АЛТЫН СА?А

АЛТЫН СА?А

Жо?ары сынып о?ушыларына арнал?ан зияткерлік ойын

«Академик Е.А.Букетов атында?ы

№52 жалпы білім беретін орта мектебі» КММ

?аза? тілі мен ?дебиет п?ні

м??алімі М.М.Байжанова

?АРА?АНДЫ – 2015

«АЛТЫН СА?А» ОЙЫНЫ

Ойынны? ма?саты: Ойын ар?ылы ?аза? тіліне деген о?ушыларды? ?ызы?ушылы?ын оята отырып, функционалды? сауаттылы?тарын арттыру.

?аза? хал?ыны? м?дениетін, тілін ??рметтеуге т?рбиелеу.

Безендірілуі: интербелсенды та?та, оюлы дорба, асы?тар.

?атысатындар:

9 А-сынып о?ушыларынан ??ал?ан «Дастан» тобы
9 Б-сынып о?ушыларынан ??рал?ан «Дарын» тобы

Ж?ргізуші: Армысыздар ??рметті о?ушылар, м??алімдер, ата-аналар ж?не ?она?тар! Б?гін бізді? мектебімізде «Алтын са?а» ойынын бастау?а р??сат еті?іздер. Енді орта?а екі топты ша?ырамыз. ?ол со?ып ?арсы алайы? І-топ «Дастан» тобы, ІІ-топ «Дарын» тобы. Ендігі кезекте б?гінгі кешімізді? ойыншыларына ?діл ба?асын беруге ат салысатын ?діл-?азылар ал?асымен таныстырамыз. Бізді? б?гінгі ойынымыз 3, 4, 5 ?паймен ба?аланады. Ойын ?ш б?лімнен т?рады, ?р б?лімні? ?з шарты бар. Оны ?р б?лімні? басында т?сіндіріп ?теміз. ?р б?лімні? со?ында ?діл-?азылар с?з алып, ?з ба?асын береді.

Ал енді ?р топты? капитанымен (спикерімен) таныстырамын.

Сонымен ойынымызды бастаймыз. Ендеше іске с?т!

І-б?лім басталды! Осы б?лімні? ойын шартымен таныстырамын м??ият ты?даулары?ызды ?тінемін. Мына оюлы ?оржында сандары к?рсетілген асы?тар жатыр. Осы ?оржыннан ?рбір топты? ойыншылары бір асы?ты алады. Сол асы?та к?рсетілген сан бойынша берілген с?ра?ты мына интербелсенді та?тадан ?араймыз. Егер 6-шы асы? т?ссе, та?тадан 6-шы н?мірлі суретте жасырыл?ан с?ра?ты ашып жауап береміз. Ойлану?а берілетін уа?ыт екі минут. Екі минуттан кейін команданы? капитаны кім жауап беретінін хабарлайды. Егер б?л топ жауап бермесе, 2-ші топ осы с?ра??а жауап беріп, ?пай алуына болады. Осылайша ойын жал?асады. ?рбір топ?а бес с?ра?тан келеді.

Со?ынан ?азылар ал?асыны? ?ортындысын ты?даймыз.

І-б?лім

Жасырыл?ан с?ра?тар:

