Әсемдік – өмір жарасымы

Өзін-өзі тану сабағының жоспары

Мектеп №20           Мерзімі:                    № 5-6 сабақ

Тақырып:  Әсемдік – өмір жарасымы

Құндылық: Сүйіспеншілік

Қасиеттер: Сыйластық, мейірімділік, махаббат.

Мақсаты: Оқушылардың сұлулық, табиғат, өнер туралы түсініктерін кеңейту.

Міндеттері:

• Табиғат, өнер, өмір әсемдігінің адам үшін маңыздылығын жан-жақты ашу;
• Сұлулықты,әсемдікті сезіну және қолдану іскерліктерін дамыту;
• Әсемдікке тәрбиелеу;

Ресурстар:

(құралдар, мәліметтер)

Сабақ барысы:

Ұйымдастыру кезеңі: Тыныштық сәті.

Жайлы, баяу музыка қойылады.

Нұрға бөлену

   Ыңғайланып отырыныздар, денелерінізді түзу ұстаныздар. Аяқ – қолыңызды айқастырмаңыз. Қолынызды тізеңізге немесе үстелге қоюға болады. Көздеріңізді жұмуларыңызды өтінемін. Елестетіп көрініз: Күн нұры сіздің төбенізден өтіп, кеудеңізге қарай бойланып барады. Кеудеңіздің орта тұсында гүл түйнегі орналасқан. Гүлдің түйнегі нұрдан бояу ашылып келеді. Балғын және таза әсем гүл сіздің әр ойынызды, әр сезіміңізді, эмоцияныз бен тілек – қалауынызды шайып, жүрегіңіздің қауызын ашты.

Нұр сәулесі сіздің бойыңызға ақырын тарай бастағанын елестетіңіз. Ол біртіндеп күшейе түсуде. Оймен осы нұр қолдарыңызға түсіріңіз. Сіздің қолдарыныз нұрға бөленіп, сәуле шашуда. Қолымыз тек жақсы, ізгі істер істейді және баршаға көмектеседі. Нұр аяқтарыңызға тарады. Аяқтарыңыз нұр сәуле шашуда. Олар сізді тек жақсылық жасау үшін жақсы жерлерге апарады. Олар нұр мен махаббат құралдарына айналды.  Одан әрі нұр сіздің аузынызға, тіліңізге тарады. Тіліңіз тек шындықты және жақсы, ізгі сөздер ғана айтады. Нұрды құлақтарынызға бағыттаныз, құлақтарыңыз тек жақсы сөз бен әсем әуенді ғана естиді. Нұр кқздерімізге де жетті, көзіміз тек жақсыға қарап, бәрінен жақсылықты кқреді. Сіздің басыныз түгелдей нұрға бөленіп, басынызға тек ізгі, сәулелі ой келеді. Нұр бірте-бірте қарқынмен шұғылана бастайды, сіздің дененізден шығып, жан-жағынызғы сәуле шашады. Осы нұрды туысқандарымызға, мұғалімдеріңізге, достарынызға, таныстарынызға бағыттаныз. Нұрды уақытша түсініспей, ренжісіп жүрген адамдарға да бағыттаныз, олардында жүрегі нұрға толсын. Осы нұр бүкіл әлемге: барлық адамдарға, жан – жануарларға, өсімдіктерге, барлық тірі жанға таралсын. Ғаламның барлық түпкір-түпкіріне нұр бағыттаныз. Ойша айтыңыз: «Мен нұрлымын. Нұр менің ішімде. Мен Нұрмың». Осындай Нұр, Махаббат және Тыныштық күйінеде отыра тұрыныз.

Енді осы Нұрды жүрегіңізге орналастырыңыз. Нұрға толы бүкіл әлем сіздің жірегіңізде. Оны осындай әсем қалыпта сақтаныз.

Жаймен көзінізді ашуға болады.

1. Үй тапсырмасын тексеру

3-4 сабақ. Жұмыс дәптерінен 9 беттегі 2 – тапсырманы орындау.

Америкалық Поль брегг ұсынған денсаулықты нығайтуға байланысты ем түрлерін күнделікті өмірде қолданасың ба? Оған қандай емдерді қосар едің? Солардың негізінде өзінің күн тәртібінді жаса.

   «Мен әрбір адамның 120 және одан да көп жыл өмір сүруге хақылы, тіпті міндетті екеніне сенемін» дейді өз денсаулығын өзі шындап, ұзақ (95 жыл) өмір сүрген, өзі тұтынған пайдалыда мазмұнды өмір салтын талмай уағыздаумен өткен американдық Поль Бреэгг.

  Оның дәлелдеуі бойынша: «Бірінші емші – күн сәулесі, екінші емші таза ауа, үшінші емші – таза су, төртінші емші – табиғи тағам, бесінші емші – ашығу, алтыншы емші – дене жаттығулары, жетінші емші – демалыс, сегізінші емші – бойды тік ұстау, тоғызыншы емші – ақыл-ой».

