Тұрлаулы мүшелер

Сабақтың тақырыбы: Қазақстандағы топырақ типтері

Сабақтың мақсаты:

1.        Оқушыларға Қазақстандағы топырақ типтері, топырақ эрозиясы оны қалай қорғау туралы жалпы түсінік беру

2.        Оқушылардың электрондық оқулық пен картаны пайдалану арқылы, олардың ой өрісін, зейінін, дағдысы мен іскерлігін пәнге деген қызығушылығын дамыту.

Модуль құрылымы

Сағат саны

Модульдің мазмұны

Уақыт мөлшері

Ескертпе

Кіріспе

1-сабақ

1.  Модульге кіру.

2.  Қазақстанның топырағы

5 мин 35 мин

Әңгіме, сұхбат

Негізгі белім

2 - сабақ

Қазақстандағы топырақ типтері

40 мин

Ойын

«Бақытты

сәт»

Корытынды бөлім

3 - сабак

№ 6 - сарамандық жұмыс. Қазақстанның топырақ түрлерін картаға түсіру, Топырақ түрлерін салыстыру

40 минут

Сарамандык жұмыс

3. Оқушыларды ұқьштьшыққа, әдептілкке, әдемілікке,экологиялық тәрбие беру арқылы адамгершілікке баулу.

I          Үйымдастыру кезеңі
а. Оқушыларды түгендеу
ә. Үйге қандай тапсырма берілгенін сұрау

II Үй тапсырмасын сұрау:

I Гейм. «Бой сергіту». (Ауызша сұраққа жауап алу)

1. Алғашқы жұқа топырақ қабаты осыдан неше жыл бұрын қай кезеңде пайда болған ? (500 млн. жыл бұрын кембрии дәуірінде)

2.   Топырақтану ғылымын зерттеген ғалым кім? (В.В.Докучаев)

3.  Докучаев - топырақтың табиғи дене екенін қай қай ғасырдың, қай жыддарында анықтады? (XIX ғасырдың 80 жыддарында)

4.  Топырақты кұрушы факторларға нелер жатады? (су, ауа, жылу, өсімдік, тірі ағзалар, климат)

5.  Топырактың негізгі қасиеті не? (Қүнарлымы)

6.       Топырақ пен органикалық қалдықтарды асқазан шырынымен шылап, өзгертіп өңдеп шығаратын не? (Шұбалшындар)

7.       Қаңдай топырақтар біріккіш келеді? (Саз бен шірінді)

8.   Ал қай топырақтың бірігуі нашар? (құмды, құмдауытты, саздауытты)

9. Құрылмды топырак қандай топырақ ? (Құрылымы кесек - түйіршіктерінің көлемі 10 мм)

10. Құрылымы жоқ қандай топырақ? (Түйіршіктері ұсақ)

II         Гейм. «Алтын қоржын» (Үлестірме қима қағаз)

а.   1.   Материктер   мен  мұхиттар   географиясында қандай топырақ түрлерімен таныстың?

2. Дүниежүзі топырақтары неге әр түрлі? Себебін түсіндір.

III       Гейм. «Мені түсін». (1, 2 оқушыдан әңгімесін сұрау)

III Үй тапсырмасын қорыту

ІҮ жаңа сабақ

Сабақтың тақырыбы және мақсатымен таныстыру.(жаңа сабақты плакат бойынша өткен тақырыппен байланыстыру)

ІҮ Гейм.  «Әудем  жер».  Топырақ картасын  ашып топырақ туралы тыңдату (Анимацияның ішінде)Қара топырақты зона Қызыл (күрең) топырақты зона Қара қоңыр (сұр) топырақты зона

Ітоп

ІІтоп

III топ

Электронды      оқулықтан      қара

топырақты    зона    туралы    оқып

түсінігін айтып беру

Қара топырақты аймақты картадан

табу

Электронды     оқулықтан     қызыл (күрең   топырақ)   зонасы   туралы оқып түсінігін айтып беру. Аталған обьектілерді картадан табу

Қоңыр топырақты (Сұр) зонаны оқып түсінігін айту. Қазақстанның  картасына  қарап Бетпакдала, Талдықорған Балқаш маңы топырақтары  қай  зонаға жататынын анықтау

Ү Геим. «Беласар». Топырақ эрозиясы жайлы кесте    эрозиясы деп атаймыз) бойынша  түсінік  беру.   (Топырақтың  құнарлығын    I Топырак эрозиясының түрлері кемітетін   табиғаттағы   апаттардың   бірін   топырақ

II. Деңгейлік тапсырма (дәптерге орындау)   (ВЕНН диограммасы бойынша)

I деңгей: 1. Жел эрозиясы мен су эрозиясын салыстыру

2.  Қазақстанның  шөлейт және шөл  зоналарының топырағы

а. қара топрақ

ә. кұмды және құмдауытты

б.         сұр

в.         орманды далалық

3. Топырақтың құнарлы қабатының жойылуы неден?

а. топырақ эрозиясы
ә. топырақты қоргау

б. кұм тоқтату

в. кара шірікті қабат

II деңгей. 1. Эрозиядан сақтану жолдарьш атаңдар

2. Қазақстанның солтүстігінде орналасқан орманды дала зонасыньщ топырағы

а. сұр топырақ

3. қара топырак

б. тақыр

в. сортаң топырақ

3. Топырақтың кұнарлы қабаты деп нені атайды?

а. сазды қабат

э.қарашірікті қабат

б. ауыспалы қабат

в. құмды қабат

III деңгей. 1. Қазақстанның физикалық және топырақ картасын салыстыра отырып, топырақ зонасының солтүстіктен оңтүстікке қарай өзгеруіне сипаттама беріңдер

2.     Топырақ зоналары мен климаттық жағдайлардың арасындагы байланысты мысалдар келтіріп түсіндіріқдер

3.     Топырақтын таралуына өсімдік жамылғысының әсері бар ма?

4.     Не себепті топырақтьщ антропогендік эрозиясы болады?

Ү Сабақты бекіту:

а.   Электорнды   оқулықтағы     Анимациядан   үгілу туралы тыңдату.

ә. Бейнефильмнен «Шарын» шатқалын көрсету

ҮІ Бағалау

ҮІІ Үйге тапсырма. § 36 оқу-