?аза? хал?ыны? билерін ата. (Т?ле би, ?итеке би, ?азыбек би)
?айтарыл?ан есімдерді ата. (Ш.??дайберді?лы, М.Ж?мабаев, М.Дулатов)
?аза? хал?ыны? ?андай жырауларын білесі?? (А?тамберді, Б??ар, Шалкиз жырау)
?аза?стан Республикасында ?ай жылдан бастап «Наурыз» мейрамын тойлаймыз? (22.03.1991ж.)
?аза?стан Республикасыны? Конституциясы ?ай жылы ?абылданды? (30.08.1995ж.)
Т???ыш ?аза? ?арышкері кім? ?ай жылы ?арыш?а ?шты? (То?тар Аубакиров, ?азан айы 1991ж.)
Гастеллоны? ерлігін ?айтала?ан ?лы Отан со?ысыны? батыры кім? (Н.Абдіров)
?ара?анды ?аласы ?ала статусын ?ай жылы, ?ай айда алды? (1934 жылы а?пан айында)
Ш.Уалиханов кім? (саяхатшы, тарихшы, этнограф, ?дебиетші, географ)
?.Са?ырбай?лы кім? (ХІХ-?асырда ?мір с?рген ата?ты к?йші)
Дина Н?рпейсованы? ?андай к?йлерін білесі?? (Тойбастар, Б?лб?л, ?сем?о?ыр)
?аза? хал?ыны? хандарын ата. (Т?уке хан, Абылай хан, ?білхайыр)
?аза? хал?ыны? батырларын ата. (?абанбай, Б?генбай, Райымбек)
?аза?станда?ы ірі тауларды ата. (Алатау, ?аратау)
?аза?станда ?андай ?зендер бар? (Сырдария, Н?ра, Есіл)

?азылар ал?асы І-б?лімні? ?пайын дайында?анша ?н орындалады

Ж?ргізуші:

Міне, енді музыкалы? ?зілістен кейін ІІ-б?лімді бастаймыз. Б?л б?лім ма?ал-м?телге арнал?ан. Та?ы да тапсырмаларымызды білу ?шін ?оржыннан асы?тар аламыз. Б?л ?оржында?ы асы?тар ?ш т?сті: сары, жасыл, к?к. Егер де сары асы? алса, та?тадан сары т?сті асы?ты тауып, нешінші с?ра?ты алатынын ойыншы ?зі айтады. Егер к?к т?сті асы? т?ссе, тапсырманы к?к асы? бойынан іздеп, ?ала?ан н?мірдегі тапсырманы аламыз.

Ойынны? шарты: б?л та?тада?ы асы?тарда ма?ал-м?телдерді? бірінші жолдары ?ана берілген. Ма?ал-м?телдерді ?рі ?арай д?рыс ?аза?ша толы?тырып айтып, орысшасын т?сіндіру керек. Егер топ жауап бере алмаса, жауап екінші топты? еншісіне тиеді. ?р топ 3-рет асы? алады, я?ни 3 тапсырмадан орындайды.

Мысалы: ?оржыннан ма?ан к?к асы? тисе, ?алауымша №3 суреттегі с?ра?ты аламын. Онда?ы ма?ал-м?тел жолы мынау: Та?басыз ел болмайды.

Д?рыс жал?астырып айту керек. Та?басыз ел болмайды, Найзасыз ер болмайды.

Аудармасы: Нет государство –без знака, Нет героя – без копья. Осылай осы б?лім жал?асады. Со?ынан ?азылар ал?асына с?з беріліп, ?ортындысы ты?далады. ІІ-б?лімнен кейін та?ы бір музыкалы? ?зіліс. Би

Асы?тарды жасырлы?ан ма?ал-м?телдер:

Батыр туса - ел ырысы,

Жа?быр жауса – жер ырысы.

(Батыр родится – народу счастье,

Дождь пойдет – земле счастье)

Та?басыз ел болмайды,

Найзасыз ер болмайды.

(Нет государство – без знака,

Нет героя без копья)

Ата?ны? баласы болма,

Адамны? баласы бол.

(Не будь сыном своего отца, Будь сыном своего народа)

Жа?сы ?л – еліне бас,

Жаман ?л еліне ?ас.

(Хорошый сын – глава родине, Плохой сын – враг родине)

Ж?з сом а?ша? бол?анша,

Ж?з жолдасы? болсын.

(Не имей сто рублей, А имей сто друзей)

?кені к?ріп ?л ?сер,

Ананы к?ріп ?ыз ?сер.

(Сын берет пример с отца, Дочь с матери.)

Отан – елді? анасы,

Ел – ерді? анасы.

