?аза? тілі 3-сынып
Та?ырыбы: Т?рлаулы м?шелер
Саба?ты? ма?саты:
1. Бастауыш пен баяндауышты? с?йлем ??рауда?ы негізгі р?лін бай?атып,т?рлаулы м?шелер деп аталатынын іс ж?зінде ме?герту.
2. О?ушыларды? ?з бетімен ж?мыс жасау ар?ылы теориялы? ойлауын, с?йлеу тілін дамыту.
3. ?йымшылды??а, досты??а, адамгершілікке т?рбиелеу.
Саба?ты? т?рі: аралас саба?.
Саба?ты? ?дісі: тусіндіру, с?ра?-жауап, Венн диаграммасы,ой тол?ау,??гіме.
П?н аралы? байланысы: ана тілі,д?ниетану,бейнелеу.
Саба?ты? к?рнекіліктері:
Мазм?нды суретттер, ?лестірмелі карточка, плакаттар, дидактикалык ойын,
«Жо?ал?ан с?з»,с?зж?мба?,ма?ал-м?тел,тірек схемалары.
Саба?ты? барысы:
1. ?йымдастыру кезе?і.
2. ?й тапсырмасын тексеру.
58-жатты?у ж?мысы, с?йлемдерді топтастыру,ережені с?рау.
?ткенді пысы?тау.
С?ра?-жауап ар?ылы пысы?тау.
3. Жа?а саба?:
-Бастауыш дегеніміз не?
-Баяндауыш дегеніміз не ? Мысал келтір.
-?андай жа?дайда сызы?ша ?ойылады? Мысал келтір.
С?йлем м?шелері
Т?рлаулы м?шелер Т?рлаусыз м?шелер
Бастауыш Баяндауыш
Кім?Кімдер? Не істеді?
Не?Нелер? Не ?ылды?
?айтты?
Мысалы: ?ар жауды.
Ойын: «Жо?ал?ан с?з»
Бастауыш Баяндауыш
?ар?а ?ар?ылдайды
?ой Ма?ырайды
Ит
?реді
Мысы? Мияулайды
-Суретті к?рсетемін. ?имылын білдіретін с?зді о?ушы іледі.
Аны?тама: Бастауыш пен баяндауышты с?йлемні? т?рлаулы м?шелері дейміз.
4.Машы?ты? ж?мыс.
61-жатты?у.
-С?йлемдерді о?ы.Т?рлаулы м?шелерді тап.Неліктен т?рлаулы дейтінін т?сіндіндіріп к?р.
Мектепте асхана бар.Аспазшы тама?ты д?мді пісіреді.Балалар ?зілісте асхана?а келді.
62-жатты?у.
-М?тінді тиісті тыныс белгісін ?ойып к?шіріп жаз.Т?рлаулы м?шелерді? астын сыз.М?тінге ат ?ой.
Балалар А?лима ?жейге к?мекке келді.?ыздар ?й тазалады.?лдар отын жарды.А?лима ?жей балалар?а риза болды.
63-жатты?у.
-Ма?алдарды жат?а жаз.Т?рлаулы м?шелерді? астын сыз.Ма?алдарды? м?нін т?сіндір.
1.?кеге ?арап ?л ?седі,
Шешеге ?арап ?ыз ?седі
2.Жаман жолдас жолда ?алдырады
1-тапсырма.
-Суретті пайдаланып с?йлем ??ра?дар.Т?рлаулы м?шелерді тап.
Балалар дойбы ойнады.?лдар аумен балы? аулады.Зере тауы?тар?а жем шашты.
64-жатты?у.
С?йлемдерді о?ы,ма?ыналы? байланысына ?арай ретімен айтып бер.Т?рлаулы м?шелерді тап.
1.Тырна т?лкіге тама? беріпті
2.??мыра т?лкіні? басына сыймапты.
3.Тырна т?лкіні ?она??а ша?ырыпты.
Б?л ?ай ертегіден алын?ан с?йлемдер?
-Плакатпен ж?мыс .
2- тапсырма
-Суретке ?арап с?йлемдер ??ра?дар.Т?рлаулы м?шелерді табы?дар.
