімелерінің ішінде ана тақырыбы бөлек әңгіме.
Біздің бүгінгі сабағымызда дамыта үйренетініміз де ана туралы яғни Ғ.Мүсіреповтың«Ананың анасы»әңгімесі.Осы орайда менің ойыма Т.Айбергеновтың «Ана»өлеңі есіме түсіп тұр.
Арманыңды ақтармынба жүрегімді тербесең,
Айға сіңлі,қарындассың қасиетті жерге сен.
Мен өзіңді теңдесі жоқ құдірет деп түсінем
Сендік қуат мың есе артық жердің тарту күшінен-деп басталатын өлеңі есімде.Шіркін анаға жетер жан жоқ шығар сірә.
Ал,олай болса «Ананың анасы»әңгімесі
Әйтілестің:«Оқыңдар,шулап»деп қойып саудагерРамазанға ертеде өткен оқиғаны жаңғыртып айтуынан басталады.
загрузка...
Әңгіменің дамуы:Әңгімедегі оқиға желісі Жалпақ балуанның Ергенекті елін шабуға аттануынан басталып,әрі қарай жылқыны барымталап келе жатуы,тезек арқалап келе жатқан жас қызды олжалап,аттарына мінгестіріп алуы сияқты жайттарға ұласады.Осылайша оқиға желісі дамып,бір-бірімен байланысып жалғаса береді.
Әңгіменің шиеленісуі:Артынан қуып келген қыз анасының барымташыларды орап алуы.
Әңгіменің шарықтау шегі:Әумесер Кейкінің үкімі қызды шешесімен бірге ат жалынаөңгеріп,күндікке алып кету.
Әңгіменің шешімі:Сөзден жеңіліп,ойға шомып,тосылып қалған Жалпақ балуан Ана мен қызына бостандық береді.
Қолдану:Жазушының тіл шеберлігі,әдебиеттен тапсырма
Портрет дегеніміз не?(бейшараның боз көйлегі жырым-жырым.)
Монолог:(Менің атым –әйел.Мен мына қыздың анасымын.Анамен алыспайды да,атыспайды да.Нең бар менің жалғызымда?Кел,ботам.)
Диалог:(Ана мен Жалпақ батыр)
Аңыз-тарихта болған адамдар жайында немесе елдің,рудың шыққан тегі туралы, не нақтылы бір жерде өткен оқиға жайлы шындыққа негізделген бірақ уақыт өте келе,көркем шығармаға айналып кеткен әңгімені айтамыз.
Таңдау:Шығарманың басты кейіпкерлеріне мінездеме беру.
Ана-шығармадағы қайсар мінезді,батыр жүректі,баласы үшін өзіне төнген қатерден тайсалмайтын жан.
Жалпақ батыр-намысты,ержүрек айтқанынан қайтпайтын батыл,сөзге тоқтай білетін жігерлі жан.
Кейкі-ұшқары ойлайтын жеңіл мінезді,опасыз күш иесі.
Топтау:Сұрақтар беріп,ауызша сұхбат жүргізу.
Әңгіме неліктен«Ананың ансы»деп аталған
Оқушы пікірін тыңдау
Ойтолғау
1.Алып анадан туады…
2.Ананы сыйламаған адамды кім дер едің?Ол әрине…
3.«Анасы бар адамдар ешқашан қартаймайды»деген…
4.«Анаға қарап қыз өсер»деп…
5.«Анаға жыр арнамаған адам кемде-кемболар сірә»мен де …
6.Ананың аялы алақанын мен …теңер едім.Өйткені…
7.Балаға алдымен ананың ыстық ықыласы керек…
8.Ана алдындағы парызың ешқашан…
9.Ана мен үшін…
Оқушы пікірін тыңдап болған соң,сабақты өлең жолдары арқылы қорытындылаймын.