(Родина – мать народу, Народ мать – джигиту.)

Ел бірлігі – ел те?дегі.

(В единстве народа – его свобода.)

Ерді? с?ні – білім,

Жерді? с?ні – егін.

(Землю украшает нивы, Человека – знания.)

ІІІ-б?лім

Ж?ргізуші:

Міне, м?реге де жетіп келеміз. Сонымен со??ы шешуші ІІІ-ші б?лімді бастаймыз. Шартын т?сіндіріп ?тейік. Б?л б?лім белгілі бір та?ырыпта комментарий беруге арналады. (екі тілде)

Мына та?тады екі топ?а арнал?ан екі ?атар к?рсетілген. І-?атарда?ы тапсырма «Дарын» тобына арналса, ІІ-?атар «Дастан» тобына арнал?ан. Біз сары, жасыл, к?к асы?та?ы тапсырманы жо?арыда?ыдай ?оржында?ы асы?тар бойынша белгілейміз. Мысалы: ?оржыннан сары асы? т?ссе «Дастан» тобы ?з ?атырынан, «Дарын» тобы ?з ?атарынан асы?ты? т?сіне байланысты тапсырма алады. Белгіленген асы?та «Алматы» деген та?ырып берілсе, сол топ о?ушылары бір-бір с?йлемнен ?аза?ша-орысша коментарий береді. Мысалы: Алматы ?сем, ?лкен ?ала. Алматы большой, красивый город. Алматы бізді? республикамызды? б?рын?ы астанасы. Алматы бывшая столица нашей республики т. с.с. жал?астыра береді. Б?л б?лімде берілетін уа?ыт бес минут.

Та?ы да ?азылар ал?асы с?з алады 3-ші б?лімні? н?тижесін айтады. Одан кейін со??ы музыкалы? ?зіліс.

Ж?ргізуші: Ендігі с?зді ?азылар ал?асыны? т?райымына береміз. Кеш со?ында же?імпаздар аталып, сыйлы?пен, ма?тау ?а?аздарымен марапатталады.

Ж?ргізуші: Келесі кездескенше, ??рметті к?рермендер. Тек жа?сылы?пен кездесейік. ?діл ба?а берген ?азылар ал?асына ал?ыс айтамыз.

С А У Б О Л Ы ? Ы З Д А Р!

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«АЛТЫН СА?А»

АЛТЫН САҚА

Жоғары сынып оқушыларына арналған зияткерлік ойын

«Академик Е.А.Букетов атындағы

№52 жалпы білім беретін орта мектебі» КММ

қазақ тілі мен әдебиет пәні

мұғалімі М.М.Байжанова

ҚАРАҒАНДЫ – 2015

«АЛТЫН САҚА» ОЙЫНЫ

Ойынның мақсаты: Ойын арқылы қазақ тіліне деген оқушылардың қызығушылығын оята отырып, функционалдық сауаттылықтарын арттыру.

Қазақ халқының мәдениетін, тілін құрметтеуге тәрбиелеу.

Безендірілуі: интербелсенды тақта, оюлы дорба, асықтар.

Қатысатындар:

9 А-сынып оқушыларынан құалған «Дастан» тобы
9 Б-сынып оқушыларынан құралған «Дарын» тобы

Жүргізуші: Армысыздар құрметті оқушылар, мұғалімдер, ата-аналар және қонақтар! Бүгін біздің мектебімізде «Алтын сақа» ойынын бастауға рұқсат етіңіздер. Енді ортаға екі топты шақырамыз. Қол соғып қарсы алайық І-топ «Дастан» тобы, ІІ-топ «Дарын» тобы. Ендігі кезекте бүгінгі кешіміздің ойыншыларына әділ бағасын беруге ат салысатын әділ-қазылар алқасымен таныстырамыз. Біздің бүгінгі ойынымыз 3, 4, 5 ұпаймен бағаланады. Ойын үш бөлімнен тұрады, әр бөлімнің өз шарты бар. Оны әр бөлімнің басында түсіндіріп өтеміз. Әр бөлімнің соңында әділ-қазылар сөз алып, өз бағасын береді.

