kopilkaurokov.ru - сайт для учителей

Создайте Ваш сайт учителя Курсы ПК и ППК Видеоуроки Олимпиады Вебинары для учителей

Научная статья : Рациональное использование водных ресурсов

Нажмите, чтобы узнать подробности

Проблема обеспечения надлежащего количества и качества воды является одной из наиболее важных и имеет глобальное значение. Еще до нашей эры. Аристотель указывал на необходимость рационального использования чистой воды

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Наладить дисциплину на своих уроках.
Получить возможность работать творчески.

Просмотр содержимого документа
«Научная статья : Рациональное использование водных ресурсов»





Рациональное использование водных ресурсов

Бухарский филиал Ташкентского института ирригации и инженеров механизации сельского хозяйства, Узбекистан

Проблема обеспечения надлежащего количества и качества воды является одной из наиболее важных и имеет глобальное значение. Еще до нашей эры. Аристотель указывал на необходимость рационального использования чистой воды

Барнаева М,Кенжаева М, Абдугафуров Ш.

SUG‘ORISH UCHUN SUV MANBALARI. SUV MANBALARI TURLARI VA ULARGA QO’YILADIGAN TALABLAR.

BARNAYEVA M.A., KENJAYEVA M., ABDUG’AFUROV Sh.

Suv manbasi sug‘orish tizimining asosiy qismi hisoblanib,
ularning xususiyatlari sug‘orish tizimining ishiga katta ta’sir
ko‘rsatadi.

Hozirgi kunda quyidagi suv manbalaridan foydalaniladi.

  1. Daryo suv manbalari (O‘zbekistonda sug‘orish tizimlari suv
    manbasining 90% ini tashkil qiladi).

  2. Suv havzalari (tabiiy ko‘llar, sun’iy suv omborlari).

  3. Mahalliy oqova suv manbalari (yomg‘ir va qor suvlari).

  4. Yer osti suvlari (sizot va artezian suvlari).

  5. Chiqindi suv manbalari (kundalik turmushdan foydalanilgan
    chiqindi suvlar).

  6. Ishlov berilgan dengiz suvlari.

Sug‘orish uchun ishlatiladigan suv manbalari o‘zlarining quyidagi
xossalariga asosan qabul qilinadi va ular orqali manbaning sug‘orish
qobiliyatlari belgilanadi:

  1. Suvning sarf qiymati: Q = f (t).

  2. Suvning hajm qiymati: V = f (t).

  3. Suvning sifat tarkibi: YA, t0C, p.

  4. Suvning sath qiymatlari: H = f (t).

Suvning sarf qiymatidan suv manbasining sug‘orishlik qobiliyati
quyidagicha aniqlanadi:

w = Qqai h , ga,
qmax

bu yerda Qcal -qabul qilingan hisobiy suv sarf qiymati, l/s; h -sug‘orish
tizimining FIK; qmax -gidromodul grafigining salmoqlashtirilgan ordinata
qiymati, l/s-ga.

Suv hajm qiymatidan suv manbasining sug‘orishlik qobiliyati
quyidagicha aniqlanadi:


bu yerda Vcal -qabul qilingan hisobiy suv hajm qiymati, m3; M -sug‘oriladigan

3

ekinlarning o‘rtalashtirilgan mavsumiy sug‘orish me’yori, m /ga:

M= M1 'a 1 + M2a2 + ••• + Mnanm3/ga

100 ’

bu yerda a -ekin maydonlarining foizi, (a 1 + a2 + ••• + an = 100%).

Suv manbasining sug‘orishlik qobiliyati suv manbasining suv
rejimini boshqarish orqali, ya’ni suv sarfini va miqdorini ko‘paytirish
orqali amalga oshiriladi. Bunda qishloq xo‘jaligi ekinlarining
sug‘orish rejimini o‘zgartirish (qmax va M qiymatlarini kamaytirish),

ya’ni kam suv iste’molli ekinlarni yetishtirishni rejalashtirish,
sug‘orish tizimining FIK qiymatini oshirish orqali bajarish mumkin.

Suv manbasining haqiqiy va hisobiy rejimini bilgan holda uni
sug‘orish rejimi bilan solishtiriladi. Buning uchun Q = f (t) grafiklari
chiziladi va grafiklarni ustma-ust qo‘yish suv manbasining suv sarfini,
sug‘orish uchun kerak suv miqdorini aniqlash imkonini beradi (1Ы-
rasm).

1-rasm. Suv manbasi (daryo) suv rejimining tahlili grafigi




Agar suv iste’moli suv manbasining hisobiy rejim grafigida
yotishi «Q1» ko‘rinishda bo‘lsa, unda sug‘orish manbasining suv
rejimini boshqarishning keragi yo‘q.

Agar suv iste’moli suv manbasining hisobiy rejim grafigida
yotishi «Q2» ko‘rinishida bo‘lsa, ya’ni daryo gidrografi Q = f (t)
sug‘orish ta’minot chizig‘i bilan mos kelmasa - ma’lum t0 vaqt

davomida ma’lum bir tadbirlar qoTlanilishi kerak bo‘ladi. Bu tadbirlar
suv manbasining suv sarflari bilan sug‘orish suv sarfi rejimlarini bir-
biriga moslashdan iborat bo‘ladi. Bu tadbirlar quyidagilar:

  1. Suv omborlarini qurish (suv manbasining suv miqdorini
    ma’lum vaqt davomida boshqarishga qaratilgan tadbir).

  2. Sug‘orish maydonlarining ko‘lami va gidromodul qiymatlarini
    o‘zgartirish.

  3. Sug‘orish jarayonini mukammallashtirish (sug‘orish
    tarmog‘ining FIK qiymatini oshirish, sug‘orish texnikasini
    takomillashtirish)ga qaratilgan tadbirlar.

