Инновационная деятельность учителя

Низомий номли ТДПУ профессори, Ж.Ғ. Йўлдошев

МАҚСАД

Инновацион педагогика, педагогик инновация, ўқитувчининг инновацион фаолияти хақида тушунча бериш.

РЕЖА

Инновацион педагогиканинг зарурати, тушунчалари, объекти, предмети, мақсадлари, вазифалари, қўлланилиши.

КАЛИТ СЎЗЛАР

Инновация, инноватика, инновацион жараён, инновацион фаолият, инновацион мухит, инноватор, новатор, инновацион педагогик лойиха, инновацион режа, инновацион ғоя, инновацион таълим, инновацион технология, инновацион таълим муассасаси.

Натижа

Ўзлаштириш

Мақсад

Талаба

Бошқарув

Педагог

Инновацион технологиялар

Воситалар

Методлар, шакллар

Мазмун

Интенсив ва Экстенсив

Интенсив йўл – педагогик тизимни ривожлантиришнинг ички имкониятларини ишга солиш ҳисобига амалга оширилади.

Экстенсив йўл – педагогик тизимни ривожлантиришнинг қўшимча кучлари (инвестициялар) – янги воситалар, жихозлар, технологиялар, молиялаштириш, капитал таъминот асосида амалга оширилади

Ўқув тарбиявий ишларни такомиллаштиришнинг асосий йўлларидан – ўқув жараёнини инсонпарварлаштириш, демократлаштириш, либерилизация этишни инновацион ҳолат деб қаралади.

Дарсни инсонпарварлаштириш:

Ҳамкорлик;

Талабага ғамхўрлик;

Эъзозлаш;

Кечиримли бўлиш;

Ўзини – ўзи ривожлантиришга муҳит яратиш;

Психологик соғлом муҳит яратиш;

Ижодий муҳит;

Дўстона муносабатда иш юритиш;

Талаба эхтиёжи, қизиқиши, шахсий фазилати, иқтидорини ишга солиш.

Виждонийлиги, халоллиги

Виждонийлиги,

халоллиги

Онгли тушунувчи

Поклиги, тўғри сўзлиги

Ўқимишли, зиёлилиги

Қатъиятлиги

Одамийлик, одамохунлиги

Ўз позициясини ҳимоя қила олиши

Рахимдиллик, меҳирбонлик

Камтарлик, камсуҳумлик

Самимийлиги, беғаразлиги

Ўз сўзида туриши

Виждонли, номусли

Дил ва Сўз бирлиги

Тарбиявий маънавий маданий фаолияти

Шахсий касбий фаолияти

Илмий фаолияти

Инновацион психо-педагогик, методологик фаолияти

Меҳрибонлик, мулоқатга киришувчан, эмоционал турғунлиги, бағрикенгили, адолатли, виждонли,самимий, халоллик, маънавиятни англаш, ўз-ўзини назорат этаолиш, имон-эътиқодли, иродали

Билимдонлик, ижодкор, маҳоратли, компентентли интеллектуал салохиятли, рақоботбордош, ИАКТ эгаллаган, фаол, фан янгилигидан хабардор, ДТС талабларини тўла бажаришини таъминлаш

Илмий изланиш, янги ишланмалар яратиш, илмий-тадқиқот олиб бориш, тажриба-синовлар ўтказиш, илмий мақола, илмий раҳбарликни олиб бориш

Янгиликкларни яратиш, топиш, банкини яратиш, татбиқ этиш, тарқатиш, янгиликлар устида иш олиб бориш, янги технологияларни жорий этиш, репродуктив, эвристик, креатив , рефлекция асосида иш юритиш

Юксак маданиятли, индивид, шахс, субъект, ижодкор

Ўз - ўзини бошқариш механизми

Йўналишлар

Эҳтиёжлар

Мен - Концепция

Қизиқиш

Билишга интилиш

Мен ёқимлиман

Мен керакман

Ижтимоий йўналганлик

Ўз мавқесини кўрсатиш

Мен қодирман

Ўз-ўзини тарбиялаш

Қадриятларни билиш

Мустақил таълим олиш

Мен ижодкорман

Ишончлилик

Мен биламан

Ўз-ўзини ривожлантириш

Ахлоқий этик мойиллиги

Мен бошқараман

Дунёқараш

Мен ўзлаштираман

Билиш қобилиятини бошқариш

Ўқув жараёнини ташкил эта олиш

Технологик маҳорат

Ишончга кириш, ишонтира олиш

Эргаштира олиш маънавий ишончга кира олиш

Нутқ маҳорати

Мулоқотга киришувчанлик

Қалбга йўл топа олиш

Ўқувчини ёши, ички имкониятига мослик

Дўстона ва самимий муносабат

Ўқувчиларда ички ҳис-туйғу ва қизиқишни, мустақил таълим олиш кўникмасини шакиллантириш

8

Янги ғоя

Концепция

Дастур

Тажриба – синов

Амалиёт

Натижа

Тарқатиш

Индивидуаллашган таълим

Ўзим ўқийман, ўзим ўзлаштираман, ўзимни ўзим ривожлантираман.