Ал енді әр топтың капитанымен (спикерімен) таныстырамын.

Сонымен ойынымызды бастаймыз. Ендеше іске сәт!

І-бөлім басталды! Осы бөлімнің ойын шартымен таныстырамын мұқият тыңдауларыңызды өтінемін. Мына оюлы қоржында сандары көрсетілген асықтар жатыр. Осы қоржыннан әрбір топтың ойыншылары бір асықты алады. Сол асықта көрсетілген сан бойынша берілген сұрақты мына интербелсенді тақтадан қараймыз. Егер 6-шы асық түссе, тақтадан 6-шы нөмірлі суретте жасырылған сұрақты ашып жауап береміз. Ойлануға берілетін уақыт екі минут. Екі минуттан кейін команданың капитаны кім жауап беретінін хабарлайды. Егер бұл топ жауап бермесе, 2-ші топ осы сұраққа жауап беріп, ұпай алуына болады. Осылайша ойын жалғасады. Әрбір топқа бес сұрақтан келеді.

Соңынан қазылар алқасының қортындысын тыңдаймыз.

І-бөлім

Жасырылған сұрақтар:

Қазақ халқының билерін ата. (Төле би, Әитеке би, Қазыбек би)
Қайтарылған есімдерді ата. (Ш.Құдайбердіұлы, М.Жұмабаев, М.Дулатов)
Қазақ халқының қандай жырауларын білесің? (Ақтамберді, Бұқар, Шалкиз жырау)
Қазақстан Республикасында қай жылдан бастап «Наурыз» мейрамын тойлаймыз? (22.03.1991ж.)
Қазақстан Республикасының Конституциясы қай жылы қабылданды? (30.08.1995ж.)
Тұңғыш қазақ ғарышкері кім? Қай жылы ғарышқа ұшты? (Тоқтар Аубакиров, қазан айы 1991ж.)
Гастеллоның ерлігін қайталаған Ұлы Отан соғысының батыры кім? (Н.Абдіров)
Қарағанды қаласы қала статусын қай жылы, қай айда алды? (1934 жылы ақпан айында)
Ш.Уалиханов кім? (саяхатшы, тарихшы, этнограф, әдебиетші, географ)
Қ.Сағырбайұлы кім? (ХІХ-ғасырда өмір сүрген атақты күйші)
Дина Нүрпейсованың қандай күйлерін білесің? (Тойбастар, Бұлбұл, Әсемқоңыр)
Қазақ халқының хандарын ата. (Тәуке хан, Абылай хан, Әбілхайыр)
Қазақ халқының батырларын ата. (Қабанбай, Бөгенбай, Райымбек)
Қазақстандағы ірі тауларды ата. (Алатау, Қаратау)
Қазақстанда қандай өзендер бар? (Сырдария, Нұра, Есіл)

Қазылар алқасы І-бөлімнің ұпайын дайындағанша ән орындалады

ІІ-бөлім

Жүргізуші:

Міне, енді музыкалық үзілістен кейін ІІ-бөлімді бастаймыз. Бұл бөлім мақал-мәтелге арналған. Тағы да тапсырмаларымызды білу үшін қоржыннан асықтар аламыз. Бұл қоржындағы асықтар үш түсті: сары, жасыл, көк. Егер де сары асық алса, тақтадан сары түсті асықты тауып, нешінші сұрақты алатынын ойыншы өзі айтады. Егер көк түсті асық түссе, тапсырманы көк асық бойынан іздеп, қалаған нөмірдегі тапсырманы аламыз.

