Өпһкпені шынықтыру

Педагогтің аты-жөні:

Шабикова А.Ж.

Күні: 25.11.2021 жыл

Пәні: Жаратылыстану

Сынып: 3

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы

Өкпені шынықтыру

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары

3.2.3.3 тыныс алу жүйесін және оның адам ағзасындағы рөлін сипаттау;

Сабақтың барысы:

Сабақтың кезең

уақыт

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Басы

І. Ұйымдастыру кезеңі:

Психологиялық ахуал қалыптастыру.

• Сабақты бастамас бұрын бір – бірімізбен амандасып алайық.

Бұл амандасу күнделікті амандасудан өзгеше. Дене мүшелерімізбен амандасамыз.

• Қолмен амандасу.

• Көзбен амандасу.

• Иықпен амандасу.

• Иекпен амандасу.

• Ыммен амандасу

• Балалар, бәріміз тақтаға зер саламыз, берілген смайликтерге

қарай отырып, бүгінгі сабақта кімнің – көңіл – күйі қандай екенін білгім келеді.

• Өте жақсы көңіл – күйге сәттілік тілеу, сабақтың жақсы өтуіне тілектестік білдіру.

Топқа бөлу

1 – топ: Ас қорыту жолдары: ауыз, жұтқыншақ, өңеш, асқазан, ашішек, тоқішек.

2 – топ: Тыныс алу жолдары: мұрын, жұтқыншақ, көмей, кеңірдек, ауатамырлар, сол жақ өкпе, сол жақ өкпе.

3 – топ: Дене мүшелері: қол, аяқ, құлақ, көз, бас, кеуде.

Жұмыс ережесін келісу

• Сабақта бір-бірімізді сыйлаймыз, тыңдаймыз!

• Уақытты үнемдейміз!

• Нақты,дәл жауап береміз!

• Сабақта өзіміздің шапшаңдығымызды, тапқырлығымызды көрсетеміз!

• Сабаққа белсене қатысып, жақсы баға аламыз!

Алдыңғы білімді еске түсіру (ұжымда)

«Еркін талқылау» Бұны шағын топта қалай болса, сондай-ақ барлық сыныппен орындауға болады. Құрылымы болмағандықтан, бұндай талқылауда көмек керек болуы мүмкін. Көмекті мұғалім көрсете алады, бірақ жұмыс топтарда өтсе мұғалім барлық топқа үлгермеуі мүмкін.

• Тыныс алу жүйесін қандай мүшелер құрайды?

• Ағзада ауа қандай жолдардан өтеді?

• Терең тыныс шығарудың көлемі қандай болады?

• Тыныс алу мүшелерін шынықтыруға не көмектеседі?

• Темекі түтіні,газ, шаң тыныс алу жолдарына қалай әсер етеді?

Сөйлемдегі бос орындарды толықтыр.

Әр тыныс алу мүшесінің өз қызметі бар. Тыныс алу мүшелеріне мұрын, кеңірдек, _______________, өкпе жатады. Демді ішке тартқанда өкпе ____________ толады. Ал демді шығарғанда өкпе қысылып, _______________газды сыртқа шығарады. Тыныс алуға _______________ көмектеседі. Тыныс алғанда көкет_______________, тыныс шығарғанда ол түседі.

Көмекші сөздер:

ауатамырлар, көмірқышқыл, ауаға, көкет, көтеріледі.

Дескриптор:

сөйлемдегі бос орындарға сөздерді қойды.

Психологиялық ахуалға берілген психогиялық жаттыңуларды орындау арқылы жаңа сабаққа назар аудару.

Оқушылар сұраққа жауап береді, жұмысты берілген түріне қарай орындайды.

ҚБ: От шашу арқылы бір-бірін бағалау.

Психологиялық ахуал.

Алдыңғы білімді еске түсіру тапсырма лары

Ортасы

Ширату тапсырмасы

Тыныс алудың ең негізгі басты мүшесі – өкпе. Ендеше , сабағымыз осы өкпеге арналады.

Тақырыбы: Өкпені шынықтыру.

Мақсатымыз: тыныс алу жүйесі қалай жұмыс істейтінін білеміз және адамның қалай дұрыс тыныс алу керектігін білетін боламыз.

Бағалау смайликтер арқылы жүреді.

Өзектендіру. Топпен жұмыс

1 – топ: биологиялық диктант

2 – топ: семантикалық карта

3 – топ: «Кір жайғыш» әдісі

1. Биологиялық диктант.