Мустақил мутолаа қилиш билим манбаидир . М.Улуғбек

Талаба фаоллигини ошириш

Талаба қизиқишлари асосида иш юритиш

Талаба имкониятларини ишга солиш

Талабани мустақил фикрлашга ўргатиш

Ўз қизиқишлари орқали мустақил таълим олишга йўллаш, аудиториядан ташқари таълим олиш

Талабанинг ижодий фикрлашини ташкил этиш

Талабани мустақиллиги, эркинлигини таъмин этиш

Ўз – ўзини тарбиялаш

Мустақил билим олиш кўникма ва малакасини ҳосил қилиш

Педагог билимни ташувчи, етказувчи эмас, талабани ўқиш билим олишда ёрдамчи , маслаҳатчи, ташкилотчи раҳбарга айланади

Унинг учун педагог-конструкрлаш, ло й ихалаш, алгоритмлаш, шар ои тида иш юритишга ўрганмоғи керак

Икки томонлама фаол маъсулиятли ижодкорлик асосида иш юритишга ўрганишга одатланади

Талабани ўзини-ўзи ўқитиш, фаол ишлашга, якка, жуфт, кичик гуруҳларда мустақил ишлашга муҳит яратиш, ўқув жараёнини индивидуаллаштириш керак.Ана шунда ўқув мазмунини ўзлаштириш кафолатланади.

ТАЪЛИМ ЖАРАЁНИНИ МОДЕРНИЗАЦИЯСИ

1.ЎҚУВ-ТАРБИЯДА МОТИВАЦИЯНИ ОШИРИШ.

2.ЎҚУВ МАТЕРИАЛИНИ ОШИРИШ ВА МАЗМУНИНИ БОЙИТИШ .

3. СИФАТ – САМАРАДОРЛИКНИ ОШИРИШ ОМИЛЛАРИНИ ҚЎЛЛАШ.

4.ТАЪЛИМДА ВАҚТДАН УНУМЛИ ФОЙДАЛАНИШ.

5.ТАЪЛИМДА ТАЛАБАНИНГ ФАОЛЛИГИ,МАЪСУЛИЯТИНИ, ШАХСИЙ ИШТИРОКИНИ ОШИРИШ.

6.ЎҚУВЧИ ТАЪЛИМ МАРКАЗИДА БЎЛИШИГА ЭРИШИШ.

1.ПЕДАГОГИК ТИЗИМНИ ТАКОМИЛЛАШТИРИШ.

2.ИННОВАЦИЯ ВА ИЛҒОР ТЕХНОЛОГИЯЛАРНИ

ТАЪЛИМ ЖАРАЁНИГА ОЛИБ КИРИШ.

3.АЪНАНАВИЙ ПЕДАГОГИКАНИ ЯНГИ НАЗАРИЙ БИЛИМЛАР БИЛАН БОЙТИШ.

4. ТАЛАБА-ЎҚУВЧИНИНГ ТАБИАТИ, ҚОБИЛИЯТИ, ЭҲТИЁЖИ ВА МОЙИЛЛИГИГА МОСЛАШИШ.

5.ШАХСГА ЙЎНАЛТИРИЛГАН ТАЪЛИМНИ ЙЎЛГА ҚЎЙИШ.

6.ИНТЕНСИВ-ЭКИСТИНСИВ ТАЪЛИМНИ ЙЎЛГА ҚЎЙИШ.

7.ТАЪЛИМНИ МОДУЛЛАШТИРИШ, ЛОЙҲАЛАШТИРИШ, АЛГОРИТИМЛАШ, ФАОЛЛАШТИРИШ АСОСИДА ТЕХНОЛОГИЯЛАШТИРИШ.

8.СИНФ-ДАРС ТИЗИМИНИ ТАКОМИЛЛАШТИРИШНИ, ЯНГИЛАШ.

9.ЎЗЛАШТИРИШ-БАҲОЛАШ МЕХАНИЗИМИНИ СИНЕРГЕТИКА АСОСИДА РИВОЖЛАНТИРИШ.

Инновация – (инглиз тилидан олинган “Innоvation” янгилик киритиш )- тизим ички тузилишни ўзгартириш амалиёт ва назариянинг асосий қисми. Инновацион жараённинг мазмуний тамонини ўз ичига олади (илмий ғоялар ва уларнинг технологияларни амалиётга киритиш).

Инноватика - Янгиликни яратиш қонуниятларини

ўзлаштириш ва тарғиботини ўрганадиган фан.