К?з келді.Жа?быр жауды.К?н суытты.Жер-балшы?.??стар жылы жа??а ?шып кетті.
«К?з»-«К»-дыбысынан басталатын с?здерден с?йлем ??рап жаз.
Мысалы:К?ктем кеудешесін киді.
3-тапсырма
Дала аппа?
Боран ?йт?ып со?ады.
Жапала?тап ?ар жауады
Б?л ?ай кезде болады.(?ыс)
-«?ыс» с?зіне дыбысты? талдау жасау.Ауызша.
- ?ыс айларын ата?дар.
- Ал?аш?ы ?ыс айларында ?андай мерекелер бар?
- Т???ыш президент к?ні ?ай к?нге келеді?
- Т?уелсіздікке неше жыл толды?
- Т?уелсіздікті? ??рбандары кімдер?
«Т?уелсіздікке» ?ш жол ?ле? ??растыры?дар.
Т?уелсіздік-?уанышым
Жастарымыз алып берген
Т?уелсіз ел ?ланымын.
5.Бекіту
-С?зж?мба? шешу.
1) С?йлемні? негізгі м?шесі?
2) Бастауыш пен баяндауыш ?андай м?ше?(т?рлаулы)
3) Бастауышты? іс-?рекетін білдіретін,с?йлемні? т?рлаулы м?шесі.(баяндауыш)
4) Бастауышты? с?ра?ына жауап беретін с?з
5)Балы? аулайтын ??рал.
Венн диограммасы
Бастауыш Орта? Баяндауыш
С?йлемні? негізгі Т?рлаулы м?ше Бастауышты? іс
м?шесі ?рекетін білдіреді.
Кім? Кімдер? Не істеді? ?айтті?
НЕ? Нелер? Не?ылды?
К?н,алма Айтты,келді.
-?андай с?йлем м?шелерін т?рлаулы м?шелер деп айтамыз?
6.?орытындылау.
Б?гін біз не ?йрендік?
С?йлемні? ?андай м?шесімен танысты??
Оларды неліктен т?рлаулы м?шелер деп атаймыз?
7.О?ушыларды ба?алау.
8.?йге тапсырма:65-жатты?у,ереже жаттау.
Просмотр содержимого документа
«Т?рлаулы м?шелер туралы т?сінік »
Қазақ тілі 3-сынып
Тақырыбы: Тұрлаулы мүшелер
Сабақтың мақсаты:
1. Бастауыш пен баяндауыштың сөйлем құраудағы негізгі рөлін байқатып,тұрлаулы мүшелер деп аталатынын іс жүзінде меңгерту.
2. Оқушылардың өз бетімен жұмыс жасау арқылы теориялық ойлауын, сөйлеу тілін дамыту.
3. Ұйымшылдыққа, достыққа, адамгершілікке тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: аралас сабақ.
Сабақтың әдісі: тусіндіру, сұрақ-жауап, Венн диаграммасы,ой толғау,әңгіме.
Пән аралық байланысы: ана тілі,дүниетану,бейнелеу.
Сабақтың көрнекіліктері:
Мазмұнды суретттер, үлестірмелі карточка, плакаттар, дидактикалык ойын,
«Жоғалған сөз»,сөзжұмбақ,мақал-мәтел,тірек схемалары.
Сабақтың барысы:
1. Ұйымдастыру кезеңі .
2. Үй тапсырмасын тексеру.
58-жаттығу жұмысы, сөйлемдерді топтастыру,ережені сұрау.
Өткенді пысықтау.
Сұрақ-жауап арқылы пысықтау.
3. Жаңа сабақ:
-Бастауыш дегеніміз не?
-Баяндауыш дегеніміз не ? Мысал келтір.
-Қандай жағдайда сызықша қойылады? Мысал келтір.
Сөйлем мүшелері
Тұрлаулы мүшелер Тұрлаусыз мүшелер
Бастауыш Баяндауыш
Кім?Кімдер? Не істеді?
Не?Нелер? Не қылды?
Қайтты?
Мысалы: Қар жауды.
