Сан есімді ?айталаймыз

Саба?ты? та?ырыбы: Сан есімді ?айталаймыз

Саба?ты? ма?саты:

Білімділік:сан есім туралы білімді еске т?сіре отырып,білімдерін ке?ейту,с?йлем ішінен сан есімдерді таба алу да?дыларын арттыру;сан есімні? т?рлерін,олар?а жал?анатын ?осымшаларды еске т?сіру,?айталау.

Дамытушылы?: о?ушыларды? ой ?ш?ырлы?ын шы?армашылы? ж?мыстар ар?ылы ны?айту,тез,?атесіз жат?а жазу?а жатты?тыру,зерде ?рдістерін дамыту.

Т?рбиелік: к?нделікті ?мірде халы? ?лшемдерін д?рыс ?олдана білуге т?рбиелеу.

Саба?ты? ?діс-т?сілі: СТО,бай?ау,с?ра?-жауап,т?сіндіру

Саба?ты? т?рі: интерактивті саба?

Саба?ты? к?рнекілігі: ?лестірме ?а?аз,сызба кестелер,сюжетті суреттер, ребустар

П?наралы? байланыс: ?дебиеттік о?у, математика,орыс тілі

Саба?ты? барысы:

I.?йымдастыру кезе?і.О?ушыларды? саба??а ?зірлігін ?алыптастыру,саба?ты? барысымен ж?не ма?сатымен таныстыру.

Психологиялы? дайынды?.

?аза? тілім,?з тілім,ана тілім.

Абай,М?хтар с?йлеген дара тілім.

?астерлейді ?л-?ызы? м??гі сені

Болаша?ым ,ба?ытым дара тілім.

Міне,балалар,кеме?гер ??лама а?ындарды? тілі-ту?ан тіліміз ?аза? тілі саба?ы.

II.?ткен т?сініктерді тере?дету.(5-6 мин)

?ткен саба?тарда?ы берілген т?сініктерді ?аншалы?ты т?сінгенімізді тексеру ?шін код ар?ылы диктант ?йымдастырамыз.Ол ?шін мен аны?тамаларды айтамын,сендер тиісті аны?тамалар?а н?кте ?ойып,?лестірме ?а?аздарын белгілеп отырасы?дар.

Аы?тамалар:

1.С?зді? одан ?рі б?лінбейтін ма?ыналы б?лігі. (Т?бір)

2.Ма?ыналары бір-біріне ?арама-?арсы с?здер.(Антоним)

3.С?йлегенде біреуді? назарын ?зіне аудару ?шін айтылатын с?здер (?аратпа с?з )

4.С?з ма?ынасын ?згертетін ?осымша.(Ж?рна?)

5.Дыбысталуы бірдей,ма?ыналары б?лек с?здер.(Омоним)

6.Бір н?рсені? жайын хабарлау ма?сатында айтылатын с?йлем (Хабарлы с?йлем)

7.С?з бен с?зді байланыстыратын ?осымша. (Жал?ау)

8.Адамны? к??іл-к?йін білдіріп,ерекше к?тері?кі дауыспен айтылатын с?йлем.(Лепті с?йлем)

9.Ма?ынасы жа?ынан бір -біріне жа?ын с?здер.(Синоним)

10.Жауап алу ма?сатында айтылатын с?йлем.(С?раулы с?йлем)

11.С?йлем ішінде на?ты с?ра?тар?а жауап беретін с?здер тобы.(С?з таптары)

Код ар?ылы диктант

Антоним

Синоним

Омоним

Хабарлы с?йлем

С?раулы с?йлем

Лепті с?йлем

С?з таптары

?аратпа с?з

Т?бір

Ж?рна?

Жал?ау

Та?ырыптар

Аты?:_________________?атесі:_____________Ба?асы:________________

Ж?пта тексеріліп ба?асы ?ойылады.

III.Жа?а саба?.(20 мин ) Ма?ынаны тану.