   Күн тәртібі

Сұрақ – жауап әдісі арқылы оқушылардың негізгі ойын аңықтау.

  1.Денсаулық, салауаттылық дегенді қалай түсінесіздер?

  2. Осы екі ұғымның арасында қандай байланыс бар?

  3. Өініңіз салауатты өмір сүру үшін қандай әрекеттер жасайсыз?

     2.Дәйексөз

    Адам бойындағының бәрі де – бетпішіні де, киім-киісі де,   жан дүниесі де, ақыл-ойы да сұлу болуға тиіс.

А.П. Чехов

    Оқушылар дәйексөзді дәптерге жазып, мағынасын ашып, өз   ойларымен жеткізеді.

3.Әңгімелеу

Әсемдік — адамды эстетикалық ұғым, материалдық және рухани дүниенің ләззатқа бөлейтін сипаты. Әсемдік әдемілікпен тектес. Бірақ әдемілік объектілердің сыртқы және ішкі қырларын бірдей қамтыса, әсемдік құбылыстардың сыртқы көзге түсетін және пішіндік ерекшеліктерін эстетик. тұрғыдан қабылдауға жатады. Әсемдік ең алдымен, тепе-теңдік, тұтастық, үйлесімділік, ырғақтылық, мақсатқа сәйкестілік, түс пен жарықтың белгілі бір мөлшері табиғи өлшемдермен айқындалады. Әсемдіктің осындай табиғи өлшемдерін эстетикалық түйсінуде адамның сезім мүшелерімен қатар, оның ішкі түйсігі мен ақыл-парасаты ерекше рөл атқарады. “Пішіннің сыртқы әсемдігі” (Гегель) оның ішкі мазмұнымен сәйкес келмеуі мүмкін. Жылтырағанның бәрі әдемі емес. Керісінше, сыртқы сұрықсыздық пен сиықсыздық тасасында жоғары жан сұлулығын кездестіру әбден мүмкін. Қзгілік пен жылылықтан ада әсемдік кейпіне ежелгі қазақ аңыздарындағы Пері қызы, грек мифологиясындағы Нарцисс бейнесі де жатады. Алайда әсемдікті рухани сұлулықтан алшақтатып жіберген дұрыс емес. өмір мен өнердегі әсемдік рухани қуаныш пен ләззатқа бөлей отырып, қоғамда зор танымдық және тәрбиелік рөл атқарады. Адам дүниені әсемдік үлгісінде қайта құруға ұмтылады. Адамның түрі де, киімі де, жаны да, ойы да әсем болуы керек. Шынайы әсемдік адамды шығармашылық дарыны мен қабілетін неғұрлым толық және жемісті пайдаланып, нағыз әдемі және сұлу тұлға мұратына ұмтылуға жігерлендіреді. Қазақтың дәстүрлідүниетанымында әсемдік өмір мұратына айналып, оған үлкен көңіл бөлінген. Мысалы, қазақтар киелі әйел Құдайы Ұмайды өте әсем, сұлу және қайырымды, жарқын жүзді, күміс шашымен аспанды жарқыратқан, күн сәулесі мен кемпірқосақ нұрына шомылған, қолында балаларды қорғайтын алтын садағы бар жас келіншек немесе қыз ретінде таныған.

Сұрақтар:

1. Әсемдіктің, әсем болудың сыры неде деп ойлайсыңдар?
2. Әсемдік қандай өлшемдермен анықталады?

4. Шығармашылық жұмыс, топтық жұмыс.

   Оқушылар топпен жұмыс жасайды.

« Табиғат – әсемдік – өмір » сызбасымен үш баған түзіндер. Бірінші бағанға сұлбаның мағынасын ашатын сұрақ жазындар. Екіншісінде қойылған сұрақтарға жауап беріндер. Үшіншісінде қорытынды шығарындар.

1. Топпен ән айту

   Ә. Нілібаев «Сұлулық»

            Шын сұлулық

            Анамның күлкісінде,

            Әкенің қатал, дана түр-түсінде,

            Тулап аққан өзеннің гүрілінде,

            Сәулемнің «Жаным.» деген дірілінде.

            Шын сұлулық

            Басымның құрауында,

            Ерке балам оцыншық сұрауында,

            Жазғы нөсер, найзағай жарқылында,

            Ду соғылған алақан сартылында.

            Шын сұлулық кең дала өңірінде,

            Бүгінгі өркен жайған өмірінде.

1. Үй тапсырмасы

5-6 сабақ. Жұмыс дәптерінен 11 беттегі 2-тапсырманы орындау.

   Тәттінбеттің «Саржайлау» күйін тыңдап табиғат сұлулығының күй арқылы берілгендігіне мән беріндер. Одан алған әсерлерінді түіндеп, жазындар.

1. Соңғы тыныштық сәті.

   Баяу әуен орындалып турады.

   Бүгінгі сабақтан алған әсерлеріңізді   

   жүректерімізге саламыз. Бәріңізге үлкен рахмет!