Сабақ тақырыбы: Жарық не үшін қажет? Мектеп:
Күні : Мұғалімнің есімі:
СЫНЫП Қатысқандар саны:
Қатыспағандар саны:
Оқу мақсаты: Барлық оқушылар:жасанды жарық көздерін және оның қажет тілігін анықтау;
Оқушылардың басым бөлігі: қоршаған орта құбылыстарына бақылау жасау
Кейбір оқушылар: жаңа сабақта алған білімдерін өмірде қолданады.
Ресурстар: буындарға бөлініп жазылған тірек сөздері бар үлестірмелі парақшалар жиынтығы;
ермексаз, онымен жұмыс істеуде пайдаланы латын тақтайшалар;
жаңа жылда мектепте өткізілген ертеңгіліктер дегі фотосуреттер.
Интернет-ресурстар:
http://www.youtube.com/watch?v=oppLfQT8X9c қалта шамы туралы фильм;
http://www.youtube.com/watch?v=46wVIs4doYk қытай отшамдарының өрт қауіпсіздігі туралы бейнефильм.
Күтілетін нәтижелер: Оқушылар:
мектепте жасанды жарық көзін жарықтандыру үшін пайдаланатынын білетін болады;
жасанды жарық көзін қолайлы өмір сүру үшін, жол бойындағы қауіпсіздікті сақтау үшін пайдалануға болатынын біледі;
жарық көңіл күйді көтеретінін, күнделікті өмірі мізді ғажайыпқа айналдыратынын білетін болады.
Сабақтың мақсаты: 1.5.2.1 жарық пен қараңғылықты салыстыру;
1.5.2.2 жарықтың табиғи және жасанды көздерін ажырату;
1.5.2.3 жасанды жарықтың қажеттілігін және оның көздерін анықтау
Сабаққа байланысты деректі материалдар
Сабаққа қатысты ескертпелер
Қазіргі заманда жарықты пайдаланбайтын жерді табу қиын. Адам баласы жарықты жұмыстан басқа жағдайларда да пайдаланады. Қолайлы өмір сүруіне, өзінің қауіпсіздігі үшін белгі беру құралы ретінде және жол бойында пайдаланады.
Жарық тасымалдағыштар — жарық энергиясын тасымалдайтын аспаптар. Оның ішінде жіңішке қуыс жіп тәрізді, мөлдір талшықты жарық жетектері болады. Жарық екі орта шекарасында толық ішкі шағылу нәтижесінде таралады. Жарық тасымалдағыш тары медицинада, фотоаппараттарда сәндік шырақ ретінде пайдаланылады.
Жалтылдақ шамшырақтар (мигалка) —автокөлік үстінде орнатылатын жарық сигналдарының
бірі. Ол барлық автокөліктерге арнаулы автокөлікті
өткізіп жіберу қажеттілігін ескертеді.
Дала қызғалдақтары — Қазақстанның мақтанышы. Маусым айында Қазақстанның барлық қорық тарында, ұлттық саябақтарда “Қызғалдақ күнін” атап өтеді. Бұл мерекенің негізгі мақсаты — көпшіліктің назарын қызғалдақтың сирек кездесетін түрлеріне (Грейг, Кауфманн, Островский қызғалдақтары) ау дару. Жойылып бара жатқан Регель қызғалдағының дүниежүзіндегі жалғыз популяциясы Іле тауларында сақталған.
“Қызғалдақ мерекесі” дүниежүзі бойынша көп теген елде атап өтіледі.
Канадада “Қызғалдақ мерекесін” жыл сайын 600 мыңнан аса көрермен тамашалайды.
Голландияда барлық гүлдерге ерекше көңіл бөледі.
Швейцарияда сәуір айынан бастап, мамыр айы-ның ортасына дейін Морже қаласында “Қызғалдақ мерекесі” өтеді.
Жапония қалаларында жүздеген әдемі гүлдерден таңғажайып суреттер салынады
Ойлан
Жаңа жыл мерекесінде мектеп қандай жасанды жарық көздерімен безендіріледі? Ол не үшін қажет?
Кіріспе тапсырма. Сабақты бастамас бұрын оқушылардың өткен сабақтағы жасанды жарық көз дері тақырыбы бойынша білімдерін жетілдіру мақса тында мектепте қолданылатын қалташам немесе басқа жарық көзі туралы танымдық фильм көрсетіңіз. Фильмнен соң оқушылардан қандай жасанды жарық көздерін көргендерін және оны не үшін қолдана тынын сұраңыз.
Суретке қарап, айтып бер. Оқушылардың назарын суретке аударыңыз. “Мұнда қандай жарық көздері бейнеленген? Олардың әрқайсысы не үшін қажет? Әртүрлі жарық көздері не үшін керек?” — деп сұраңыз.
Жарық жарықтандыру үшін ғана емес, жақсы көңіл күй сыйлау және жанға жайлы жағдай жасау үшін де керек екені туралы әңгімелеңіз. Сабаққа байланысты деректі материалдарды пайдаланып, жарық жетектері туралы айтыңыз.
Зерттейік. Бұл жұмысты топтық жұмыс түрінде ұйымдастырыңыз. Оқушыларға бөлме ішінде жан-жаққа қарап, қандай жарық көздерін көріп тұрғанын атап беруді сұраңыз. Одан кейін мектеп ішінде асханаға, акт залына шағын саяхат жасаңыздар. Көрген жарық көздерін салуды және жазып отыруды сұраңыз.