?ызы?ушылы?ты ояту.Ж?мба? жасыру.

Елу ая?ты,екі ?олды,салады елу ая?пен жал?ыз жолды.(Ара)

Осы ж?мба?ты? ??рамында сан есімдер бар ма? Олай болса,сан есім дегеніміз не? Сан есімні? с?ра?тары ?андай?Сан есім ?ай с?з табымен байланысты айтылады? Сан есмні? ?андай т?рлері болатын еді?

«Топтастыру» стратегиясы

Есептік Дара

(?ш,бес) (елу,алты,?шеу)

Сан есім

Реттік К?рделі (т?рт+інші,жеті+нші,алты+ншы) (то?сан ?ш,бірде-бір,он-оннан)

IV.О?улы?пен ж?мыс.

1-жатты?у ауызша орындалады.

Он сауса?

Жал?ыз сауса? тіпті де,

?стай алмас жіпті де.

Екі сауса? бірікті,

Ине ?ол?а ілікті.

?ш сауса?ым орамды,

Ж?гіртеді ?аламды.

?нерлі екен он сауса?,

?ала салса?,жол салса?.

Осы ?ле?де сан есімдер ?ай с?з табымен байланысты айтыл?ан?

Неше сауса??(жал?ыз сауса?),неше сауса??(екі сауса?),неше сауса?? (?ш сауса?) неше сауса?? (он сауса?)

Жал?ыз деген с?зді та?ы ?алай айту?а болады?

Жал?ыз-бір,сы?ар,жал?ы.

Ескерту: Затты? саны к?рсетілгенде,зат бірнешеу болса да,зат есімге к?птік жал?ауы жал?анбайды.Мысалы:он сауса?тар немесе жеті ?йлер деп айтылмайды.

2-жатты?у жазбаша орындалады.М?тінді к?шіріп жазу.С?йлем ішіндегі есептік сан есімдерді? астын бір сызы?пен,реттік сан есімдерді? астын екі сызы?пен сыз.

?шінші сыныпта о?итын Н?ртай есеп д?птерін жо?алтып алды.Соны сылтау етіп саба??а бармады.Анасы д?кеннен бес д?птер ?келді.Алтыншы сыныпта о?итын а?асы т?рт д?птер ?келіп берді.Н?ртай ?кесіне: «Ауырдым»,-деді.?кесі д?рігер ша?ыру керектігін айтты.М?ны естіген Н?ртай саба??а кетті.

Н?ртайды? ?ылы?ына ба?а бер.

?шінші,алтыншы с?здеріне математикалы? жолмен дыбысты? талдау ж?ргізу.

-ыншы,-інші,-ншы,-нші ж?рна?тары ?ай кезде жал?анады?

Со??ы дыбыс

Дауысты дыбыстан кейін

Дауыссыз дыбыстан кейін

Жуан

-ншы (алты+ншы)

-ыншы (то?ыз+ыншы)

Жі?ішке

-нші (екі+нші)

-інші (бес+інші)

Есі?де са?та:

1.Реттік сан есімдер цифрмен берілсе, -ыншы,-інші,-ншы,-нші ж?рна?ыны? орнына дефис (-) ?ойылады.Мысалы:Ол билетті 6-?атар?а алды. Біз 2-?абатта т?рамыз.

2.Реттік сан есімдер рим цифрымен берілсе,ж?рна?ты? орнына дефис (-) ?ойылмайды.Мысалы: Романны? II томын да о?ып шы?тым.

3.Жыл,ай аттарыны? алдынан келген сан есімдер цифрмен берілсе де,дефис (-) ?ойылмайды. 16 желто?сан-Т?уелсіздік к?ні.

V.Сергіту с?ті.

Бір дегені?-бесігі?ді т?зеуі?

Екі дегені?-Егеменді елдігі?

?ш дегені?-ана тілі? асылы?

Т?ртінші?із-т?релікке сайла?ан.