2-rasm. Daryoning rejimini suv omborlari yordamida boshqarish




Suv omborlarini qurish tadbirlari ba’zidaQrQ,ba’zidaQrholatlarida amalga oshiriladi.

Agar Vr har doim (yillik oqim hajmi bo‘yicha) Vw dan katta bo‘lsa

(VrVw), suv manbasining suv miqdori mavsumiy boshqariladi, ya’ni




sun’iy hosil qilinadigan suv omborning hajmi Vres =(0,2 - 0,7)• Vr
hajmida loyihalanadi.

Agar, Vr Vw yoki Vrw bo‘lganda sun’iy hosil qilinadigan suv
omborining hajmi Vres = (1,2 -1,5)• Vr qilib loyihalanadi.

Loyihalanadigan sun’iy suv omborlarining mavjud sxemalari 2-
rasmda ko‘rsatilgan.

Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati:

  1. Mirzayev S.Sh., Valiyev X.I., Salohiddinov A.T., “Suv resurslaridan mukammal foydalanish” Toshkent-2005 y.

  2. www.ziyonet.uz

  3. www.melioratsiya.uz

  4. TIQXMMI BF kutubxonasi






Получите в подарок сайт учителя

Предмет: Прочее

Категория: Прочее

Целевая аудитория: Прочее

Скачать
Научная статья : Рациональное использование водных ресурсов

Автор: Барнаева М,Кенжаева М, Абдугафуров Ш

Дата: 27.04.2018

Номер свидетельства: 467841

Похожие файлы

object(ArrayObject)#863 (1) {
  ["storage":"ArrayObject":private] => array(6) {
    ["title"] => string(116) "Научная статья : Правовая основа использования водных ресурсов"
    ["seo_title"] => string(67) "nauchnaia_stat_ia_pravovaia_osnova_ispol_zovaniia_vodnykh_riesursov"
    ["file_id"] => string(6) "467846"
    ["category_seo"] => string(9) "ekologiya"
    ["subcategory_seo"] => string(12) "meropriyatia"
    ["date"] => string(10) "1524791787"
  }
}
object(ArrayObject)#885 (1) {
  ["storage":"ArrayObject":private] => array(6) {
    ["title"] => string(86) "Научная статья : Использование водных ресурсов"
    ["seo_title"] => string(50) "nauchnaia_stat_ia_ispol_zovaniie_vodnykh_riesursov"
    ["file_id"] => string(6) "467842"
    ["category_seo"] => string(7) "prochee"
    ["subcategory_seo"] => string(12) "meropriyatia"
    ["date"] => string(10) "1524788744"
  }
}
object(ArrayObject)#863 (1) {
  ["storage":"ArrayObject":private] => array(6) {
    ["title"] => string(100) "Научная статья : Внедрение водосберегающих технологий"
    ["seo_title"] => string(59) "nauchnaia_statia_vnedrenie_vodosberegaiushchikh_tekhnologii"
    ["file_id"] => string(6) "524260"
    ["category_seo"] => string(7) "prochee"
    ["subcategory_seo"] => string(7) "prochee"
    ["date"] => string(10) "1572101558"
  }
}
object(ArrayObject)#885 (1) {
  ["storage":"ArrayObject":private] => array(6) {
    ["title"] => string(131) "Научная статья : Методы исследования водоснабжения и мелиорации земель"
    ["seo_title"] => string(73) "nauchnaia_statia_metody_issledovaniia_vodosnabzheniia_i_melioratsii_zemel"
    ["file_id"] => string(6) "505703"
    ["category_seo"] => string(7) "prochee"
    ["subcategory_seo"] => string(12) "meropriyatia"
    ["date"] => string(10) "1554190201"
  }
}
object(ArrayObject)#863 (1) {
  ["storage":"ArrayObject":private] => array(6) {
    ["title"] => string(134) "5 сынып?а арнал?ан вариативтік та?дау курсыны? та?ырыбы: «Таби?ат ж?не адам»"
    ["seo_title"] => string(80) "5-synypk-a-arnalg-an-variativtik-tan-dau-kursynyn-tak-yryby-tabig-at-zh-nie-adam"
    ["file_id"] => string(6) "306789"
    ["category_seo"] => string(10) "geografiya"
    ["subcategory_seo"] => string(12) "planirovanie"
    ["date"] => string(10) "1458201788"
  }
}


Получите в подарок сайт учителя

Видеоуроки для учителей

Курсы для учителей

Курсы ПК и ППК для учителей!
ПОЛУЧИТЕ СВИДЕТЕЛЬСТВО МГНОВЕННО

Добавить свою работу

* Свидетельство о публикации выдается БЕСПЛАТНО, СРАЗУ же после добавления Вами Вашей работы на сайт

Удобный поиск материалов для учителей

Ваш личный кабинет
Проверка свидетельства