Жарқыншақты (РГД-5, Ф-1, РГ-42, РГО, РГН) қол гранаттары, олардың арналу мақсаты ұрыстық қасиеттері, құрылысы.

Сабақтың тақырыбы: Жарқыншақты (РГД-5, Ф-1, РГ-42, РГО, РГН) қол гранаттары, олардың арналу мақсаты ұрыстық қасиеттері, құрылысы. Гранатаны лақтыруға дайындау және оны пайдаланудағы қауіпсіздік шаралары.

Сабақтың мақсаттары.

Білімділік : оқушыларды қол гранаттарының арналу мақсаты, ұрыстық қасиеттері мен жұмыс принципі және пайдалану кезіндегі қауіпсіздік ережелерімен таныстыру.

Тәрбиелік: оқушыларды қол гранаттарын пайдалану кезінде жоғары жауапкершілікке шақыра отырып, гранатты тек мақсатты, қоршаған ортасына қатер төндірмей қолдануға, қауіпсіздік ережелерін қатаң сақтауға тәрбиелеу.

Дамытушылық: оқушылардың қол гранаттары туралы алған теориялық білімдерін гранатты іс-жүзінде пайдалану үшін бағыттау, алған теориялық білімдерін өмірлік қағида түрінде ұстануға шақыру.

 Өтетін жері:  АӘД кабинеті

Өткізу әдісі: баяндау, көрсету, топтық жұмыс.

Көрнекілік: АӘД оқулығы, плакаттар, әдістемелік, тұтандырғыш, гранат макеттері

Сабақтың барысы.

І.  Ұйымдастыру

ІІ.Үй тапсырмасын сұрау

ІІІ. Жаңа сабаққа даярлық

Қызығушылығын ояту: қол гранаталарын көрсете отырып, оның құрылысы және түрлерімен таныстыру

 ІҮ. Жаңа сабақ

  1. Жарқыншақты қол гранаталарының арналу мақсаты, құрылысы.

Жарқыншақты қол гранаталары (граната – итальянның «түйіршік») жақын ұрыста қарсыластың тірі күшін жарқыншақтармен, қопарылыс туғызу арқылы атыс нүктелерін және әскери техникаларын жоюға арналған.

                                    Граната конструкторлары.

капитан Рдултовский 1909ж.( 1912-1914жж. гранаталар), Лемон(ағылшын) 1915ж., Франция( алғашқы Ф-1),Корешников(Запал, баяулатқышты 7секундтан - 3,5сек. азайтты)

Милсс (ағылшын, Милсс №5 гранатасы),М.Г.Дьяконов (РГД-33, РГД-5, РГД-2)

Р.Г. Коршунов,1942ж. (РГ-42, РГ-42в),Е.Вицени, Бедняков 1942ж. ( Запал УЗРГМ)

            Гранаталар жарқыншақтын ұшу қашықтығына байланысты:

-  шабуылдық (РГД-5, РГ-42, РГН);

-  қорғаныстық (Ф-1, РГО, РГО) болып бөлінеді.

                    Гранаталардың пайдалану мақсатына қарай түрлері.

Жаяу әскерге қарсы (РГД-5, Ф-1, РГН, РГО, РГ-42);

Танкіге қарсы (РКГ-3, РГД-33);

Түтіндеткіш граната (РГД-2 алюминий ұнтағы, аммоний хлориді);

Дыбыстық ( құлаққа әсер ету үшін 140-160дБ).

Жарық беруші (белгіленген жерге жарық түсіру үшін).

Белгі беруші (әскердің шоғырын көрсету үшін).

Оқулық-имитациялық гранаталары (УРГ-Н, РГД-5 инертті гранатасы)

Өртегіш қоспалар (АСД-1 ампула стеклянная дистанционная 1942ж. «Молотов коктейлі»).                        

           РГД-5 гранатасының құрылысы:

- корпус;                                          - түптің пішпегі;

- тұтандырғыш;                               - запал;

- жарылғыш қоспа;              - гранатаның түбі;

- қалпақ;                                     - қалпақ ішпегі;

- тұтандырғыш түтігі;

                 Гранатты  лақтыру төмендегі кезеңдерден тұрады:

- Гранатты арнайы сөмкеден алып сол қолдың алақанына салады.

- Оң қолмен сағат тіліне қарсы бұрау арқылы арнайы тығынды ажыратады.

- Босаған тығынның орнына арнайы сөмкеде орналасқан тұтандырғышты алып сағат тілінің  

  бағытында гранатаның корпусына бұрау арқылы бекітеді.

- Жарақталған гранатаны оң қолдың алақанына салып, сол қолмен

  сақтандырғыш мұрындықты суырып алады.

- Оң қолдың алақанында орналасқан гранатаны тиісті нысанаға қарай 

     лақтыра отырып, өзі қауіпсіз жерге тығылады.

                    Тұтандырғыштың іске қосылу кезектілігі төмендегідей:

Соққыш – Капсюль тұтандырғыш – Баяулатқыш – Капсюль детонатор.