Н?рс?лтандай атамыз бар сыйла?ан

Бес дегені? берекелі бол?аны?

Балдыр?андай ?ніп,?сіп тол?аны?.

3-жатты?у.?ле?ді т?сініп о?у.Сан есімдерді ?зі тіркескен с?збен бірге теріп жазу.

Екі елі,бір т?там,жал?ыз ?арыс,бір ??лаш,бір уыс

Осы ?лшем бірліктерді балалар ?здеріні? ?олдарымен ?лшеп к?рсетеді.

Та?ы ?андай батырлар жырын білесі??

Б?л халы?ты? ?лшемдерді ?аза? хал?ы не ?шін ?олдан?ан деген с?ра? туындайды.?ткен заманда ?аза? хал?ы ?зіні? д?ниетанымына с?йкес к?нделікті т?рмыста?ы ?мірінен алып,халы?ты? ?лшемдерді ?лшем бірлік ретінде пайдалан?ан.

Бір табан,бір адым,бір аттам ?лшемдерін ая?пен к?рсету.

Бір аттам-бір ?адам жер;?ол созса жететіндей ?те жа?ын жер.

Бір ?удем жер-ед?уір жер.(?деби тілде дауыс естілер жа?ын жер)

??нан шаптырым - 8-10 километр шамасында?ы алысты?.

4-жатты?у.Бір ж?не екі сан есімдерін бас?аша ?алай айту?а болады?

Бір-дара,жал?ы,жеке,сы?ар,жал?ыз.

Екі-егіз,ж?п,?ос.

VI.Де?гейлік тапсырмалар.(15 минут)

О?ушылар?а т?рт де?гейде ?здеріні? ?алауы бойынша тапсырмалар т?рлі-т?сті ?лестірме ?а?аздарына таратылып беріледі.

I -де?гей (жасыл т?с)

1) ?осарлану ар?ылы жасалатын сан есімдерді жазып,мысал келтірі?дер.

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

2) 10-нан 20-?а дейінгі сан есімдерді? ?аза?ша айтылуы мен орысша айтылуында ?андай айырмашылы? бар?

____________________________________________________________________________________________________________________________________

II-де?гей (к?к т?с)

1) Бес ?ріппен жазылып,бір цифрмен та?баланатын ?ай дара сан есімдер?

__________________________________________________________________

2) ??рамында сан есімідер бар адам аттарын жаз.К?рделі сан есімдер адам аттарында кездеседі ме?

____________________________________________________________________________________________________________________________________

III-де?гей (?ызыл т?с)

1) ?рі зат есім,?рі етістік ма?ынасында ?олданатын ?ай сан есім?

__________________________________________________________________

2)Ребусты шеш ж?не ма?ал ??растыр.

_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

IV-де?гей (сары т?с)

1) Т?мендегі с?здерге лайы?ты с?здерді тіркеп жаз.

Бір шымшым____________бір ш?кім____________бір ж?тым_________ бір асым______бір ?рттам_______ бір ауыз_______ бір ?айнатым_______ бір жайым__________

Керекті с?здер: айран, су, ?ле?, б?лт, ет, ?амыр, т?з, шай

2) Сан есімдерді ?ойып,ма?алды толы?тырып жаз.

Ер _________ рет ?леді,

?ор?а?_________рет ?леді

Еріншекті? ісі _________ .

_________ая?тыдан ??рдас тату,

_________ая?тыдан бота тату.

VII.Саба?ты ?орытындылау. (5 минут)

Саба?ымды ?орытындылау ма?сатында «Семантикалы? карта» стратегиясын пайдаланамын.

Семантикалы? карта

С?йлемдер

Дара сан есім

К?рделі сан есім

Есептік сан есім

Реттік сан есім

?осарлану,?айталану ар?ылы жасалатын сан есімдер

Біз ауыл?а дейін ?ш са?ат ж?рдік.

?ырк?йек айында бірде-бір бала саба?тан ?ал?ан емес.