Жарық көздерін сипаттау барысында күн сәулесін өткізетін терезелердің үлкендігіне назар аудартыңыз. Егер табиғи жарық көзі ғимаратты толығымен жарық тандыра алмаса, онда жасанды жарық көздерін пай далану керек екенін айта кетіңіз.
Жауабы
Сахнаны жарықтандыратын софиттер. Қосымша жарық алуға арналған прожектор. Бөлменің бір қырын жарықтандыруға арналған бра. Үлкен аспа шам.
Ойлан! “Жаңа жыл мерекесінің қандай ерекше лігі бар? Оны безендіру үшін қандай жасанды жарық көздері пайдаланылады?” — деп сұраңыз. Ол үшін мектеп ертеңгіліктеріндегі фотосуреттерді пайда лануға болады.
Жауабы:
Ғимараттарды және шыршаны безендіру үшін шам тізбегі қолданылады.
Прожекторлар.
Мерекелік қойылымдар. Оқушылармен сурет терді қарастырыңыз. “Мерекелер не үшін қажет? Оны қалай безендіруге болады?” — деп сұраңыз. Жасанды жарық көзін қолданатын мерекелерді еске түсіріңіз. Мерекеде қандай қауіпсіздік ережелерін сақтау керек екенін атап өтіңіз. Сабаққа байланысты деректі материалдарды пайдаланып, “Қызғалдақ мерекесі” туралы айтып кетіңіз.
Оқушылар мерекелердің әрбір отбасын, халықты және елді біріктірудегі маңызын түсінуі керек. Ата-бабамыздан келе жатқан дәстүрді сақтау біздің бірлігімізді нығайтатынын және басқа мемлекеттермен бейбіт қатынас құруға көмектесетінін атап өтіңіз.
Жауабы:
Ұшатын шам, әр түсті шам тізбегі, алау, отшашу, шам, қызғалдақ сипатты шам.
Қызғалдақ мерекесі. “Қызғалдақ мерекесінің” суретін қарастыруын ұсыныңыз. Мерекеге қандай жарық көзінің қатысы жоқ? Оқушылар дүкен көрме лері мен жарнамаларға назар аударады. “Осы жерде жарық не үшін қажет: безендіруге ме әлде жарық тандыруға ма?” Күнделікті өмір үшін жарықтың маңы зын сұраңыз.
Сен білесің бе? Ұшатын шамдарды тұрғын үй лерден, ағаштардан, жанғыш заттардан алыс жер лерде ересек адамдармен бірге ұшырады. Егер оны дұрыс пайдаланбаса, өрт қаупі тууы мүмкін. Алдын ала дайындалған бейнежазбаны көрсетуге болады. Оқушыларға кейбір фрагменттерді көрсетпеген дұрыс.
Пәнаралық байланыс
Қосымша тапсырмалар
Көркем еңбек. Ермексаздан жасанды жарық көздерін жасау. Өткен тақырыпты бекіту және қол қимылдарын дамыту үшін оқушыларға ермексаздан жасанды жарық көздерін жасауды ұсыныңыз.
1-сынып оқушыларының жас ерекшелігін ескере отырып, жұмыстарды рет-ретімен орындауға түсінік теме беріңіз. Ермексазбен жұмыс жасау барысында қауіпсіздік ережесін еске түсіріңіз.
Оқушылардың өздік жұмысын қадағалаңыз, жол көрсетіңіз және көмек беріңіз.
Мерекелер. Оқушылар дәстүрлі көктем уақы тында атап өтетін “Қызғалдақ мерекесіндегі” цирк алаңы мен сахнадағы суреттерді қарастырады. Сюжеттік суреттердің оң жағында жасанды жарық көздері бейнеленген. Ұсынылған үлгілерді пайда ланып, балалар жарық көздеріне сәйкес келетін бос торкөздердегі суретті аяқтайды.
Жауабы:
Жонглерлерде — шырақ; сымда — ұшатын қытай шамы; сиқыршыға шамнан жарық түседі; отшашудың сәулелері; сахнадағы әр түсті жарық шамы тізбегінің бөлігі; сахнаның ортасында — қызғалдақ тәрізді үлкен жарқыраған шам
Бағалау
Оқушылар жасанды жарық көзін қалай қолдана тынын түсіндіре алады.
Қай жерге жарық керек? Оқушылар жасанды жарық көздерінің қандай түрін мектепте және үйде қолданатынын белгілейді.
Жауабы:
Сарымен: үлкен аспашам, софит, үлкен прожектор. Қызылмен: теледидар (балалар оны жасыл түспен бояуы мүмкін), білтешам, торшер.
Жасылмен: үстел шамы, үй қабырғаларына орнатыл ған шам, төбеде орнатылатын ұсақ шам.
Қорытынды бағамдау
Қандай екі нәрсе табысты болды (оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)?
1: Оқушыларды сабақтың әр кезеңінде бағалау.
2: Дарынды және үлгерімі төмен оқушылардың ерекшелігіне көңіл бөлу.
Қандай екі нәрсе сабақты жақсарта алады ( оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)?
1: Сабақтың нәтижесіне көңіл бөлу.
2: Рефлексия.
Сабақ барысында мен сынып немесе жекелеген оқушылар туралы менің келесі сабағымды жетілдіруге көмектесетін не білдім ?
Пәнаралық байланыс