Инновацион жараён - Янгликни киритилиши ва шарт-шароитлари, тизимини янги шароитларга кўрсаткичларга муваффақиятли ўтишни таъминловчи ўзгаришлар.Инновацион ўзгаришларга тайёргарлик кўриш ва уни амалиётга киритиш жараёни.

Инновацион фаолият – Янги ижтимоий талаблар билан аънанавий меъёрларннинг мос келмаслиги. Амалиётнинг янгиланаётган меъёрларни мавжуд меъёрлар билан тўқнашуви натижасида вужудга келган мажмуали муоммаларни ечишига қаратилган фаолият.(В.И.Слоботчиков).

Инновацион муҳит - Бу педагогик жамода, умуман

таълим муассасида шундай ижодий, самимий дўстона шароит туғдириладики, унда ўқитувчи ўзини эркин хис қилади.Жамода ички интилиш моддий - маънавий қизиқиш юқори даражада бўлади.У муҳитда ўқитиувчи ижодий фикр юритиш, интилишга тайёр бўлади.

Инновация – маълум бир фаолиятда шакл, методлар, муаммоларни ечишдаги янгича ёндашув, янги технологияларни таълим жараёнига қўллаш орқали юқори натижаларни таъминлаш. Бир сўз билан айтганда, жараёнга концептуал ёндошув.

Новация -Агар ислоҳат фаолиятининг шакли,

мазмуни ва кўлами қисқа муддатли бўлса ва яхлит хусусиятга эга бўлмаса, у ўз олдига муайян мавжуд тизимда фақат баъзи элементларни ўзгартиришни вазифа қилиб қўйган бўлса, у холда биз новация билан мулоқот қилаётган бўламиз.

Новатор – Янгиликни қабул қилиш ва уни амалга оширишга тайёр шахс. Ўз шахсий педамалиётида доимий янглик излайди, ўзлаштиради, қўллайди.

И нновацион педагогик режа – Яратилган, тасдиқланган инновацион ўқув-тарбиявий лойиҳа.

Инновацион педагогик ғоя - Тизимлаштирилган педагогик ғоялар, ўқув жараёнини башорат этувчи маълумотлар.

Инновацион таълим –

1.Таълим соҳасига киритилган ва киритилаётган янгликлар.

2.Янги технологиялар асосида ташкил этилган таълим жараёни.

Инновацион технология – Педагогик тараққиётни таъминлашга қаратилган ташкилий фаолият жараёни.(фаоллик,дидактик, ўйинлар,эвристик,креатив,муоммали, модуллашган алгоритимлаш, лойиҳали Аҳборот коммуникатив технологиялар.

Инновацион таълим масканлари - Янги тизимдаги таълим муассалари, академик лицейлар,коллежлар мактабгача таълим масканлари, ихтисослаштирилган синф мактаблар, янги соҳага мослашган ёки ташкил этилган ўқув юртлари.

Анъанавий ва инновацион моделидаги таълимни қиёсий характеристикаси

Асосий характе-ристикаси

Мақсади

Анъанвий ўқитиш модели

Инновацион таълим модели

Ўқитиш натижаси (дастур асосида ахборотни ўзлаштириш)

Талабанинг роли, ўрни

Ўқитиш жараёнида ўқишга ўргатиш

Пассив эшитувчи, тингловчи

Педагогнинг роли, ўрни

Билим бериш шакли

Билим берувчи манба

Ўқувчининг фаол иштироки

Тайёр ҳолда, вербал мантлар шаклида

Олган билимларидан фойдаланиш

Ташкилотчи, менежер, бошқарувчи

Интерфаол, ўйинли, муаммоли, мустақил мутоала, изланувчанлик.

Топшириқлар, масалалар, ёзма ишлар

Ўқув фаолияти формалари

Билимни кундалик фаолиятда ишлатиш

Фронтал, маъруза, шахсий тайёргарлик

Якка, жуфт, кичик ва катта гуруҳларда ўқув жараёнини олиб бориш

АГАР ЎҚИТУВЧИЛАРНИ ФАОЛИЯТИДА ИШ ОЛИБ БОРИШНИ ЙЎЛГА ҚЎЙСАК:

ўқитувчиларни янгиликка интилувчанлиги, уларни яратиш, излаб топиш, банкини яратиш, кўникма, малакаси шаклланади.

Узлуксиз ўз маҳорати устида ишлаш кўникмасига эга бўлади.

Инновацион мухитда, илғор технологияларни, интерфаол усулларда ишлаш малакаси пайдо бўлади.

Ўқувчиларни мотивация, фаоллик, маъсулиятини ошириш асосида талабани ўқув жараёнини харакатлантирувчи кучга айлантиради. У ўз навбатида таълимда сифат ва самарадорликни кафолатлайди.