О?ушылар екі-екіден сап т?зеді.

Айдын бірінші орынды же?іп алды.

Аты?: ?атесі: Ба?асы:

Ж?мыс т?рі ?зара ж?пта тексеріліп ба?аланады.

VIII.?йге тапсырма:

5-жатты?у.19-бет.К?п н?ктені? орнына бір немесе мы? сан есімдеріні? бірін ?ойып жазу.

IX.Ба?алау.

Семантикалы? карта ар?ылы барлы? о?ушы ба?аланады.

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«Сан есімді ?айталаймыз »

Сынап: 4 «Ә»

Сабақтың тақырыбы: Сан есімді қайталаймыз

Сабақтың мақсаты:

Білімділік:сан есім туралы білімді еске түсіре отырып,білімдерін кеңейту,сөйлем ішінен сан есімдерді таба алу дағдыларын арттыру;сан есімнің түрлерін,оларға жалғанатын қосымшаларды еске түсіру,қайталау.

Дамытушылық: оқушылардың ой ұшқырлығын шығармашылық жұмыстар арқылы нығайту,тез,қатесіз жатқа жазуға жаттықтыру,зерде үрдістерін дамыту.

Тәрбиелік: күнделікті өмірде халық өлшемдерін дұрыс қолдана білуге тәрбиелеу.

Сабақтың әдіс-тәсілі: СТО,байқау,сұрақ-жауап,түсіндіру

Сабақтың түрі: интерактивті сабақ

Сабақтың көрнекілігі: үлестірме қағаз,сызба кестелер,сюжетті суреттер, ребустар

Пәнаралық байланыс: әдебиеттік оқу, математика,орыс тілі

Сабақтың барысы:

I.Ұйымдастыру кезеңі.Оқушылардың сабаққа әзірлігін қалыптастыру,сабақтың барысымен және мақсатымен таныстыру.

Психологиялық дайындық.

Қазақ тілім,өз тілім,ана тілім.

Абай,Мұхтар сөйлеген дара тілім.

Қастерлейді ұл-қызың мәңгі сені

Болашағым ,бақытым дара тілім.

Міне,балалар,кемеңгер ғұлама ақындардың тілі-туған тіліміз қазақ тілі сабағы.

II.Өткен түсініктерді тереңдету.(5-6 мин)

Өткен сабақтардағы берілген түсініктерді қаншалықты түсінгенімізді тексеру үшін код арқылы диктант ұйымдастырамыз.Ол үшін мен анықтамаларды айтамын,сендер тиісті анықтамаларға нүкте қойып,үлестірме қағаздарын белгілеп отырасыңдар.

Анықтамалар:

1.Сөздің одан әрі бөлінбейтін мағыналы бөлігі. (Түбір)

2.Мағыналары бір-біріне қарама-қарсы сөздер.(Антоним)

3.Сөйлегенде біреудің назарын өзіне аудару үшін айтылатын сөздер (Қаратпа сөз )

4.Сөз мағынасын өзгертетін қосымша.(Жұрнақ)

5.Дыбысталуы бірдей,мағыналары бөлек сөздер.(Омоним)

6.Бір нәрсенің жайын хабарлау мақсатында айтылатын сөйлем (Хабарлы сөйлем)

7.Сөз бен сөзді байланыстыратын қосымша. (Жалғау)

8.Адамның көңіл-күйін білдіріп,ерекше көтеріңкі дауыспен айтылатын сөйлем.(Лепті сөйлем)

9.Мағынасы жағынан бір -біріне жақын сөздер.(Синоним)

10.Жауап алу мақсатында айтылатын сөйлем.(Сұраулы сөйлем)

11.Сөйлем ішінде нақты сұрақтарға жауап беретін сөздер тобы.(Сөз таптары)

Код арқылы диктант

Антоним		.
Синоним									.
Омоним					.
Хабарлы сөйлем						.
Сұраулы сөйлем										.
Лепті сөйлем								.
Сөз таптары											.
Қаратпа сөз			.
Түбір	.
Жұрнақ				.
Жалғау							.
Тақырыптар	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11

Атың:_________________Қатесі:_____________Бағасы:________________

Жұпта тексеріліп бағасы қойылады.