Ойынның шарты: бұл тақтадағы асықтарда мақал-мәтелдердің бірінші жолдары ғана берілген . Мақал-мәтелдерді әрі қарай дұрыс қазақша толықтырып айтып, орысшасын түсіндіру керек. Егер топ жауап бере алмаса, жауап екінші топтың еншісіне тиеді. Әр топ 3-рет асық алады, яғни 3 тапсырмадан орындайды.

Мысалы: Қоржыннан маған көк асық тисе, қалауымша №3 суреттегі сұрақты аламын. Ондағы мақал-мәтел жолы мынау: Таңбасыз ел болмайды ...

Дұрыс жалғастырып айту керек. Таңбасыз ел болмайды, Найзасыз ер болмайды.

Аудармасы: Нет государство –без знака, Нет героя – без копья. Осылай осы бөлім жалғасады. Соңынан қазылар алқасына сөз беріліп, қортындысы тыңдалады. ІІ-бөлімнен кейін тағы бір музыкалық үзіліс. Би

Асықтарды жасырлыған мақал-мәтелдер:

Батыр туса - ел ырысы,

Жаңбыр жауса – жер ырысы.

(Батыр родится – народу счастье,

Дождь пойдет – земле счастье)

Таңбасыз ел болмайды,

Найзасыз ер болмайды.

(Нет государство – без знака,

Нет героя без копья)

Атаңның баласы болма ,

Адамның баласы бол.

(Не будь сыном своего отца, Будь сыном своего народа)

Жақсы ұл – еліне бас,

Жаман ұл еліне қас.

(Хорошый сын – глава родине, Плохой сын – враг родине)

Жүз сом ақшаң болғанша,

Жүз жолдасың болсын.

(Не имей сто рублей, А имей сто друзей)

Әкені көріп ұл өсер,

Ананы көріп қыз өсер.

(Сын берет пример с отца, Дочь с матери.)

Отан – елдің анасы,

Ел – ердің анасы.

(Родина – мать народу, Народ мать – джигиту.)

Ел бірлігі – ел теңдегі.

(В единстве народа – его свобода.)

Ердің сәні – білім,

Жердің сәні – егін.

(Землю украшает нивы, Человека – знания.)

ІІІ-бөлім

Жүргізуші:

Міне, мәреге де жетіп келеміз. Сонымен соңғы шешуші ІІІ-ші бөлімді бастаймыз. Шартын түсіндіріп өтейік. Бұл бөлім белгілі бір тақырыпта комментарий беруге арналады. (екі тілде)

Мына тақтады екі топқа арналған екі қатар көрсетілген. І-қатардағы тапсырма «Дарын» тобына арналса, ІІ-қатар «Дастан» тобына арналған. Біз сары, жасыл, көк асықтағы тапсырманы жоғарыдағыдай қоржындағы асықтар бойынша белгілейміз. Мысалы: Қоржыннан сары асық түссе «Дастан» тобы өз қатырынан, «Дарын» тобы өз қатарынан асықтың түсіне байланысты тапсырма алады. Белгіленген асықта «Алматы» деген тақырып берілсе, сол топ оқушылары бір-бір сөйлемнен қазақша-орысша коментарий береді. Мысалы: Алматы әсем, үлкен қала. Алматы большой, красивый город. Алматы біздің республикамыздың бұрынғы астанасы. Алматы бывшая столица нашей республики т. с.с. жалғастыра береді. Бұл бөлімде берілетін уақыт бес минут.

Тағы да қазылар алқасы сөз алады 3-ші бөлімнің нәтижесін айтады. Одан кейін соңғы музыкалық үзіліс.

Жүргізуші: Ендігі сөзді қазылар алқасының төрайымына береміз. Кеш соңында жеңімпаздар аталып, сыйлықпен, мақтау қағаздарымен марапатталады.

Жүргізуші: Келесі кездескенше, құрметті көрермендер. Тек жақсылықпен кездесейік. Әділ баға берген қазылар алқасына алғыс айтамыз.

С А У Б О Л Ы Ң Ы З Д А Р!