Тыныс алу мүшелері: ...., ...., ...., ..... . ... - кеуде қуысында орналасқан жұп мүше. Өкпеде .... үдерісі жүреді. Өкпедегі ауа үнемі .... .

Тыныс алуға ...................... көмектеседі. Тыныс алғанда көкет ..................., тыныс шығарғанда .............................. .

Көмекші сөздер:

ауатамырлар, көмірқышқыл, ауаға, көкет, көтеріледі.

Дескриптор:

сөйлемдегі бос орындарға сөздерді қойды;

сөздердің қойылу себебін түсіндірді

1. Семантикалық карта

Постер құр. «Таза өкпе»

Жаңаны ашу.

Бейнежазба «Тыныс алу – тыныс шығару». Оқушылар көргендері бойынша әңгімелейді.

1. Бокстан көрініс 2) Жүгіру жаттығуы

• Сұрақ – жауап:

• Денеге салмақ түсті? Бұл кезде тыныс алу жиілігі қалай өзгереді?

• Дене сымбаты туралы не білеміз? ( денені тік ұстау керек. Еңкіш жүрсек

тыныс алу да қиын, еркін тыныс ала алмаймыз)

• Ұзақ жүгіргенде кейбірі ынтығып, тұншығып жүгіре алмай, тоқтап қалады. Ал кейбірі жеңіл, оңай жүгіреді. Неліктен бұлай болады?

• Сонымен, тыныс алу жүйесінің ағзадағы қызметі қандай? ( тыныс алу жүйесі ағзаны оттекпен қамтамасыз етіп, көмірқышқылгазын бөліп шығарады) .

• Бүгінгі сабақта тыныс алу жиілігіне эксперимент жүргіземіз? Бұл жөнінде нені білгілерің келеді, сұрақ таңдап көрейік. Не білгілерің келеді, нені анықтау керек?

• Болжам жасаймыз. Топта талқылап көріңдер.

• Тыныс алу жиілігі денеге түскен күшке байланысты бола ма? Бірге болжам жасайық.

• «Менің болжамым бойынша.... иә, денеге көп күш түссе, тыныс алу жиілігі де артады».

• «Менің болжамым бойынша.... иә,----------------

• «Менің болжамым бойынша.... иә,-----------

«Жеміс себеті»

Топ шеңбер құрып орындықта отырады. Оқушылар берілген ресурс бойынша түсінгендерін айтып шығады.

• Адамның тыныс алу жиілігі денеге түсірген күшке байланысты бола ма?

ҚБ: Отшашу арқылы бір-бірін бағалау.

Белсенді оқу тапсырмалары(топта, ұжымда)

1-тапсырма

2-тапсырма
3-тапсырма

Дескриптор:

• тыныс алу жүйесін және оның адам ағзасындағы рөлін сипаттайды.

• тыныс алу жүйесі қалай жұмыс істейтінін түсінеді.

• тыныс алу жиілігі туралы айтып береді.

Жұмыс дәптеріндегі жазылым тапсырмаларын орындау

Зертте. Жұмыс жұппен орындалады. Зерттеу жасау барысында «Адамның тыныс алу жиілігі дене жаттығуларына байланысты ма?» деген сұрақтың жауабын таба алады. Барлық жұпқа жұмысқа қажетті секундомер, кесте, зерттеушінің қойын дәптері таратылады.

Зерттеу жүргізуге арналған нұсқаулық

• Қажетті құралдар тізімін жасайды. «Мен тәжірибе жасауда мына құралдарды қолдандым …»:

• Отырып, бір минутта қанша рет дем алғанын санайды. Үстелде отырып, бір қолының алақанын кеудесіне қояды. Дем алады. Кеуде қуысының көтеріліп, төмен түскенін сезінуі қажет. Қанша рет дем алғанын санайды. Деректерді кестеге жазады.

• 15 рет отырып-тұрады. (Тыныс алу ырғағына мән беру қажет: Дем алғанда дене тіктеледі, дем шығарғанда отырады). Бірден үстелге отырып, қанша рет дем алатынын есептейді. (Қалыпты жағдайда 4-5 демге дейін жиілейді). Деректерді кестеге енгізеді.

• Тыныс алуды бес минут ішінде қалыпқа келтіреді.

• Жүктеме санын 25 ретке көбейтіп, тәжірибені қайталайды.

Берілген сұраққа жауап беріп, тапсырмаларды талапқа сай орындайды.

Белсенді оқу тапсырмалары

Жұмыс дәптеріндегі жазылым тапсырмаларын орындау

Формативті бағалау.