III.Жаңа сабақ.(20 мин ) Мағынаны тану.

Қызығушылықты ояту.Жұмбақ жасыру.

Елу аяқты,екі қолды,салады елу аяқпен жалғыз жолды.(Ара)

Осы жұмбақтың құрамында сан есімдер бар ма? Олай болса,сан есім дегеніміз не? Сан есімнің сұрақтары қандай?Сан есім қай сөз табымен байланысты айтылады? Сан есмнің қандай түрлері болатын еді?

«Топтастыру» стратегиясы

Есептік Дара

(үш,бес) (елу,алты,үшеу)

Сан есім

Реттік Күрделі (төрт+інші,жеті+нші,алты+ншы) (тоқсан үш,бірде-бір,он-оннан)

IV.Оқулықпен жұмыс.

1-жаттығу ауызша орындалады.

Он саусақ

Жалғыз саусақ тіпті де,

Ұстай алмас жіпті де.

Екі саусақ бірікті,

Ине қолға ілікті.

Үш саусағым орамды,

Жүгіртеді қаламды.

Өнерлі екен он саусақ,

Қала салсақ,жол салсақ.

Осы өлеңде сан есімдер қай сөз табымен байланысты айтылған?

Неше саусақ?(жалғыз саусақ),неше саусақ?(екі саусақ),неше саусақ? (үш саусақ) неше саусақ? (он саусақ)

Жалғыз деген сөзді тағы қалай айтуға болады?

Жалғыз-бір,сыңар,жалқы.

Ескерту: Заттың саны көрсетілгенде,зат бірнешеу болса да,зат есімге көптік жалғауы жалғанбайды.Мысалы:он саусақтар немесе жеті үйлер деп айтылмайды.

2-жаттығу жазбаша орындалады.Мәтінді көшіріп жазу.Сөйлем ішіндегі есептік сан есімдердің астын бір сызықпен,реттік сан есімдердің астын екі сызықпен сыз.

Үшінші сыныпта оқитын Нұртай есеп дәптерін жоғалтып алды.Соны сылтау етіп сабаққа бармады.Анасы дүкеннен бес дәптер әкелді.Алтыншы сыныпта оқитын ағасы төрт дәптер әкеліп берді.Нұртай әкесіне: «Ауырдым»,-деді.Әкесі дәрігер шақыру керектігін айтты.Мұны естіген Нұртай сабаққа кетті.

Нұртайдың қылығына баға бер.

Үшінші,алтыншы сөздеріне математикалық жолмен дыбыстық талдау жүргізу.

-ыншы,-інші,-ншы,-нші жұрнақтары қай кезде жалғанады?

Соңғы дыбыс	Дауысты дыбыстан кейін	Дауыссыз дыбыстан кейін
Жуан	-ншы (алты+ншы)	-ыншы (тоғыз+ыншы)
Жіңішке	-нші (екі+нші)	-інші (бес+інші)

Есіңде сақта:

1.Реттік сан есімдер цифрмен берілсе, -ыншы,-інші,-ншы,-нші жұрнағының орнына дефис (-) қойылады.Мысалы:Ол билетті 6-қатарға алды. Біз 2-қабатта тұрамыз.

2.Реттік сан есімдер рим цифрымен берілсе,жұрнақтың орнына дефис (-) қойылмайды.Мысалы: Романның II томын да оқып шықтым.

3.Жыл,ай аттарының алдынан келген сан есімдер цифрмен берілсе де,дефис (-) қойылмайды. 16 желтоқсан-Тәуелсіздік күні.

V.Сергіту сәті.

