8-сынып. Д?ние ж?зі тарихы
Саба?ты? та?ырыбы: §10. Жапония мемлекеті
Ма?саты:
- Білімділік: XVI ?асырда?ы Жапонияны? ?леуметтік жа?дайымен таныстыру. Токугава сегунаты кезінде жапон халы?тарыны? ?андай топтар?а б?лінгендігін, оларды? ж?ргізген саясаты мен сол кездегі дінні? р?лі ж?не оны? ат?ар?ан ?ызметі туралы та?ырып мазм?нын о?ушылар?а ке?ірек ашып т?сіндіру.
- Дамытушылы?: Жапонияда?ы ?ос билік туралы о?ушылар?а білім бере отырып, о?ушыны? д?ниетанымын ке?ейту. ?зін-?зі бас?ару?а да?дыландыру.
- Т?рбиелік: О?ушыларды? бойында адамгершілік, ізгілік, ?лтжандылы? сезімдерін ?алыптастыру, ?здігінен ж?мыс жасай алатын, білімді, жеке т?л?аны т?рбиелеу.
Саба?ты? т?рі: саяхат,
?дісі: интерактивті
К?рнекі ??ралдар: карта, сызба, кесте, безендірулер, компьютер.
- Идеялар мен жетекші ??ымдар: Токугава сегунаты, «тірі ??дай», синтоизм діні, «си-но-ко-се», «сословиелік ж?йе», «жабы? есік», «шы?ысты? король», «батысты? техника», буддизм, конфуцилік.
Саба?ты? барысы: ?йымдастыру кезе?і
- О?у ??ралын тексеріп т?гелдеу.
- О?ушы зейінін саба??а аудару
М??алім: «?ткені?ді білу-б?гіні?е саба?, болаша??а ба?дар» деп Е.Мырзахметов а?амыз айтып кеткендей,сіздер жа?а заманда?ы д?ние д?зі тарихы саба?ына келді?іздер, Ассалаума?алейк?м!
Б?гінгі саба?ты? бір ерекшелігі болады. Біз д?ние ж?зіндегі е? дамы?ан ел Жапония?а саяхат?а шы?амыз. Біра? саяхат?а сіздер ?здері?ізді? ??рбылары?ыз, осыдан 3 жыл б?рын осы елде болып, осы елді? тарихына ?аны?, 11 сыныпты? о?ушылары Сапарбекова Балн?р мен Пірім??лова А?н?рмен шы?атын боласыздар. Б?л деген ?здері?ізді -?здері?із бас?арасыздар. Ал сапарлары?ыз с?тті болсын!
Саба?ты ж?ргізуші о?ушылар
С?лемдесу.
Балалар! Жапония дегенде ойымыз?а не оралады?
Жапонияны ?ай жа?ынан танимыз?
Жапония?а бар?ылары? келе ме? Олай болса біз б?гін сіздерді сонау артта ?ал?ан XVII-XVIII ?асырда?ы Жапон еліне саяхат?а апарамыз.Жанония еліне жету ?шін біз екі алып мемлекетті кесіп ?теміз. Оларды? бірі ?ытай болса, екіншісі Жо??ария. Біра? б?л елдер бізді тектен-текке ?ткізбейді екен. Біз сол елдерді? тарихын білуіміз шарт екен.Осы екі елден ?тсек Жапония?а саяхатты жа?сылап жасайтын боламыз.
- ?ытай елі.
?ытайда маньжурлік Цин ?улетіні? ?стемдігіні? орнауына не себеп болды? /17?асырды? 30-40 жылдарында?ы да?дарыс/
Цин империясы мемлекеттік ??рылысын ?алай ж?ргізді? /?ытай еліні? ?лгісімен ж?ргізді./
- Жо??ар елі.
- 1635 жылы негізі ?алан?ан Жо??ар мемлекетіні? ал?аш?ы ханы кім?
/Батыр/
- Жо??ар ханды?ын ??р?ан ойрат тайпалары буддизмні? ?ай саласын ?станды? /Лама/
- ?арапайым шаруалар дегеніміз кімдер? /Араттар/
- Дабашы, хойт тайп. басшысы ?мірсананы? к?мегімен ?ай жылы хан та?ына отырды? /1752/
- ?ай жылы ?алдан ?аш?арды басып алды? /1678/
- ?алдан Серен ?аза тап?ан жыл? /1745/
- Ойрат тайпалары ?айсы тайпалардан ??ралды? /хойт, хошоуыт, дербет, чорос/
- Мемлекетті бас?ар?ан ?онтайшыларды ата?
/Батыр, ?алдан Бошо?ты, Цеван Рабдан, ?алдан Серен/
Жапон еліне де келіп жеттік.