                    Ұрыстық гранаттарды лақтыру кезіндегі  қауіпсіздік шаралары:

- үйренушінің болат дулыға(каска) киюі міндетті;

- гранаттар мен тұтандырғыштарды жарақтау алдында оның ақаусыздығына 

  көз жеткізу қажет;

- қорғаныстағы және танкіге қарсы гранаттарды лақтыру офицердің  

  жетекшілігімен жарқыншақтар тесіп өтпейтін тасадан немесе 

   оқпаналардан жүргізіледі;

- бір үйренушімен бірнеше гранатты лақтыру кезінде алдыңғы  

  гранаттың жарылысынан соң, кемінде 5 секунд өткеннен кейін келесі   

  гранатты лақтыру керек;

- жарылмаған гранаттардың есебін жүргізіп, олардың түскен орынын қызыл  

  жалаумен белгілеу керек;

-лақтыру аяқталғаннан соң жарылмаған гранаттарды әскердегі 

  артиллериялық қару-жарақ пен оқ-дәрілерді сақтау 

  және күтіп ұстау нұсқаулығындағы ережелерге сай түскен жерлерінде 

  жару қажет;

- гранаттарды жаруды  бөлімше командирі ұйымдастырады;

- қол гранаттарын лақтыру ауданының радиусы кемінде 300м жері 

  қоршаулы болуы керек;

- гранатты лақтырумен айналыспаған жеке құрам атыс шебінен қауіпсіз 

  жерде болуы міндетті:

- гранатты лақтыруға арналған бастапқы орынды – ақ жалаумен, ал атыс 

  шебін -  қызыл жалаумен белгілеу қажет;

- гранаттар мен тұтандырғыштарды оқ-дәрі беру пунктінің бастапқы орнынан 

  25 метр кем емес қашықтықта жарақтау міндеттеледі.

                                        Гранаттарды лақтыру әдістері:

түрегеп тұрып лақтыру;   тізерлеп тұрып лақтыру; жатқан қалыпта лақтыру;

қозғалыста ЖҰМ (БТР)-нан лақтыру;   жаяу жүріп келе жатып лақтыру;

                                             Қауіпсіздік шаралары:

- гранаталар арнайы сөмкеде болуы қажет;

- запал гранатадан бөлек орналасуы қажет;

- граната корпусында майысу, тот басу болмауы қажет;

- запалдарда қақ болмауы қажет;

- алып жүргенде гранаталарды ылғалдан, оттан, соқтығысудан сақтау қажет;

- гранатаны кептіруге болмайды;              

                   Гранаттарды тасымалдау және күтіп-сақтау туралы мәлімет беру

.

     Ескерту: Гранатты тек лақтыру алдында ғана жарақтауға рұқсат етіледі.

Ү. Қорытынды бөлім

          Сабақты бекіту сұрақтары:

- Жарықшақты қол гранаттары қандай мақсатта қолданылады?

- ҚР ҚК-де және қарулануында қол гранаттарының қандай түрлері бар?

- Қол гранаттарын қолдану кезіндегі қауіпсіздік шаралары қандай?

  ҮІ. Оқушыларды бағалау және үй тапсырмасын беру.

Тақырып бойынша қосымша карточкалар.

         Ф-1 Жарқыншақты қол гранатасының ұрыстық сипаттамасы.

    Гранаттың  типі -
  

   Гранаттың салмағы, грамм -
  

   Қопарғыш салмағы,грамм -
  

   Тұтандырғыштың  түрі -
  

   Баяулатқыштың жану уақыты,сек. -
 

   Құрту аумағының қашықтығы, метр -
 

   Адамды толық құртатын аумақ қашықтығы,метр -
 

   Гранатты лақтырудың орташа қашықтығы,метр –

Ф-1 гранатасының құрылысы.

Берілген сурет бойынша гранаттың негізгі

бөліктерін ата?

   1 -

   2 -

   3 -

        РГД-5  Жарқыншақты қол гранатасының ұрыстық сипаттамасы.

   Гранаттың  типі -
  

   Гранаттың салмағы, грамм -
  

   Қопарғыш салмағы,грамм -
  

   Тұтандырғыштың  түрі -
  

   Баяулатқыштың жану уақыты,сек. -
 

   Жою аумағының қашықтығы, метр -
 

   Адамды өлтіретін қашықтық, метр -
 

   Гранатты лақтыру қашықтығы,метр –

РГД- 5 гранатасының құрылысы.

Берілген сурет бойынша гранаттың негізгі

бөліктерін ата?

              1 –

             2 -

   3 –

УЗРГМ тұтандырғышының құрылысы.
 

Соққыш механизм құрылысы.

      1 –

      2 -
     

      3 –
      

      4 –
      5 –

      6 –
 

      7 –
    

      8 –

Тұтандырғыштың (запал) құрылысы.

    9 –

   10 –

    11 –

    12 –

                Тұтандырғыштың бөліктерін фотосуретке қарап белгіле !

                      УЗРГМ тұтандырғышы бөліктерінің өзара іс-әрекеті.

1. Мұрындық суырылды, гранат лақтырылды, иінтірек ағытылды, соққыш

          капсюль-оталғышты тесті.

        2. Баяулатқыш жанып бітті, капсюль – детонатор іске қосылды.

     РГО  жарқыншақты қол гранатасының ұрыстық сипаттамасы.

   Гранаттың  типі -
  

   Гранаттың салмағы, грамм -
  

   Қопарғыш салмағы,грамм -
  

   Тұтандырғыштың  түрі -
  

   Баяулатқыштың жану уақыты,сек. -
 

   Жою аумағының қашықтығы, метр -
 

   Адамды өлтіретін қашықтық, метр -
 

   Гранатты лақтыру қашықтығы,метр –