ҚБ: Бас бармақ арқылы бір-бірін бағалау.

Оқылым, жазылым тапсырма лары.

Соңы

Деңгейлік тапсырмалар

А – деңгей

Филвордта жасырылған сөздерді тап! Оларды түсті қарындашпен боя.

Дескриптор: филвордта жасырылған сөздерді тапты

В –деңгей

Темекі шегетін адамның өкпесінің атынан шағым жаз

Дескриптор:

1. Темекі шегетін адамның өкпесінің атынан шағым жазды.

2. Шағымда басқа да тыныс алу мүшелерін қатыстырды.

С-деңгей

ЗЕРТТЕУ

Данияр, Ержан, Ерасыл үшеуі зерттеу жұмысын жүргізді. Олар шығарған демнің көлемін өлшеп көрді. Данияр бірнеше жылдан бері суда жүзумен айналысады. Ержан –олардың ең кішісі. Балалардың әрқайсысы қандай көрсеткіш көрсетті? Диаграмма бағандарының астына балалардың аттарын жаз.

Тыныс алу тереңдігі

1. Ең терең тыныс шығарған қай бала?_________________________

2. Мұндай қорытынды жасауға не көмектесті?_____________________________________________________

3. Ең төменгі көрсеткіш кімге тиісті екенін анықтауға не көмектесті?

______________________________________________________________

Дескрипторлар:

1. Балалардың аттарын жазды.

2. Ең терең тыныс шығарған баланы анықтап, себебін түсіндірді.

3. Ең төмен көрсеткіш көрсеткен баланы анықтап, себебін түсіндірді.

Сергіту сәті:

Жұмбақтар шешу.

1. Жанды мотор сынбайды, 2. Тарам-тарам бір ғалам,

Күні-түні тынбайды Айқыш-ұйқыш шырғалаң.

Кейде оның жүрісін, Толған ағыс тоқтаса,

Дәрігерлер тыңдайды. (Жүрек) Жоғалады бірге адам. (Қантамырлар)

3. Соғады күні-түні алмай тыным,

Құлайды ол тоқтаса таудай тілің. (Жүрек)

Дәптермен жұмыс

Жазылым. Оқушылар жеке жазу жұмысымен айналысады. Ойтолғау «Өкпені қалай шынықтыруға болады?»

Жұмыс дәптері 39-жұмыс парағы (41 б.)

• Сен білесің бе?

Марафоншылар алысқа жүгіруге мүмкіндік беретін арнайы тыныс ырғағын қалыптастырады. Олар әр екі қадам сайын демін ішке тартып, келесі екі қадам аттағанда демін сыртқа шығарады.

Қосымша ақпарат. Тыныс алу мүшелерінің көрсеткіштеріне дене еңбегі мен спорт әсер етеді. Өкпенің тіршілік сыйымдылығы штангистерде - 4 л., футболшыларда - 4, 2 л., боксерлерде - 4, 8 л., қайықшыларда - 5, 5 л. Тыныс алу жиілігі спортшыларда минутына 6-8 рет, ал жаттықпаған адамдарда - 14-20 рет. Спортпен шұғылданатын адамдардың тынысы терең болады. Бұл ағзаның үнемді қызмет етуінің белгісі. Терең дем шығарғанда олардың сыртқа айдалған ауасының құрамындағы көмір қышқыл газы 2 есе көп болады. Мұндай терең дем алу жүрекке «массаж» жасайды да, оның қоректенуін және физиологиялық қалпын жақсартады. Тыныс алу мүшелерін жаттықтыру, шынықтыру балалар мен жастардың тыныс мүшелері арқылы пайда болатын ауруларға қарсы тұру қабілетін арттырады. Ауасы таза бөлмеде ұйықтау, бөлмелерді желдету, таза ауада серуендеу, жеңіл, денені қыспайтын, қимыл-қозғалысқа кедергі келтірмейтін киіммен жүру барлығы да еркін, жайлы тыныс алуға, сол арқылы денсаулығымызды мығым етуге көмектеседі.

Жаңа білім мен тәжірибені қолдану

«Плюс, минус, қызықты»

Оқулықтағы қосымша тапсырмалар.

ҚБ: Бағдаршам көздері арқылы бір-бірін бағалау.

Топтық тапсырмалар.

Кері байланыс

« Білім шыңы» кері байланыс.

Сабақтан алған әсерлерін стикерге жазып, суретін жібереді.

«Білім шыңы»

Кері байланыс тақтайша сы.