Карта?а назар аудары?ыздар. /картамен ж?мыс/
Б?л елді? тарихына саяхатты мына жоспар бойынша ж?ргіземіз.
- Жапонияда?ы ?ос билік
- Токугава сегунатыны? сырт?ы саясаты
- Жапонияда?ы діндер ж?не оларды? ат?ар?ан ?ызметі
Жапонияда?ы ?ос билік
2-ші билік сегунда болды. Сегун /?скери ?олбасшы/
- Токугава ?улеті 1603-1867 жылдар аралы?ында билік ж?ргізді.
- Б?ларды? билігі атадан бала?а беріліп отырды.
- Б?кіл елде халы?ты? саны 18 млн-?а жетті. 80 % ауыл шаруашылы?ымен айналысты
- Елдегі е? бай феодалды? ?улет Токугава ?йі болды.
- XVII ?асырды? басында Жапонияда билікті сегун Токугава Иэясу басып алды.
- Елді? астанасы Эдо ?аласына к?шірілді. /?азіргі Токио/
- Жапонияда ?скери т?ртіп орнады.
- Токугава билігі кезінде Жапонияда ?алалар к?бейді, сауда мен ?ол?нер орталы?тары ?сті. /Эдо, Киота, Нагая, Хаката, Нагасаки/
- Сегунатты? ?леуметтік ??рылысы «си-но-ко-се» сословиелік ж?йесімен сипатталады.
2. Токугава сегунатыны? сырт?ы саясаты.
Токугава ?улеті шетелдіктермен байланыс жасады.
Шетелмен байланыс не ?шін ?ажет болды?
1. Техникалы? білімі
2. ?ару –жара? жасау ?дісі
Біра? шетелдіктерді? елдегі тіміскі ?рекеттері, елде ?з ы?палдарын орнату?а тырысуы ?лкен ?ауіп тудырды.
Еуропалы?тар миссионерлікпен айналысты. Осы кезде Жапонияда 700 мы? христиан дінін ?абылда?ан адам болды.
?зге дінні? ы?палы б?л елде ішіне іріткі салады деп ?оры??ан билеушілер 1637 жылдан бастап б?л елге шетелдіктерді кіргізбей «жабы? есік » саясатын ?станды.
Жабы? есік саясатыны? басты ?рі негізгі себебі, сегунді? билік ар?ылы б?кіл халы?ты ба?ыныштылы?та ?стау, жатжерлік шап?ыншылы?тан, шаруалар к?терілістерінен мемлекетті ?ор?ай алатын т?ртіп ортану болды.
Жабы? есік саясаты ХІХ ?асыр?а дейін созылды.
Токугава сегунаты шетелдіктерді? елге келуіне тыйым сал?анымен, ?лемдегі м?дени ?згерістер мен техникалы? жетістіктерді білудін бас тарт?ан жо?.
XVII ?асырды? ая?ынан бастап Жапонияда «шы?ысты? король», «бастысты? техника» деген принцип ?алыптасты. Я?ни билік ??руда шы?ысты? д?ст?р са?талды да, ал экономикада батысты? техникалы? жетістігі пайдаланылды.
XVII-XVIII ?асырлар жапон м?дениеті ?ркендеген кезе?.
3. Жапонияда?ы діндер мен оларды? ат?ар?ан ?ызметі.
- Жапонды?тарды? к?пшілігі синтоизм дінін ?станды.
- Токугава ?улетіні? билігі т?сында халы?ты? басым б?лігі синкретизмді –синто мен буддизмді? ?атар ?стады.
- Сондай-а? Жапония?а сырттан христиан діні мен ?ытайдан конфуцийлік дін енген еді.
Синтоизм- таби?ат к?штеріне табынатын дін. Синтоизм императорлы? билікті жа?таушыларды? сиынатын діні болды.
Буддизм-п?т?а табынатын дін. Б?л сегундарды? ?станатын діні. Біра? б??ан олар онша ар?а с?йемеді.
Конфуцилік дінде халы?ты? жергілікті басшылар?а ба?ынуы керектігі туралы к?п айтылатын бол?анды?тан б?л дінді сегундар жа?сы ?станды.
Негізінде Жапондар синтоизм мен конфуцийлік дінді ны?айтты.
?орытынды:
- «Сегун» мен «сегунатты» айырмасы
- Токугава сегунаты кезінде жапон ?о?амы ?андай таптар?а б?лінді?
- Токугава сегунаты неліктен «жабы? есік» саясатын ?станды?
- Жапонияда 17-18 ?асырларда ?андай діндер болды, оларды? ат?ар?ан ?ызметтері?
Бекіту: М??алімде.
Ба?алау: саба?ты ж?ргізген о?ушылар ба?алайды ж?не о?ушыларды ?здеріне ?здерін ба?алатады.
?йге: XVII-XVIII ?асырларда?ы Жапония.
