Просмотр содержимого документа
«Зат есім жекеше және көпше түрі»
«Адамгершілік-адамдықтың айнасы»
Адамгершілік-ең ұлы адами қасиеттердің биігі. Ол-шыңырау ой мен салиқалы танымның үндестігі. Адамгершілік-сөздік қорымыздағы сөлі ерекше, мәні мәңгілік айқын, адамның ең асыл қасиеттерін айқындайтын бірден бір аяулы ұғым. Ұғым ғана емес, тіршіліктің мәнін, дүниенің сәнін төрттағандап ұстап тұрған ең ұлы принцип. Өйткені адамгершілікке негізделген жерде не нәрсеге де құдірет даритындығы мәлім. Мұстафа Шоқайдың бір кездері: «Адамгершіліктен жұрдай рухта тәрбиеленген ұрпақтан халқымыздың қажеті мен мүддесін жоқтайтын пайдалы азамат шықпайды»-деген түйінді пікірі кімге де болса ой салары сөзсіз. Тәуелсіз ел боп 25 жылдан аса уақыт қадамы қарыштап келе жатқан Қазақстан елі мен оның мәңгілік ұрпағына да ең қажеттісі-ең алдымен адамдық пен адалдық болмақ.
Жаңа кезеңдегі білім берудің өзекті мәселесі-жас ұрпаққа адамгершілік –рухани тәрбие беру. Құнды қасиеттерге баулу, рухани бай адамды қалыптастыру оның туған кезінен басталуы шарт. Баланың бойына жастайынан ізгілік, мейірімділік, қайырымдылықты сіңіріп, өз-өзіне сенімділікті тәрбиелеуде отбасы мен педагогтар қауымының шешуші роль атқаратындығы баршаға аян. Бір жағынан ол үлкендердің, ата-аналардың, педагогтардың балаларға белсенді ықпалын, екінші жағынан баланың белсенділігін қамтитын қылықтарынан, сезімдері мен әрекеттерінен көрінеді.
Әрбір адамның басты талабы асыл да ізгі адамгершілік қасиеттерді бойына сіңірген азамат болып шығу болса, адамдықтың рухани арқауы да сол болмақ. Өйткені әрбір адам өзінің қайырымдылығымен, әділдігімен , адалдығымен ардақты.
Адам бойында жақсы қасиеттердің болуы жанұяға, өскен ортаға тікелей байланысты. Бала ісінің дұрыс екенін қоштап, оң бағыт беріп, теріс жерін жөндеп, демеп жіберу ата-ана мен тәрбиелеушіге жүктелер міндет. «Адам бойында жақсы қасиеттер көп болса, оған бақ та, бақыт та қонады» деген сөзге сүйенсек, жағымсыз қасиеттерден арылтуға тырысыу осы жолдағы маңызды қадам болмақ.
Адамгершілік тақырыбы-мәңгілік. Шәкіртке жан-жақты терең білім беріп, оның жүрегіне адамгершіліктің асыл қасиеттерін үздіксіз ұялата білсек, ертеңгі азамат жеке тұлғаның өзіндік көзқарасының қалыптасуына, айналасымен санасуына ықпал етері сөзсіз.
Адамгершілік-адам бойындағы ең асыл қасиет және ол адамзат баласының ең жоғары мақсатына бағытталады дедік. Ендеше, бұл қасиет адамды мейірімділікке, Отанын, елін, отбасын сүюге үйретеді. Егер адамда адамгершілік қасиет болса, ол адам өз-өзін сыйлайды. Халықтық дүниетанымда мінез-құлықтың әр түрлі жағымды жақтарын осы адамгершіліктен бастау алады десек артық айтқанымыз емес.
«Жақсы мінез бен ақыл күші біріксе-бұлар адамгершілік қасиеттер»,-деп Ыбырай Алтынсарин айтқандай, бойымызда адамгершілік қасиеттердің қалыптасуына назар аударып, ішкі жан дүниеміздің таза кіршіксіз болуына бар күш жігерімізді жұмсап, құнды қасиеттерге ие боларлық рухани бай болайық.