Ойын: «Жоғалған сөз»
Бастауыш Баяндауыш
Қарға Қарқылдайды
Қой Маңырайды
Ит
Үреді
Мысық Мияулайды
-Суретті көрсетемін. Қимылын білдіретін сөзді оқушы іледі.
Анықтама: Бастауыш пен баяндауышты сөйлемнің тұрлаулы мүшелері дейміз.
4.Машықтық жұмыс.
61-жаттығу.
-Сөйлемдерді оқы.Тұрлаулы мүшелерді тап.Неліктен тұрлаулы дейтінін түсіндіндіріп көр.
Мектепте асхана бар.Аспазшы тамақты дәмді пісіреді.Балалар үзілісте асханаға келді.
62-жаттығу.
-Мәтінді тиісті тыныс белгісін қойып көшіріп жаз.Тұрлаулы мүшелердің астын сыз.Мәтінге ат қой.
Балалар Ақлима әжейге көмекке келді.Қыздар үй тазалады.Ұлдар отын жарды.Ақлима әжей балаларға риза болды.
63-жаттығу.
-Мақалдарды жатқа жаз.Тұрлаулы мүшелердің астын сыз.Мақалдардың мәнін түсіндір.
1.Әкеге қарап ұл өседі,
Шешеге қарап қыз өседі
2.Жаман жолдас жолда қалдырады
1-тапсырма.
-Суретті пайдаланып сөйлем құраңдар.Тұрлаулы мүшелерді тап.
Балалар дойбы ойнады.Ұлдар аумен балық аулады.Зере тауықтарға жем шашты.
64-жаттығу.
Сөйлемдерді оқы,мағыналық байланысына қарай ретімен айтып бер.Тұрлаулы мүшелерді тап.
1.Тырна түлкіге тамақ беріпті
2.Құмыра түлкінің басына сыймапты.
3.Тырна түлкіні қонаққа шақырыпты.
Бұл қай ертегіден алынған сөйлемдер?
-Плакатпен жұмыс .
2- тапсырма
-Суретке қарап сөйлемдер құраңдар.Тұрлаулы мүшелерді табыңдар.
Күз келді.Жаңбыр жауды.Күн суытты.Жер-балшық.Құстар жылы жаққа ұшып кетті.
«Күз»-«К»-дыбысынан басталатын сөздерден сөйлем құрап жаз.
Мысалы:Көктем кеудешесін киді.
3-тапсырма
Дала аппақ
Боран ұйтқып соғады.
Жапалақтап қар жауады
Бұл қай кезде болады.(Қыс)
-«Қыс» сөзіне дыбыстық талдау жасау.Ауызша.
- Қыс айларын атаңдар.
- Алғашқы қыс айларында қандай мерекелер бар?
- Тұңғыш президент күні қай күнге келеді?
- Тәуелсіздікке неше жыл толды?
- Тәуелсіздіктің құрбандары кімдер?
«Тәуелсіздікке» үш жол өлең құрастырыңдар.
Тәуелсіздік-қуанышым
Жастарымыз алып берген
Тәуелсіз ел ұланымын.
5.Бекіту
-Сөзжұмбақ шешу.
1) Сөйлемнің негізгі мүшесі?
2) Бастауыш пен баяндауыш қандай мүше?(тұрлаулы)
3) Бастауыштың іс-әрекетін білдіретін,сөйлемнің тұрлаулы мүшесі.(баяндауыш)
4) Бастауыштың сұрағына жауап беретін сөз
5)Балық аулайтын құрал.
Венн диограммасы
Бастауыш Ортақ Баяндауыш
Сөйлемнің негізгі Тұрлаулы мүше Бастауыштың іс
мүшесі әрекетін білдіреді.
Кім? Кімдер? Не істеді? Қайтті?
НЕ? Нелер? Неғылды?
Күн,алма Айтты,келді.
-Қандай сөйлем мүшелерін тұрлаулы мүшелер деп айтамыз?
6.Қорытындылау.
Бүгін біз не үйрендік?
Сөйлемнің қандай мүшесімен таныстық?
Оларды неліктен тұрлаулы мүшелер деп атаймыз?
7.Оқушыларды бағалау.
8.Үйге тапсырма:65-жаттығу,ереже жаттау.
