Саба?ты? та?ырыбы: Сан есімні? с?йлемдегі ?ызметі
П?н м??алімі: Жилкайдарова Айнаш Кайырбековна
Ш?О,?ржар ауданы,Таскескен ауылы
Саба?ты? ма?саты:
Білімділік:
Сан есімні? ма?ыналы? т?рлері мен ??рамы жайында ж?не оны? т?рленуі туралы т?сінік беру.
Дамытушылы?:
Ойын, талдау, жатты?у ж?мыстарын ж?ргізу ар?ылы о?ушыны? білімділік, тап?ырлы?, ізденімпазды? ?асиеттерін ?алыптастыру, тіл ерекшеліктерін дамыту.
Т?рбиелік:
Бір-бірін сыйлау?а, ?жыммен ж?мыс жасай білуге, салт-д?ст?рін сыйлау?а т?рбиелеу.
Саба?ты? т?рі: сайыс саба?
Саба?ты? типі: жа?а саба?
Саба?ты? ?дісі: т?сіндіру, с?ра?-жауап, талдау, топты? ж?мыс
Саба?ты? к?рнекілігі: ба?алау пара?ы, кестелі плакаттар, тірек- сызба,
Саба?ты? барысы:
І. ?йымдастыру кезе?і
Сыныпты? тазалы?ын тексеру
О?ушылармен с?лемдесу, т?гелдеу
О?ушыларды? назарын саба??а аудару
ІІ. ?й ж?мысы
- Сан есім дегеніміз не?
- Сан есім ??рамына ?арай нешеге б?лінеді?
- Сан есімні? ма?ыналы? т?рлері?
ІІІ. Жа?а саба?
Сан есімні? т?рленуі
Сан есімдер санды? ??ымды білдіреді, о?ан затты? ??ым т?н. Олай болса, сан есімдер 2 т?рлі ?ызметте ж?мсалады.
- Белгілі бір затты? на?тылы санды? м?лшерін білдіреді. ?анша? неше? деген с?ра?тар?а жауап береді.
Мысалы: Бір жылда он екі \неше\ ай бар.
- Жеке дара айтыл?анда тек абстракт санды? ??ым атаулары ретінде ?олданылады.
Мысалы: бес, жиырма бес мы?
Сан есімдер затты? ??ымда ?олданылатынды?тан, септік, т?уелдік, жіктік жал?ауларын ?абылдай алады.
Сан есімні? т?рлену кестесі
Сан есімдер
Есептік
Реттік
Жина?ты?
Болжалды?
Топты?
Б?лшектік
?ыры?
бесінші
т?ртеу
ж?здеген
екі-екіден
екі жарым
к?птелуі
?ыры?-тар
бесінші-лер
-
-
-
-
септелуі
?ыры?-?а
бесінші-ге
т?ртеу-ге
ж?здеген-ге
-
екі-жарым-?а
т?уелденуі
?ыр\ы\?-ы
бесінші-сі
т?ртеу-і
ж?здеген-і
-
-
жіктелуі
?ыры?-сы?дар
бесінші-сі?дер
т?ртеу-сі?дер
ж?здеген-сі?дер
-
екі-жарымсы?
ІV. Дамыту кезе?і
Ойын «Білімділер жарысы»
Білімімізді ары ?арай тере?дету ?шін о?ушылар екі топ?а б?лініп, б?йгеге т?семіз.
О?ушылар «?ыран», «Т?лпар» болып екі топ?а б?лінеді.
Жоспары:
- Білімдіге д?ние жары?
- Ма?ал-м?телдер жарысы
- Білім мен д?ст?р
Кім к?п біледі?
С?ра?тар?а д?рыс жауап берген о?ушылар ба?алау жетондарымен ба?аланады. Б?йге со?ында к?п ?пай жина?ан топ же?іске жетіп, «Е? жа?сы ойыншы» деген ма?тау ?а?азына ие болады.
І б?лімде екі топ?а орта? 3 тапсырма беріледі.
1-тапсырма: 74-жатты?у. ?ле?ді к?шіріп жазып, сан есімдерді? астын сызы?дар. Т?рленуіне то?талып, талдап айтып бері?дер. ?ара ?ле? ?лгілерін жаттап алы?дар.
2-тапсырма: Т?мендегі сан есімдерді ма?ынасына ?арай топтап, сызбаны толтыр.