Бір дегенің-бесігіңді түзеуің

Екі дегенің-Егеменді елдігің

Үш дегенің-ана тілің асылың

Төртіншіңіз-төрелікке сайлаған.

Нұрсұлтандай атамыз бар сыйлаған

Бес дегенің берекелі болғаның

Балдырғандай өніп,өсіп толғаның.

3-жаттығу.Өлеңді түсініп оқу.Сан есімдерді өзі тіркескен сөзбен бірге теріп жазу.

Екі елі,бір тұтам,жалғыз қарыс,бір құлаш,бір уыс

Осы өлшем бірліктерді балалар өздерінің қолдарымен өлшеп көрсетеді.

Тағы қандай батырлар жырын білесің?

Бұл халықтық өлшемдерді қазақ халқы не үшін қолданған деген сұрақ туындайды.Өткен заманда қазақ халқы өзінің дүниетанымына сәйкес күнделікті тұрмыстағы өмірінен алып,халықтық өлшемдерді өлшем бірлік ретінде пайдаланған.

Бір табан,бір адым,бір аттам өлшемдерін аяқпен көрсету.

Бір аттам-бір қадам жер;қол созса жететіндей өте жақын жер.

Бір әудем жер-едәуір жер.(Әдеби тілде дауыс естілер жақын жер)

Құнан шаптырым - 8-10 километр шамасындағы алыстық.

4-жаттығу.Бір және екі сан есімдерін басқаша қалай айтуға болады?

Бір-дара,жалқы,жеке,сыңар,жалғыз.

Екі-егіз,жұп,қос.

VI.Деңгейлік тапсырмалар.(15 минут)

Оқушыларға төрт деңгейде өздерінің қалауы бойынша тапсырмалар түрлі-түсті үлестірме қағаздарына таратылып беріледі.

I -деңгей (жасыл түс)

1) Қосарлану арқылы жасалатын сан есімдерді жазып,мысал келтіріңдер.

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

2) 10-нан 20-ға дейінгі сан есімдердің қазақша айтылуы мен орысша айтылуында қандай айырмашылық бар?

____________________________________________________________________________________________________________________________________

II-деңгей (көк түс)

1) Бес әріппен жазылып,бір цифрмен таңбаланатын қай дара сан есімдер?

__________________________________________________________________

2) Құрамында сан есімідер бар адам аттарын жаз.Күрделі сан есімдер адам аттарында кездеседі ме?

____________________________________________________________________________________________________________________________________

III-деңгей (қызыл түс)

1) Әрі зат есім,әрі етістік мағынасында қолданатын қай сан есім?

__________________________________________________________________

2)Ребусты шеш және мақал құрастыр.

IV-деңгей (сары түс)

1) Төмендегі сөздерге лайықты сөздерді тіркеп жаз.

Бір шымшым____________бір шөкім____________бір жұтым_________ бір асым______бір ұрттам_______ бір ауыз_______ бір қайнатым_______ бір жайым__________

Керекті сөздер: айран, су, өлең, бұлт, ет, қамыр, тұз, шай

2) Сан есімдерді қойып,мақалды толықтырып жаз.

Ер _________ рет өледі,

Қорқақ_________рет өледі

Еріншектің ісі _________ .

_________аяқтыдан құрдас тату,

_________аяқтыдан бота тату.

VII.Сабақты қорытындылау. (5 минут)

Сабағымды қорытындылау мақсатында «Семантикалық карта» стратегиясын пайдаланамын.

Семантикалық карта

Сөйлемдер	Дара сан есім	Күрделі сан есім	Есептік сан есім	Реттік сан есім	Қосарлану,қайталану арқылы жасалатын сан есімдер
Біз ауылға дейін үш сағат жүрдік.	+		+
Қыркүйек айында бірде-бір бала сабақтан қалған емес.		+			+
Оқушылар екі-екіден сап түзеді.		+			+
Айдын бірінші орынды жеңіп алды.	+			+