Махамбет Өтемісұлы

Тақырыбы :

Мақсаты:

Исатайдың адал досы

Ақкөңіл

Адамгершілігі мол дана

еңбекқор

Ер азамат

Махамбет Өтемісұлы

Әділ қолбасшы

Ақылды қарсылас

ақын

Батыр

күрескер

Махамбет Өтемісұлының ең жақын досы – Исатай Тайманұлы. Махамбет өзінің өлеңдерінің көбісін Исатайға арнап жазды.

Махамбет Өтемісұлының Исатайға арнап жазған өлеңдерінің бірі.

Исатайдан, жерінен айырылып өкінеді, өксиді. Сол күндерін сағынады.

Исатайдан, жерінен айырылып өкінеді, өксиді. Сол күндерін сағынады.

Абайламай айырылдым,

Ар жақтағы елімнен –

Анау Нарын деген жерімнен.

Тірі кеттім демеймін,

Кем болмады өлімнен.

Теңім үлгі алмады,

Аузымдағы желімнен.

Істеген ісім кетті далаға.

Махамбет туралы пікірлер

Еділ – Жайық екі су

Бұл қазақтың жері еді,

Исатай мен Махамбет

Аруақты туған ер еді …

Бір қазақтың ерлігі

Махамбеттен асты ма?

Мұрат Мөңкеұлы .

« Мен қайғы – қасіретті өз басымен көп кешірген адаммын. Жүрекке жақын үй – іші, қатын – балам, туған ел, өскен жер – бәрі де меннен алыс, бәрінен айырылып, ел кезгелі бірнеше жыл болды, басқа пана, жанға азық жоқ, ырыздықты жұрт үстінен теріп жүрген жәй бар. Тек осыны ойлап көріңіз. Мен Махамбет Өтемісұлы » деп атын айтты.

( Е. Ковалевский , 1843 жылы шыққан « Странствователь по суше и морям » деген еңбегінің 1- кітабынан)

… Әрі батыр, әрі жалынды Махамбет көтерілістің жаны тәрізді болды және Исатайды батыл түрде құралды күрес жолына сілтеген бірінші адам сол еді.

(А..Рязанов , « Исатай Тайманов көтерілісі » кітабынан)

  « Өтемісұлы Махамбет батыр – Исатайдың қанды көйлек жолдасы … Махамбет өзі әрі батыр, әрі жырау, әрі домбырашы болған. Өте қызулы адам екен … Бағыт алған жағынан тайынбайтын қарыспа ер екен. Исатай жұртты ақылмен, дәлелмен, түрлі әдіспен соңына ерткен адам болса, Махамбет көпті қыздырып, көңілін аулап ертетін адамның түрі болған … Махамбет мінезі сотқар, қалжыңқой, бетің – көзің демей ойына келгенін айтып салатын батыл болған. Жауласқан мезгілде өте батыр, айлакер болған »

Х. Досмұхамедов

  « ХІХ ғасырдың бірінші жарымында қазақ әдебиеті тарихында федалдық идеяны қолдаған екі түрлі ағым болды десек, осы демократтық бағыттағы әдебиеттік ағымның басы да, айқын үлгісі де – Махамбет … Оның өлеңі - елін тереңнен сүюдің айқын үлгісі … Махамбет негізінен – реалист ақын … Махамбет өз кезеңінің ірі ақыны. Махамбет ақын. Жәй ғана емес, кезінде анағұрлым мәдениетті, хат білген, көпті көрген, тоқығаны мол және өте ақылды адамның бірі … Оның өлеңдерінде өзінің көңіл күйі мен ел күйі ұштасып жатты … Махамбет, сөз жоқ, көтерілісші елдің ақыны болды. »

Қ. Жұмалиев  

« Соғыста – батыр, сөзде – от ауызды, орақ тілді » дегендей жалындаған ақын, алғыр, шешен Махамбет Исатай қозғалысының ең көрнекті кісісінің бірі … Махамбет бұрынғы, соңғы қазақ ақындарының ең бір күштісі деп саналуға тиіс … Махамбет жырлары өз заманындағы ең қанды, ең әсерлі сөз, көпшіліктің өз үні, өз тілі, өз арман талабы … Бүкіл ХІХ ғасыр әдебиетінде қимыл мен күрес жырын Махамбеттей қып жырлаған ақын болған емес. Алды да, арты да бір өзі …»

М. Әуезов

Қолданылған әдебиеттер:

1) Қазақ әдебиеті – 10 сынып;

Елікбаев С. Т.

Кәкішев Т.

2) Қазақстан тарихы – 8 сынып;

3) Қазақ әдебиет энциклопедиясы

4) Асыл сөз аталары;

(Сен білесің бе?)

Орындаған:

1) Азирханова Мадина

2) Жұмағалиева Махаббат