сексен, бес-бестен, то?сандай, он-оннан, елу-алпыс, алтау, жетпістей, мы?ыншы, біреу, екі ж?з ?ыры? екі, ?ыры?тын, отыз ша?ты, бес ж?з, бір мы? то?ыз ж?з жиырма т?рт, екеу, жетінші, он?а тарта, то?сандай, 0,25, бес жарым
Есептік
Реттік
Жина?ты?
Болжалды?
Топты?
Б?лшектік
3-тапсырма: Т?мендегі сан есімдерге сатылай фонетикалы? талдау жасау.
І топ
жиырма
ІІ топ
то?сан
ІІ б?лімде ма?ал-м?телдер жарысы. К?п н?ктені? орнына тиісті сан есімдерді ?ойып жазу. Ма?ал-м?телді? ма?ынасын ашу.
- Білікті..ді жы?ар, білімді.ды жы?ар.
- .. кісі.. жа?, ?ы?ыр кісі. жа?.
- .. ала болса, ауызда?ы кетеді,.. т?гел болса, т?бедегі келеді.
- .. сомы? бол?анша,.. досы? болсын.
- .. атасын білген ер.. ж?ртты? ?амын жер.
- ?ыз?а.. ?йден тыю.
ІІІ б?лім. Білім мен д?ст?р. ?оржыннан асы?тарды алу ар?ылы с?ра?тар?а жауап береді. ?р кеспе ?а?азда 2 с?ра?тан берілген.
1-кеспе
1. Жеті атаны ата.
2. Жеті санына ма?ал-м?тел айт.
2-кеспе.
1. ?ш арсызды ата.
2. ?ш санына ма?ал-м?тел айт.
3-кеспе.
1. ?дебиеттегі бес арысты ата.
2. Бес с?зіне ма?ал-м?тел айт.
4-кеспе.
1. Жеті жо?ты ата.
2. Халы? даналы?ында?ы 3,5,7 сандарына байланысты ??ымдарын айт.
5-кеспе.
1. ?ш т?ттіні ата.
2. ?аза? ?дебиетіндегі ?ш б?йтеректі айт.
6-кеспе.
1. ?аза? салт-д?ст?рінде 40 саны кездесетін жерлер.
2. ?ыры? с?зіне байланысты ма?ал-м?тел айт.
V. Саба?ты бекіту. «Кім к?п біледі?»
І-топ
1. Сан есімні? ма?ыналы? т?рлері.
2. Сан есімні? т?рленуі.
3. Жина?ты? сан есім.
4. Жал?ауды? неше т?рі бар?
5. К?рделі сан есімге мысал келтір.
ІІ-топ
1. Сан есім ??рамына ?арай нешеге б?лінеді?
2. Болжалды? сан есім.
3. Сан есімні? т?рленуі.
4. Реттік сан есім дегеніміз не?
5. Дара сан есімге мысал келтір.
VI. Саба?ты ?орытындылау.
??рметті о?ушылар б?гін біз сан есім, оны? т?рлері туралы білдік. Сонымен бірге с?з байлы?ымыз бен салт-д?ст?ріміз жайында білімімізді ке?ейте т?стік.
VII. ?йге тапсырма.
78-жатты?у. К?ркем шы?армалардан сан есімдер кездесетін ?зінділерді тауып жазып, сан есімдерді? астын сызып келу.
VIII. Ба?алау.
Ба?алау пара?шасына топ басшысы саба? барысында жауап берген о?ушы?а ба?а береді.
№
О?ушыны? аты-ж?ні
1
2
3
4
5
6
Жалпы ?пайы
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
Ба?алау пара?шасына топ басшысы саба? барысында жауап берген о?ушы?а ба?а береді.
№
О?ушыны? аты-ж?ні
1
2
3
4
5
6
Жалпы ?пайы
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
Т?мендегі сан есімдерді ма?ынасына ?арай топтап, сызбаны толтыр
сексен, бес-бестен, то?сандай, он-оннан, елу-алпыс, алтау, жетпістей, мы?ыншы,
біреу, екі ж?з ?ыры? екі, ?ыры?тын, отыз ша?ты, бес ж?з, бір мы? то?ыз ж?з жиырма т?рт,
екеу, жетінші, он?а тарта, то?сандай, 0,25, бес жарым
Есептік
Реттік
Жина?ты?
Болжалды?
Топты?
Б?лшектік